Trong những năm qua, trên đà phát triển chung của xã hội, thị xã Gia Nghĩa từng bước thay da đổi thịt, thay đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi để từng bước phù hợp với nhu cầu và sự phát triển đó.

Bên cạnh những cây trồng chủ lực ở Tây Nguyên như cà phê, tiêu, điều, cao su… thì những cây nông nghiệp ngắn ngày, những cây trồng đáp ứng thị hiếu của người dân cũng dần mở rộng diện tích và phát triển. Thống kê mới đây của UBND thị xã cho thấy, diện tích rau xanh hiện đã vượt xa quy hoạch. Theo quy hoạch, đến năm 2020, diện tích trồng rau an toàn của thị xã là 36 ha, năng suất đạt 264 tạ/ha và sản lượng đạt 2.853 tấn, đáp ứng khoảng trên 32% nhu cầu sử dụng rau an toàn của thị xã. Đến năm 2030, thị xã sẽ tăng diện tích đất canh tác rau an toàn lên 55 ha, năng suất đạt 273 tạ/ha, nâng sản lượng lên 5.400 tấn, cơ bản bảo đảm đáp ứng nhu cầu rau an toàn. Thế nhưng, hiện nay, diện tích rau xanh của thị xã ước đạt 170 ha, sản lượng đạt trên 1.922 tấn. So với năm 2016, diện  tích rau xanh tăng gần 8% và trên 9% về sản lượng.

Diện tích quy hoạch trồng rau an toàn chủ yếu tập trung ở các xã Đắk R’Moan và Đắk Nia, nhưng hiện nay nông dân ở các phường Nghĩa Phú, Nghĩa Đức, Nghĩa Trung đã trồng nhiều và hàng năm tăng dần theo nhu cầu thị trường. Mặc dù diện tích trồng rau đã vượt quy hoạch nhưng giá rau vẫn ổn định và các hộ đều có thu nhập cao.

Hàng năm cứ vào vụ trồng hoa và rau chuẩn bị cho Tết nguyên đán, nông dân lại chuẩn bị đất trồng, nguồn phân bón, giống phù hợp. Các giống hoa gồm: hoa cúc, hoa ly ly, hoa huệ… Nguồn hoa tuy còn chưa phong phú nhưng với việc tiếp cận và học hỏi từng bước đã giúp nông dân thị xã mở rộng diện tích, đáp ứng phần nào nhu cầu về hoa tươi trong địa bàn.

Một số hộ trồng rau lâu năm trên địa bàn thuộc phường Nghĩa Phú, Đăk Rmoan… luôn chú trọng đưa khâu an toàn lên hàng đầu. Nông dân hiện nay đã áp dụng khoa học vào sản suất, đầu tư nhà lồng, nhà lưới, hệ thống tưới, nguồn nước sách, phân bón sinh học, chế phẩm sinh học, phân hữu cơ vi sinh…

Chúng tôi đến thăm vườn rau của hộ bà Bùi Thị Lâm ở thôn Tân Lợi - Đăk Rmoan. Năm nay chị trồng xà lách, rau gia vị các loại, cà chua, bắp sú, dưa leo… Hàng ngày chị cung cấp cho thị trường khoảng 350 kg rau củ các loại. Rau của chị được thị trường Gia Nghĩa chấp nhận và tiêu thụ hết.

Cạnh đó, vườn rau của cô Ba Hòa với diện tích 0,3 ha được cô luân canh liên tục để có rau cung cấp cho thị trường. Cô Ba Hòa chia sẻ, khi xưa vườn của cô đất trũng, hay úng ngập, rau canh tác hay bị nhiễm bệnh nên năng suất thấp. Sau đó, cô đổ đất mới nâng cao vườn, cải tạo đất, luân canh, mùa nào cây nấy, không lạm dụng phân hóa học, sử dụng phân chuồng ủ hoai mục, sử dụng mem vi sinh, sử dụng nguồn nước tưới sạch, cách ly tốt. Chính vì vậy nguồn rau của cô luôn được người mua chấp nhận.

Nhận thấy nhu cầu của người dân trên địa bàn ngày càng cần nhiều rau xanh, thị trường đầu ra ổn định, hiện nay nhiều gia đình ở thị xã đã đầu tư trồng rau xanh để phát triển kinh tế, xem đây là một hướng làm ăn hiệu quả, bền vững. Không chỉ trồng rau theo kiểu truyền thống mà hiện nay nhiều gia đình đã áp dụng kỹ thuật trồng rau an toàn, theo tiêu chuẩn VietGAP.

Bên cạnh các hộ làm rau lâu năm, thì trong vài năm trở lại đây một số hộ cũng mạnh dạn đầu tư vào diện tích rau an toàn để có nguồn rau ổn định như gia đình chị Võ Thị Sáu ở tổ dân phố 5, phường Nghĩa Phú. Chị mạnh dạn đầu tư 200 triệu đồng làm 1.000m2 nhà kính, lắp đặt hệ thống tưới phun sương để trồng rau theo tiêu chuẩn VietGAP, chủ yếu các loại rau cải, mướp đắng và hành lá. Trong quá trình trồng rau VietGAP, chị được các cán bộ kỹ thuật hướng dẫn và hỗ trợ để thực hiện mô hình rau an toàn chị trồng theo hướng này được nhiều cái lợi. Từ khi trồng rau trong nhà kính, năng suất cao gấp 2 - 3 lần so với trồng ngoài tự nhiên, chất lượng rau cao hơn, ít bị sâu và mùa mưa không bị giập nát, hư hỏng. Trồng rau trong nhà kính cũng giúp gia đình chị chủ động trong sản xuất. Mỗi ngày, chị đưa ra thị trường khoảng 1 tạ rau các loại, trừ chi phí, thu về trên 500.000 đồng.

Gia đình anh Hải ở tổ dân phố 7, phường Nghĩa Phú cũng chặt bỏ hơn 1 ha đất lâu nay trồng các cây công nghiệp già cỗi, kém hiệu quả chuyển sang trồng rau an toàn. Anh san ủi, cải tạo đất, lắp đặt hệ thống tưới nước bằng béc để trồng một số rau nhưng chủ lực cũng là bắp cải vì theo anh trồng bắp cải, củ cải đạt hiệu quả cao và bắp cải trồng ở Gia Nghĩa ăn có vị ngọt, giòn, cho năng suất ổn định.

Gia đình anh Nguyễn Bá Dương ở thôn Tân Lợi cũng cải tạo 1 ha đất sình để trồng rau xanh. Anh canh tác các loại rau theo mùa vụ chủ yếu bỏ mối cho các thương lái. Rau của anh đảm bảo an toàn, chất lượng tốt nên được người tiêu dùng ưa chuộng, chuẩn bị vụ rau cho Tết nguyên đán anh chị trồng chủ lực: hành lá, xà lách, xu hào, bắp xú… Còn 1 ha anh chị thâm canh trồng ngô nếp và đang cho thu hoạch đến dịp Tết nguyên đán.       

Vườn rau xanh của anh Nguyễn Bá Dương

Những vườn hoa đang khoe sắc trong nắng chuẩn bị cho dịp tết đang được các nhà vườn chăm sóc cho kịp xuân. Hoa cúc đã được bao lưới, bọc chén, hoa ly đã cho nụ, hoa cúc đỏ nở rộ cho rằm tháng chạp và ngày ông táo ông công.

Vào vườn chị Ba Liên - một hộ trồng rau hoa lâu đời của tổ 4, thị xã Nghĩa Phú, chị đang chăm dàn dưa leo cho ra quả , anh đang chăm vườn hoa ly, hoa cúc…. Năm nay theo anh chị, thời tiết ôn hòa nên hoa ly ly nở đúng tết, không vất vả như năm ngoái, phòng trị bệnh đơn giản hơn, ít sâu bệnh hại hơn, tốt hơn. Hoa cúc cũng nở đều đẹp.

Gia đình anh Trần Văn Quân (Tám Quân) một hộ trồng hoa với diện tích nhiều và đa dạng thì đang nhộn nhịp với công việc bó hoa, chọn hoa để đưa ra thị trường trong tháng chạp. Năm nay anh mạnh dạn đưa cúc chén, cúc lưới vào làm, thậm chí anh đưa hoa cúc lên đồi cao trồng vẫn đạt hiệu quả cao.

Vườn cúc chén của anh Trần Văn Quân

UBND phường Nghĩa Phú, cơ quan khuyến nông phường và bà con trồng rau, hoa trên địa bàn đã thành lập các tổ hợp tác để hỗ trợ nhau trong sản xuất, tạo thương hiệu cho sản phẩm. Do đó, rau và hoa của phường Nghĩa Phú ngày càng đạt chất lượng tốt hơn, được người tiêu dùng ưa chuộng, đem lại nguồn thu nhập khá cao, ổn định cho nông dân.

Phạm Thị Ngọc Bích

Trạm Khuyến nông Gia Nghĩa, Đắk Nông