Với mục tiêu phát triển nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng hàng hóa, đổi mới cơ cấu cây trồng, đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp an toàn và phát triển bền vững, Trung tâm Khuyến nông Phú Yên đã triển khai hiệu quả “Chương trình hành động giảm lượng giống gieo sạ, tăng tỷ lệ sử dụng giống cấp xác nhận trong sản xuất lúa và chuyển đổi cây trồng trên đất lúa, giai đoạn 2016 – 2020”. Trong đó mô hình chuyển đổi từ đất trồng lúa sang trồng cây hàng năm cho bà con nông dân tại 03 huyện Đông Hòa, Tây Hòa và Đồng Xuân với tổng quy mô 19ha, bằng giống đậu phộng (lạc) L14 được xem là một trong những mô hình thành công của Trung tâm Khuyến nông Phú Yên trong thời gian qua.

Giống đậu phộng L14 chịu thâm canh, thời gian sinh trưởng tùy theo mùa vụ, từ  98 -100 ngày vụ Đông Xuân, 90 -  95 ngày vụ Hè Thu; có thể trồng trên đất ruộng dễ thoát nước, đất bãi ven sông. Khi trồng thâm canh, đậu phộng L14 cho năng suất trung bình từ 40 – 45 tạ/ha, khả năng phân cành và tỷ lệ cành hữu hiệu cao, tỷ lệ quả 2 hạt đạt trên 90%, khối lượng 100 quả khoảng 170-175 gam, khối lượng 100 hạt khoảng 61,0 gam và tỷ lệ nhân/quả khoảng 70%. Giống đậu phộng này kháng nhẹ với bệnh chết ẻo (héo xanh) vi khuẩn và bệnh nấm lá.

Trên diện tích 4ha thường bị bỏ hoang do thiếu nguồn nước tưới của thôn Phú Đa, xã Hòa Tân Đông, huyện Đông Hòa, Trung tâm Khuyến nông Phú Yên đã triển khai mô hình thâm canh cây đậu phộng giống L14. Đây là vùng đất thịt pha cát, được nông dân sản xuất lúa nước 01 vụ Đông Xuân; vụ Hè Thu nông dân trồng các loại cây hoa màu như bắp, dưa hấu, khoai lang,... nhưng không có hiệu quả về kinh tế. Sau 4 tháng triển khai, mô hình mang lại kết quả rất khả quan, cây đậu phộng sinh trưởng phát triển tốt, thích hợp với điều kiện đất đai, thổ nhưỡng nơi đây, năng suất đạt 52 tạ/ha, lợi nhuận bình quân hơn 20 triệu đồng/ha, hiệu quả đạt cao hơn gấp 3 lần so với trồng lúa.

Đối với 2 huyện Đồng Xuân và Tây Hòa, Trung tâm Khuyến nông đã thực hiện dự án phát triển vùng chuyên canh cây đậu phộng giống L14, quy mô 15ha, theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững. Kết quả thực hiện mô hình, tại huyện Tây Hòa, lợi nhuận thuần đạt hơn 7 triệu đồng/ha, tại huyện Đồng Xuân đạt hơn 13 triệu đồng/ha, trong khi trồng bắp (ngô) chỉ đạt hơn 4 triệu đồng/ha. Đây là vùng đất thiếu nước, chỉ trồng 1 vụ lúa Đông Xuân, nhờ chuyển đổi sang trồng cây đậu phộng nên vụ Hè Thu vừa qua đã mang lại hiệu quả cao cho bà con nông dân tại các địa phương nói trên, đồng thời tận dụng được diện tích đất bỏ hoang để tăng gia sản xuất, giải quyết việc làm cho lao động tại địa phương. Ngoài ra, trồng cây đậu phộng còn giúp cải tạo đất, tăng lượng đạm và hệ vi sinh vật hảo khí trong đất. Trong thời gian tới, Trung tâm Khuyến nông Phú Yên sẽ tiếp tục triển khai dự án trồng thâm canh cây đậu phộng trên diện tích 16ha cho bà con nông dân tại 02 huyện Phú Hòa và Đồng Xuân.

Mô hình thâm canh cây đậu phộng L14 tại huyện Đồng Xuân

Bên cạnh việc thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng bằng giống đậu phộng L14 phù hợp với điều kiện đất đai, thổ nhưỡng, ứng phó với biến đổi khí hậu hiện nay cho bà con nông dân, Trung tâm còn triển khai các mô hình trồng thâm canh các loại cây lâu năm khác như sầu riêng, bưởi da xanh theo tiêu chuẩn GAP tại hai huyện miền núi Sông Hinh và Tây Hòa. Mô hình trồng 210 cây giống sầu riêng Ri6 trên diện tích 01 ha đất đồi của huyện Sông Hinh cho thấy, cây sầu riêng thích nghi với vùng đất, môi trường nơi đây; cây sinh trưởng và phát triển tốt, tỷ lệ sống đạt 100%. Mô hình trồng 1.575 cây bưởi da xanh trên diện tích 03ha tại huyện Tây Hòa, cây sinh trưởng và phát triển tốt, tỷ lệ sống đạt 98%.

Có thể nói, việc triển khai các mô hình chuyển đổi cơ cấu cây trồng, luân canh, xen canh tại các địa phương trong tỉnh thời gian qua của Trung tâm Khuyến nông đã mang lại lợi ích to lớn về mặt xã hội, giúp bà con nông dân mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, thúc đẩy mạnh mẽ nền sản xuất nông nghiệp theo hướng bền vững, nâng cao giá trị gia tăng, thích ứng với biến đổi khí hậu theo chủ trương, định hướng của ngành nông nghiệp hiện nay./.

Hoàng Oanh

TT Khuyến nông Phú Yên