Đã nhiều năm nay, năm nào gia đình chị Phan Thị Thảo cũng trồng hai vụ khổ qua/năm, đó là vụ Đông Xuân và Hè Thu. Điều đáng nói đó là chị dùng màng phủ nông nghiệp trong canh tác khổ qua nên vụ nào gia đình chị cũng đạt năng suất cao và thu về lợi nhuận khá hấp dẫn so với một số cây trồng ngắn ngày khác như đậu xanh, lúa…

Chị Thảo chia sẻ, trong những năm gần đây, do thời tiết có nhiều khắc nghiệt, mùa nắng thì hiện tượng khô hạn, thiếu nước tưới trầm trọng, mùa mưa thì hiện tượng lũ lụt, gió bão, làm cho cây trồng thường xuyên bị ngã đổ, dẫn đến năng suất cây trồng thấp, phẩm chất sản phẩm làm ra kém chất lượng. Để khắc phục các yếu tố thời tiết bất lợi trên, gia đình chị đã chọn cây khổ qua để trồng. Việc đầu tiên, chị chọn ra hai vùng đất để trồng hai vụ khổ qua trong một năm. Vụ Hè Thu, chị trồng khổ qua ở chân đất trũng dưới đồng bằng; vụ Đông Xuân, chị trồng khổ qua nơi chân đất đồi cao. Với cách làm trên, chị đã khắc phục được tình trạng thiếu nước tưới cho cây khổ qua ở vụ Hè Thu và tránh được tình trạng ngập úng, ngã đỗ cây ở vụ Đông Xuân.

 Chị Phan Thị Thảo thu hoạch khổ qua từ sáng sớm

Vụ nào, ruộng khổ qua nhà chị cũng cho năng suất cao và đạt các tiêu chuẩn phẩm chất để bán ra thị trường với giá cả ổn định, nhờ áp dụng tổng hợp các biện pháp chăm sóc, đặc biệt là khâu chuẩn bị đất trồng, lên luống, xử lý đất và kết hợp bón lót đầy đủ, cân đối các thành phần phân hưu cơ hoai mục, phân lân… sau đó áp dụng phương pháp dùng màng phủ nông nghiệp để canh tác. Màng phủ nông nghiệp có tác dụng quản lý được cỏ dại; hạn chế sự thất thoát phân bón qua các con đường như rửa trôi, bốc hơi…; khống chế các loại sâu, bệnh gây hại phát sinh từ môi trường đất; tiết kiệm đáng kể lượng nước tưới cho cây. Ngoài ra, chị còn tuân thủ quy tắc dùng thuốc “4 đúng”, ưu tiên sử dụng các chế phẩm sinh học để xử lý trên vườn khổ qua. “Trồng khổ qua sợ nhất là ruồi vàng đẻ trứng vào trái, sinh dòi, làm tổn thất rất lớn, nhưng giờ thì chị đã biết cách phòng trừ đối tượng ruồi vàng nguy hiểm này bằng các phương pháp xua đuổi hoặc dẫn dụ bằng bẫy pheromone”, chị Thảo nói.

Cây khổ qua từ lúc trồng đến khi thu hoạch lứa trái đầu tiên là khoảng 40 ngày, thời gian cây cho thu hoạch quả có thể kéo dài trên hai tháng nếu cây được chăm sóc tốt. Vụ Đông Xuân năm 2018 – 2019, chỉ với 2 sào (1.000m2) đất đồi, với cách trồng khổ qua bằng màng phủ nông nghiệp, gia đình chị đã có lãi trên 30 triệu đồng. Chị Thảo tiết lộ thêm, thời điểm giá bán trái khổ qua cao nhất trong năm là rơi vào tầm ngày 20 - 30 tháng chạp, vì lúc này tâm lý nhà nào cũng mua khổ qua để cúng cuối năm nên có khi 1 cân khổ qua lên đến 40.000 – 50.000 đồng. Vì vậy, năm nào chị cũng canh thời điểm trồng để cứ đến trước tết âm lịch tầm 10 ngày là có sản phẩm để bán. Vụ Hè Thu năm nay, 2 sào khổ qua của gia đình chị đang cho thu hoạch những lứa trái đầu tiên. Hiện nay, giá khổ qua là 15.000đồng/kg, dự kiến thời điểm thu hoạch rộ nhất sẽ rơi vào Tết Đoan ngọ, lúc này giá khổ qua có thể lên trên 20.000đồng/kg.

Với diện tích 1.000 m2 trồng khổ qua, sản lượng thu về đạt từ 2.000 - 2.500 kg/vụ, giá bán bình quân 15.000đồng/kg, ước tính mỗi năm, gia đình chị Thảo thu về trên 50 triệu đồng từ trồng khổ qua. Đây là một cách làm hay cần học tập, nhân rộng để chuyển đổi cơ cấu cây trồng, thích ứng với tình hình canh tác nông nghiệp dưới dự tác động của biến đổi khí hậu ngày càng rõ rệt như hiện nay.     

Lê Hữu Phúc

Trạm Khuyến nông huyện Tuy An, Phú Yên