Cát Thành là một xã vùng sâu, vùng xa của huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định, có tổng diện tích đất tự nhiên trên 42.150 ha trong đó đất sản xuất nông nghiệp trên 420 ha, có 2.389 hộ, 10.173 nhân khẩu, đời sống chủ yếu là nông nghiệp. Xác định xây dựng nông thôn mới (XDNTM) là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, là nhiệm vụ trọng tâm để nâng cao đời sống của nhân dân, Ban quản lý xây dựng NTM Cát Thành đã phân công trách nhiệm cho các thành viên trong Ban chỉ đạo cụ thể từng tiêu chí, bám sát từng địa bàn để vận động nhân dân tổ chức thực hiện. Bên cạnh đó xã luôn bám sát các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của cấp trên vận dụng linh hoạt, sáng tạo phù hợp vào thực tiễn của địa phương, cụ thể hóa các nội dung gắn với từng tiêu chí như: Làm đường giao thông nông thôn, xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển sản xuất nâng cao thu nhập cho người dân ... Công tác kiểm tra giám sát cộng đồng đối với các công trình phúc lợi xã hội, taọ nên sự phấn khởi tin tưởng trong nhân dân.
Bằng nhiều cơ chế, chính sách linh hoạt, trong 5 năm qua xã Cát Thành đã huy động trên 15,3 tỷ đồng, trong đó ngân sách trung ương hỗ trợ 6,8 tỷ đồng, ngân sách tỉnh 160 triệu đồng, ngân sách xã gần 5,6 tỷ đồng, vốn lồng ghép 1,9 tỷ đồng và nhân dân đóng góp 785 triệu đồng. Điều ghi nhận trong XDNTM là phong trào nhân dân hiến đất, hiến cây, hiến tài sản, để xây dựng điện, đường, trường, trạm, nhà văn hoá và các công trình thiết yếu dân sinh.
Ông Nguyễn Siềng - một người dân ở thôn Chánh Hùng, vui mừng trước sự đổi thay của quê hương nhờ chương trình XDNTM: “Tôi rất mừng khi thấy quê hương đổi mới từng ngày, đường làng- ngõ xóm được bê tông rộng rãi, đồng ruộng thì máy cày, máy gặt, điện sáng cả làng quê, nhà ngói khang trang sạch đẹp”.
`Trong XDNTM, Cát Thành luôn xác định đề án phát triển sản xuất nâng cao thu nhập cho người dân là đề án quan trọng quyết định cho việc đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế của địa phương, góp phần nâng cao đời sống cho người dân. Vì vậy, cùng với tập trung xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng, Cát Thành đã tập trung chỉ đạo phát triển sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng; xây dựng và nhân rộng các mô hình phát triển kinh tế gắn với các tiềm năng thế mạnh của địa phương như chăn nuôi, trồng trọt; khuyến khích nhân dân phát triển các mô hình về trồng rừng kinh tế, chăn nuôi heo theo mô hình sinh học, nuôi bò lai sinh sản đạt hiệu quả kinh tế cao, góp phần tăng trưởng kinh tế của xã 12,7% (năm 2015) và nâng thu nhập bình quân đầu người đạt 27,2 triệu đồng.
Cánh đồng mẫu lớn tại xã Cát Thành đạt hiệu quả cao
Cùng với phát triển kinh tế, Cát Thành đẩy mạnh phát triển văn hoá, y tế, giáo dục, quốc phòng an ninh, xây dựng các thiết chế văn hoá ở vùng nông thôn gắn với nâng cao dân chủ cơ sở, đồng thời tích cực xoá đói giảm nghèo, giải quyết các vấn đề xã hội nhằm không ngừng nâng cao đời sống cho nhân dân. Xây dựng và cũng cố hệ thống chính trị vững chắc.
Đến nay, sau hơn 5 năm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, Cát Thành đã đạt 14/19 tiêu chí; diện mạo nông thôn của quê hương đang ngày càng có nhiều đổi thay đáng kể, đời sống người dân từng bước được cải thiện. Tuy nhiên, để hoàn thành lộ trình đúng thời gian thì vẫn đang là một bài toán nan giải đối với xã nghèo này.
Qua trao đổi với ông Mai Văn Bé, Phó Chủ tịch UBND xã Cát Thành, chúng tôi được biết hiện tại lộ trình xây dựng nông thôn mới của địa phương đang trong quá trình "leo dốc" với quá nhiều "chướng ngại vật" khó vượt qua.
Chính quyền địa phương và nhân dân xã Cát Thành đang cố gắng “vượt chướng ngại vật” 5 tiêu chí còn lại (giao thông, thủy lợi, trường học,văn hóa, hộ nghèo); trong đó nan giải nhất là tiêu chí thủy lợi. "Tiêu chí này rất khó nếu không muốn nói là gần như không thể đạt nếu không có nguồn hỗ trợ của cấp trên"- ông Bé chia sẻ.
Nhờ sự hỗ trợ của cấp trên đã nâng cấp được hồ chứa nước Chánh Hùng, còn một số công trình thủy lợi nữa chưa triển khai thực thi được vì không có vốn như: đập dâng Chánh Hóa, trạm bơm nước Đèo Nhỏ, kênh mương nội đồng… Điều này cũng đồng nghĩa với việc, để hoàn thành tiêu chí thủy lợi, xã phải xây dựng xong các hạng mục trên. Đối với một xã nghèo như Cát Thành, đây thực sự là một thử thách khó vượt qua để hoàn thành lộ trình xây dựng nông thôn mới.
Bên cạnh tiêu chí thủy lợi, thì trường học cũng được đánh giá là một "cửa ải" khó đối với Cát Thành. Hiện tại, trên địa bàn xã có 01 trường THCS, 01 trường tiểu học, 01 trường mầm non trung tâm, nhưng tất cả đều chưa đạt chuẩn theo tiêu chí; do đa phần được xây dựng đã lâu nay xuống cấp nghiêm trọng, hệ thống phòng chức năng còn thiếu, chưa được đầu tư xây dựng đồng bộ.
Không chỉ loay hoay với bài toàn khó về thủy lợi, trường học; tiêu chí hộ nghèo cũng là vấn đề nan giải khó gỡ đối với Đảng bộ và nhân dân xã Cát Thành. Cái khó nhất để thực hiện tiêu chí hộ nghèo chính là cơ cấu kinh tế của địa phương chủ yếu là sản xuất nông nghiệp, chiếm 62%. Thêm vào đó, các lĩnh vực công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ chậm phát triển, công tác đào tạo nghề cho lực lượng lao động nông thôn còn nhiều hạn chế; nên việc kéo giãn lao động nông thôn ra khỏi sản xuất nông nghiệp không phải là chuyện "một sớm một chiều".
Với nền kinh tế thuần nông, để đạt mức thu nhập 27,2 triệu đồng/người/năm như hiện tại đã là một nỗ lực cố gắng của địa phương. Đối với hộ nghèo hiện nay chiếm tỷ lệ khá cao 15,25%; đa phần các hộ nghèo lại rơi vào những trường hợp có hoàn cảnh đặc biệt, người già neo đơn... nên khả năng thoát nghèo rất mong manh.
Kinh tế chậm phát triển, xã Cát Thành gặp nhiều khó khăn trong việc huy động nguồn vốn từ phía người dân. Đây chính là rào cản đáng ngại trên lộ trình xây dựng nông thôn mới của địa phương. Theo đề án xây dựng nông thôn mới của xã, tổng nhu cầu vốn hiện tại để đầu tư xây dựng hạ tầng cơ sở, hoàn thành các tiêu chí nông thôn mới khoảng trên 25 tỷ đồng.
Đây là một con số quá lớn, vượt xa khả năng của xã. Để giải quyết được vấn đề "khát" vốn; ngoài sự hỗ trợ của Nhà nước, xã Cát Thành cần có kế hoạch giải pháp hợp lý, nhằm thu hút vốn đầu tư, tài trợ từ nhiều phía; có như vậy mới hoàn thành xây dựng nông thôn mới đúng lộ trình đề ra./.
Thế Hà