Diễn đàn Khuyến nông Nông nghiệp với chủ đề: “Sản xuất cà phê thích ứng biến đổi khí hậu” thuộc Dự án VnSAT

Tham dự Diễn đàn có gần 300 đại biểu, trong đó 190 đại biểu là nông dân của 2 tỉnh Kon Tum và Gia Lai. Tham dự và đưa tin về diễn đàn có đại diện của 9 cơ quan đơn vị thông tấn, báo chí trung ương và địa phương.

Toàn cảnh Diễn đàn

Tại Diễn đàn, ông Lê Văn Đức, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt cho biết diện tích trồng, năng suất và sản lượng cà phê nước ta tăng nhanh. Đến nay, diện tích trồng cà phê đã đạt 107,5% kế hoạch. Cà phê được trồng tại 5 vùng sinh thái, trong đó Tây Nguyên chiếm 90,2% về diện tích, 93,4% về sản lượng. Những năm gần đây, hiện tượng El Nino đã tác động tiêu cực đến sản xuất cà phê tại Tây Nguyên. Năm 2016, tổng diện tích cà phê tại Tây Nguyên đạt 577.786 ha nhưng có đến 116.403 ha bị ảnh hưởng bởi hạn hạn (chiếm 20,15%), 6.854 ha bị mất trắng. Mùa mưa năm 2017 đến sớm khiến 15-20% hoa cà phê nở trái mùa trong đó 50-70% không đậu quả.

Trước những diễn biến phức tạp của khí hậu gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất cà phê trong vùng, việc tổ chức Diễn đàn nhằm chia sẻ những kinh nghiệm trong canh tác cà phê, đề ra các giải pháp nhằm ứng phó với biển đổi khí hậu là rất cần thiết

Tại Diễn đàn, các đại biểu và nông dân đã đặt ra 35 câu hỏi tập trung vào nhóm các vấn đề chính như: Sử dụng phân bón cho cà phê trong mùa khô; Biện pháp tưới nước tiết kiệm, tưới nước nhỏ giọt, tưới phun mưa, lượng nước tưới thích hợp cho cà phê; Phương pháp thu hái cà phê trong điều kiện cây cà phê ra hoa sớm; Phương pháp chăm sóc cây cà phê sau thu hoạch hạn chế sâu bệnh hại; Cách chọn giống và xử lý đất khi tái canh cà phê cũng như những định hướng cho sản xuất trước ảnh hưởng của biến đổi khí hậu…

Tiến sỹ Trương Hồng, Quyền Viện trưởng Viện KHKT NLN Tây Nguyên đã đưa ra khuyến cáo khi hoa cà phê nở sớm vào cuối mùa mưa và sau thu hoạch với tỉ lệ hoa nở trên 10%, cần tưới đuổi với lượng nước vừa phải và tập trung 1 lần để đảm bảo quá trình phân hoá mầm hoa tiếp tục diễn ra thuận lợi trong mùa khô hạn. Đối với những diện tích nở hoa sớm với tỉ lệ hoa nở không đáng kể (< 10%) thì không cần tưới đuổi mà để hoa đậu quả, khi thiếu nước, quả sẽ rụng tự nhiên và tỷ lệ này được bù đắp thông qua quá trình tự điều chín sinh lý của cây.

Ông Phan Thế Anh, nông dân sản xuất cà phê xã Bàu Cạn, huyện Chư Prông, Gia Lai chia sẻ: theo kinh nghiệm nhiều hộ sản xuất cứ thấy cà phê ra hoa là tưới nên cà phê ra hoa rất nhiều đợt nhưng trên thực tế nếu vườn cây được chăm sóc tốt thì cây cà phê vẫn tiếp tục ra các đốt cành quả. Do đó, gia đình ông luôn đợi đến lúc các đốt cành không ra nữa, lá đầu cành đã già và nụ hoa đã "mỏ sẻ" (nụ hoa đạt 3-5mm, được bao bọc bởi một lớp màng sáp mỏng màu nâu giống như hình mỏ chim sẻ) đến gần hết các đốt cuối cùng (khoảng 70% trong vườn) mới tưới nước đợt 1 để cây bung hoa với lượng nước khoảng 500 - 600lít/cây.

Trong khuôn khổ chương trình Diễn đàn, đại biểu đã đi tham quan 2 mô hình sản xuất cà phê bền vững tại xã Ia Sao huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai của công ty Iasao II thuộc tổng công ty cà phê Việt Nam.

Các đại biểu tham quan mô hình sản xuất cà phê bền vững

Kết luận Diễn đàn, TS Trần Văn Khởi, Quyền Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc Gia nhấn mạnh, biến đổi khí hậu ngày càng ảnh hưởng rõ nét, sâu sắc đến sản xuất nông nghiệp vùng Tây Nguyên. Hậu quả của điều kiện thời tiết bất thường làm tăng chi phí sản xuất, sâu bệnh hại phát triển mạnh, cà phê giảm năng suất và chất lượng khiến sức cạnh tranh giảm. Trước tình hình trên, ngoài các giải pháp cấp bách cho sản xuất cà phê năm 2017 khắc phục tình trạng ra hoa trái vụ thì về lâu dài cần có các giải pháp như sau:

- Cần quán triệt việc sản xuất cà phê tập trung trong vùng quy hoạch. Không sản xuất cà phê ở những vùng đất không thích hợp, không chủ động được nguồn nước. Kiên quyết chuyển đổi cây trồng đối với những diện tích cà phê ngoài vùng quy hoạch, sản xuất kém hiệu quả.

- Tái canh cà phê cần bám sát quy trình tái canh của Bộ Nông nghiệp và PTNT (Theo Quyết định số 2805/QĐ-BNN-TT ngày 31 tháng 5 năm 2016 về Ban hành quy trình tái canh cà phê vối). Khi tái canh cần đặc biệt lưu ý đến hiện trạng vườn cà phê cũ về tình trạng già cỗi của cây cà phê, mức độ sâu bệnh hại…

- Sản xuất thâm canh cà phê lưu ý không khai thác quá mức nhằm đạt năng suất tối đa, cần duy trì hệ cây che bóng, trồng xen cây ăn quả (cây bơ, cây sầu riêng) trong vườn cà phê, bón phân cân đối hợp lý, tỉa cành tạo tán đúng kỹ thuật…

- Tưới nước tiết kiệm là biện pháp hữu hiệu cho canh tác cà phê trước tình hình biến đổi khí hậu hiện nay. Cần tưới nước đúng thời điểm, đúng lượng nước cần thiết để cây ra hoa tập trung, nếu tỉ lệ hoa nở sớm là dưới 10% thì không cần áp dụng biện pháp tưới đuổi.

- Theo dõi tình trạng ra hoa của cà phê cũng như tình hình dinh dưỡng, dịch hại. Đồng thời theo dõi tình hình diễn biến của thời tiết để kịp thời có biện pháp chăm sóc, nuôi dưỡng cà phê nhằm đạt năng suất mong muốn.

Lãnh đạo Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cũng đã đề nghị trung tâm khuyến nông các tỉnh vùng Tây Nguyên tăng cường hoạt động thông tin tuyên truyền, đào tạo tập huấn để giúp người sản xuất áp dụng các tiến bộ kỹ thuật mới vào sản xuất nâng cao hiệu quả, ổn định sản xuất, góp phần giúp ngành cà phê phát triển bền vững.