Riêng đối với một tỉnh có tỷ trọng nông nghiệp lớn như Đắk Nông thì việc sử dụng nước tưới cho nông nghiệp là rất lớn.Vì vậy việc áp dụng các biện pháp tưới tiết kiệm và sử dụng nước tưới hợp lý là điều hết sức cần thiết.Trong vụ Đông Xuân 2015-2016, toàn tỉnh có hơn 22.000ha cây cà phê, hồ tiêu và hàng ngàn ha cây trông khác bị thiếu nước tưới làm ảnh hưởng suy giảm năng suất.
Để giúp cho nông dân tiếp cận được hình thức tưới tiên tiến, tiết kiệm nước thông qua hệ thống tưới nhỏ giọt, công nghệ Isreal – Netafim, năm 2016, từ nguồn vốn của Chương trình Khuyến nông Quốc gia, Trung tâm Khuyến nông Đắk Nông đã phối hợp với Công ty cổ phần công nghệ tưới Khang Thịnh triển khai xây dựng mô hình tưới tiên tiến, tiết kiệm nước nhằm nâng cao năng suất và hiệu quả kinh tế cho cây hồ tiêu tại 3 huyện Đắk R’Lấp, Đắk Song, Tuy Đức với diện tích là 06 ha (02ha/huyện) và 12 hộ dân tham gia. Tham gia mô hình các hộ nông dân được hướng dẫn kỹ thuật, hỗ trợ vật tư có đối ứng một phần.
Trong quá trình triển khai, lãnh đạo Trung tâm Khuyến nông tỉnh luôn quan tâm chỉ đạo sâu sát, phối hợp với các cơ quan, đơn vị, Hội Nông dân, phương tiện thông tin đại chúng triển khai các hoạt động của dự án, cử cán bộ kỹ thuật phối hợp với cán bộ kỹ thuật của Công ty cổ phần tưới Khang Thịnh, khuyến nông viên, cộng tác viên khuyến nông luôn bám sát mô hình, để hướng dẫn kỹ thuật cho các hộ thực hiện mô hình biết cách sử dụng và vận hành hệ thống tưới một cách có hiệu quả, cũng như giải quyết các phát sinh. Bên cạnh đó, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, Chủ nhiệm dự án thường xuyên quan tâm kiểm tra, hướng dẫn các thủ tục hồ sơ, cấp kinh phí đúng thời gian, tiến độ thực hiện của dự án.
Toàn bộ 06 ha mô hình trình diễn tưới tiên tiến, tiết kiệm nước đạt yêu cầu theo đúng chỉ tiêu kế hoạch, diện tích thực hiện, các loại thiết bị, máy móc cung ứng đầy đủ, đúng thời gian. Mô hình triển khai được các hộ nông dân tham gia đánh giá cao về công nghệ tưới như dễ vận hành, bảo dưỡng, thuận tiện cho việc bón phân qua hệ thống tưới và tưới thuốc đổ gốc, tiết kiệm được công lao động, phân bón...
Việc thay đổi phương pháp tưới mới theo dạng nhỏ giọt, kết hợp với quản lý dinh dưỡng cây trồng không chỉ là lời giải hiệu quả cho bài toán khô hạn mà còn có tác động thay đổi nhận thức về tập quán canh tác của người trồng tiêu, giúp bà con ứng dung các biện pháp kỹ thuật tiến bộ ứng dụng trong tưới tiêu góp phần nâng cao năng suất, hiệu quả kinh tế, đáp ứng được nguyện vọng và nhu cầu thực tế cho bà con nông dân.
Qua triển khai mô hình, do hầu hết đất canh tác ở Đắk Nông có độ dốc lớn nên khi áp dụng biện pháp tưới nhỏ giọt, giúp hạn chế xói mòn, rửa trôi tầng đất mặt so với biện pháp tưới dí, thích hợp với những vùng có lượng nước hạn chế, phân bón được cung cấp qua hệ thống tưới, giảm sự rửa trôi hóa chất vào môi trường, giảm chi phí vận hành, kiểm soát chính xác lượng nước và phân bón, tăng khối lượng rễ tích cực, vùng rễ tơi xốp giúp hiệu quả hấp thu nước và chất dinh dưỡng của cây trồng tốt hơn.
Các mô hình tưới nước đã triển khai là điểm để người dân tham quan học tập và nhân rộng. Từ đó, góp phần năng cao năng suất và hiệu quả kinh tế cho cây hồ tiêu.
Nông dân tham quan mô hình tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho cây hồ tiêu
Tính đến thời điểm hiện tại toàn tỉnh Đắk Nông đã có 51,91 ha diện tích cây hồ tiêu, mắc ca và cà phê lắp đặt hệ thống tưới tiết kiệm nước theo công nghệ Israel, trong đó lắp đặt cho cây mắc ca: 35 ha; cây hồ tiêu: 11,91 ha và cà phê: 5ha.
Do chi phí lắp đặt mô hình ban đầu bỏ ra cho mô hình tưới khá cao với người nông dân nên Nhà nước cần có những chính sách hỗ trợ để người dân tiếp cận những những tiến bộ của mô hình tưới này.
Mặc khác, cần tăng cường công tác tuyên truyền nhiều hơn nữa để người dân hiểu về ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, kỹ thuật tưới tiên tiến, tiết kiệm nước thông qua hệ thống tưới nhỏ giọt, công nghệ Isreal – Netafim và vai trò quan trọng của nguồn nước đối với sản xuất, sinh hoạt cũng như sử dụng hiệu quả nguồn nước…
Để mô hình ngày càng được nhân rộng mô hình trong thời gian tới, Trung tâm Khuyến nông Đắk Nông sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan nghiên cứu, ứng dụng triển khai xây dựng, đánh giá và nhân rộng các mô hình kỹ thuật tưới tiết kiệm, lựa chọn phổ biến nhân rộng các giải pháp kỹ thuật tưới phù hợp với các đối tượng cây trồng, điều kiện tự nhiên - xã hội, tập quán canh tác, sử dụng nước của bà con nông dân trên địa bàn, nhằm phát triển sản xuất và ứng phó với biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng hiện nay./.
Bùi Viết Yến
Trung tâm Khuyến nông Đắk Nông