Sông Mã là huyện miền núi biên giới của tỉnh Sơn La, toàn huyện có 18 xã, thị trấn, địa hình chia cắt, giao thông đi lại khó khăn, người dân đa phần là đồng bào dân tộc thiểu số, sống rải rác, trình độ dân trí không đồng đều; thói quen, phong tục, tập quán sản xuất nhìn chung còn lạc hậu và mang nặng tính tự cung, tự cấp, nhỏ lẻ. Xuất phát từ những đặc điểm đó, những năm qua, Trạm Khuyến nông (nay là Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp) huyện Sông Mã đã thường xuyên mở các lớp tập huấn chuyển giao kỹ thuật, tổ chức hội thảo kết hợp với trình diễn, xây dựng mô hình trồng trọt và chăn nuôi tại địa phương. Trên cơ sở phát huy tốt vai trò của hoạt động khuyến nông tại cơ sở, hướng về người dân, bám sát địa bàn, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Sông Mã đã từng bước thúc đẩy phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân.

Cách đây gần 2 năm, sau khi được tham gia lớp tập huấn do Trạm Khuyến nông huyện Sông Mã tổ chức, gia đình chị Lò Thị Thơm ở bản Nà Hạ, xã Huổi Một đã đăng ký trồng 250 gốc chanh leo. Năm 2018 vừa qua, chị Thơm đã thu hoạch được hơn 4 tấn quả. Với giá bán dao động từ 18.000 - 37.000 đồng/kg quả, tùy từng thời điểm, cây chanh leo đã giúp gia đình chị Thơm có thêm thu nhập. Tìm hiểu được biết, gia đình chị Lò Thị Thơm chỉ là một trong số hàng nghìn hộ nông dân Sông Mã được hỗ trợ kỹ thuật, cây giống, con giống từ các hoạt động khuyến nông tại cơ sở. Chỉ tính riêng trong năm 2018, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Sông Mã đã mở gần 200 lớp tập huấn chuyển giao kỹ thuật cho hơn 8.000 lượt người tại 18 xã, thị trấn; tổ chức trên 1.100 buổi tuyên truyền tới hơn 1 vạn lượt người dân. Phần lớn các lớp tập huấn được tổ chức ngay tại cơ sở để tạo điều kiện thuận lợi cho bà con tham gia. Nội dung tuyên truyền, tập huấn chủ yếu là kỹ thuật phòng chống rét cho mạ; chăm sóc, tỉa định chồi, ghép cây nhãn, xoài; trồng mới, chăm sóc cây ăn quả; thâm canh lúa theo phương pháp SRI; trồng, chăm sóc cỏ voi, VA06; phương pháp phòng chống đói, rét cho cây trồng, vật nuôi … Qua các khóa tập huấn đã giúp người dân thay đổi tập quán canh tác, học hỏi, trao đổi kinh nghiệm chăn nuôi, trồng trọt. Kết quả là đến nay, nông dân trên địa bàn huyện Sông Mã đã mạnh dạn ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất với nhiều mô hình trồng trọt, chăn nuôi có giá trị kinh tế cao. Điển hình như các mô hình: Trồng chanh leo 17,5 ha của 63 hộ dân ở các xã Chiềng Khoong, Huổi Một, Nà Nghịu; trồng tre măng Bát Độ tại xã Đứa Mòn; trồng cỏ phục vụ chăn nuôi tại xã Pú Bẩu; nuôi lợn đực giống ngoại, thụ tinh nhân tạo tại các xã Chiềng Khoong, Chiềng Sơ, Nà Nghịu, Mường Cai; thâm canh cam, nhãn, xoài Thái quy mô 21 ha tại xã Bó Sinh; trồng xả tím ở xã Mường Cai; nuôi ong ngoại quy mô 160 đàn tại xã Chiềng Khoong; trồng trám trắng quy mô 3 ha tại xã Yên Hưng; nuôi dê núi sinh sản tại xã Chiềng Cang…

Mô hình trồng chanh leo đã giúp hàng chục hộ nông dân ở các xã Chiềng Khoong, Huổi Một, Nà Nghịu (Sông Mã) có thêm thu nhập

Theo ông Nguyễn Tiến Hải, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Sông Mã cho biết: Bên cạnh việc chuyển giao khoa học kỹ thuật, Trung tâm cũng đặc biệt quan tâm hướng dẫn, triển khai các mô hình khuyến nông có hiệu quả kinh tế cao. Trên cơ sở căn cứ vào đặc điểm từng địa phương, lựa chọn các mô hình phù hợp, làm sao đem lại hiệu quả cao nhất, đồng thời, chung tay đồng hành cùng người dân trong quá trình triển khai thực hiện các mô hình phát triển sản xuất. Thông qua đó đã giúp bà con nhận thức được tầm quan trọng trong việc thay đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế, tăng thu nhập.

Tuy đã có những bước chuyển tích cực theo hướng tăng cường hoạt động khuyến nông tại cơ sở song nhìn chung, trong triển khai công tác khuyến nông ở huyện Sông Mã vẫn còn những tồn tại nhất định. Một số chương trình tập huấn chưa thu hút được đông đảo người dân tham gia; việc hỗ trợ vốn, giống cây trồng vật nuôi chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân. Đặc biệt, khó khăn lớn nhất trong công tác khuyến nông ở Sông Mã hiện nay là thiếu nguồn nhân lực. Ngoài ra, địa bàn rộng, người định cư phân tán, trình độ sản xuất hàng hóa và nhận thức về phát triển kinh tế của người dân còn hạn chế cũng là những trở ngại đáng kể trong công tác khuyến nông tại cơ sở.

Thực tế cho thấy, với việc tăng cường hoạt động khuyến nông tại cơ sở, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Sông Mã đã có những đóng góp quan trọng, vừa giúp tăng thu nhập cho nông dân, vừa nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp của địa phương. Để nâng cao hiệu quả hoạt động khuyến nông, thời gian tới Trung tâm sẽ tiếp tục nghiên cứu, triển khai các đợt tập huấn và các mô hình trình diễn gắn với cơ sở và nhu cầu thực tế của người dân; đồng thời đẩy mạnh hoạt động liên kết với các tổ chức, doanh nghiệp tìm đầu ra cho các sản phẩm; tiếp tục chuyển giao tiến bộ kỹ thuật phù hợp với điều kiện, tiềm năng, lợi thế của địa phương, đáp ứng tốt yêu cầu của đồng bào các dân tộc trên địa bàn toàn huyện./.

Tạ Quang Đạo