Mô hình được triển khai thực hiện trên diện tích 2,08 ha chủ yếu trên lúa Bao Thai của 27 hộ nông dân tại 24 xã và thị trấn của huyện Định Hóa.

Phân nén nhả chậm do Công ty Công nghệ Phát triển nông nghiệp xanh Hà Nội sản xuất, là loại phân viên nén tổng hợp chứa đạm, lân, kali và các chất vi lượng; khi bón cho lúa chỉ cần bón 1 lần duy nhất cho cả vụ. Người nông dân tham gia mô hình được Công ty hỗ trợ 100% lượng phân viên nén; được cán bộ khuyến nông tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật trong suốt thời gian thực hiện mô hình.

Mỗi sào lúa trình diễn sẽ thực hiện bón lót 14 kg phân nén nhả chậm vãi đều trên mặt ruộng sau khi làm đất chuẩn bị cấy. Người dân được hướng dẫn làm cỏ sục bùn để phá váng sau cấy 10 ngày làm cỏ đợt 2 sau đợt 1 là 15 ngày.

Chị Ma Thị Hiến, thôn Cốc Lùng, xã Bảo Cường có 10 sào ruộng cấy lúa là vụ đầu tiên sử dụng phân nén nhả chậm, gia đình chị đăng ký tham gia mô hình với diện tích là 2 sào lúa Bao Thai. Chị Hiên cho biết, sử dụng phân nén nhả chậm, lúa có thân cứng, chắc, khỏe và không bị đổ; các loại sâu bệnh hại đều giảm. Đây là phương pháp dễ làm; chỉ phải bón một lần duy nhất trước khi bừa cấy lần cuối, đã giảm đáng kể công lao động, hiệu quả kinh tế cao.

Qua kết quả theo dõi của Trạm Khuyến nông huyện Định Hóa cho thấy, sử dụng phân nén nhả chậm giúp cây lúa sinh trưởng tốt, đẻ nhánh khỏe, hạt đều chắc; năng suất cao hơn lúa được sử dụng các loại phân bón thông thường tại địa phương trung bình khoảng 1 tạ/ha và cho lãi cao hơn 6 triệu đồng/ha. Phân viên nén nhả chậm cho lúa đã tiết kiệm phân bón, giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Gạo Bao Thai Định Hoá là đặc sản của địa phương, là sản phẩm thứ hai sau chè Thái Nguyên, được cấp giấy Chứng nhận nhãn hiệu tập thể, đã được tỉnh Thái Nguyên công bố  từ tháng 12/2007. Trạm Khuyến nông huyện Định Hoá là chủ sở hữu nhãn hiệu tập thể gạo Bao Thai Định Hoá, đồng thời tham gia thực hiện Đề án Xây dựng vùng lúa Bao Thai đặc sản. Vài năm trước, lúa Bao Thai Định Hóa chỉ đạt năng suất 47 tạ/ha thì đến nay đã tăng lên 49 tạ/ha, trong khi mô hình sử dụng phân viên nén nhả chậm lúa Bao Thai đạt năng suất trung bình 50 tạ/ha.

Ông Phùng Đức Tuân, Trưởng Trạm Khuyến nông huyện Định Hóa cho biết, Trạm sẽ tham mưu với UBND huyện chỉ đạo các xã, thị trấn nhất là vùng trọng điểm sản xuất lúa Bao Thai hàng hóa đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn nông dân mở rộng áp dụng phân viên nén nhả chậm để nâng cao hiệu quả sản xuất, góp phần tăng thu nhập cho người dân. Đồng thời, Trạm tiếp tục phối hợp với Công ty Công nghệ Phát triển nông nghiệp xanh mở rộng mô hình sử dụng phân viên nén nhả chậm cho các giống lúa thuần, lúa lai vào vụ xuân 2015 cũng như áp dụng cho các đối tượng cây trồng khác như rau, cây ăn quả, chè, ngô…

 Dương Trung Kiên

Trung tâm Khuyến nông Thái Nguyên