Trong mười năm qua, trung bình hàng năm lượng thuốc trừ sâu mà Mozambique  nhập khẩu đã tăng lên 500%. Thuốc trừ sâu nông nghiệp được sử dụng chủ yếu trên các cây trồng như điều, thuốc lá, mía, bông, chuối và rau quả. Giá trị hàng năm doanh số bán hàng thuốc trừ sâu là khoảng 16,6 triệu USD. Tuy nhiên, một số sản phẩm thuốc trừ sâu hiện đang sử dụng rất nguy hiểm và có độ độc cao.

Thuốc trừ sâu có độc cao là những sản phẩm mà ảnh hưởng của nó gây ra các mối nguy hiểm cấp tính hoặc mãn tính đối với sức khỏe con người hoặc môi trường. 

Nông dân sản xuất nhỏ nói chung không có khả năng  quản lý đầy đủ các rủi ro khi xử lý các sản phẩm có độ độc cao và không có biện pháp để ngăn chặn ô nhiễm cho bản thân và ô nhiễm môi trường. Kết quả là, sử dụng các loại thuốc trừ sâu không được kiểm soát có thể dẫn đến ngộ độc nghề nghiệp.

Hầu hết các loại thuốc trừ sâu có độ độc cao không còn được phép sử dụng ở các nước đang phát triển. Ở những nước này họ chỉ sử dụng thuốc trừ sâu có độ độc trung bình hoặc ít, bao gồm cả thuốc trừ sâu sinh học.

Trong điều kiện hiện nay, Chính phủ Mozambique đã ban hành một tuyên bố hủy bỏ đăng ký của nhiều loại thuốc trừ sâu có thể gây ra những rủi ro nghiêm trọng đến sức khỏe con người và môi trường. Với tuyên bố này, Chính phủ cũng nhấn mạnh, các loại thuốc trừ sâu tương tự cũng không được sử dụng trong tương lai.

Vai trò của FAO trong bãi bỏ thuốc trừ sâu độc hại cao

Năm 2006, các nước thành viên FAO yêu cầu FAO giúp đỡ để tạo điều kiện giảm thiểu rủi ro của thuốc trừ sâu, bao gồm cả việc cấm sử dụng các sản phẩm này và đưa ra các giải pháp thay thế.

Kể từ đó, nhóm chuyên gia FAO và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã đưa ra các tiêu chí để giúp xác định thuốc trừ sâu có độ độc hại cao và FAO đã hỗ trợ một số quốc gia trong việc giải quyết những rủi ro do các hợp chất này gây ra.

Thông thường, biện pháp giảm thiểu rủi ro hiệu quả là hủy bỏ đăng ký sản phẩm thuốc trừ sâu có độ độc cao hoặc tập huấn về cách quản lý rủi ro cho các nhóm đối tượng chuyên ngành.

Ở Mozambique, dưới sự lãnh đạo của Bộ Nông nghiệp, phối hợp với Bộ Môi trường và Bộ Y tế, bắt đầu từ năm 2012, một nhóm các chuyên gia đã nghiên cứu kỹ lưỡng dữ liệu của các loại thuốc trừ sâu được phép sử dụng và các loại thuốc trừ sâu nhập khẩu. 79 sản phẩm trong danh sách ngắn được xem xét trong đó có 17 sản phẩm không được nhập khẩu trong nhiều năm và có thể bị hủy bỏ ngay lập tức.

Một khảo sát thực địa được tiến hành ở các tỉnh sử dụng thuốc trừ sâu cao xác nhận rằng hiện nay người dân đang sử dụng một số sản phẩm có độ độc cao nhưng chưa được tập huấn hay trang bị các kỹ năng cần thiết để bảo vệ cá nhân hoặc biết cách để xử lý các rủi ro.

Sau khi tham vấn các bên liên quan với đại diện của ngành công nghiệp hoá chất nông nghiệp, xã hội dân sự, và nhà sản xuất đã đưa ra đánh giá tác động của các loại thuốc trừ sâu có độ độc cao và xác định các giải pháp thay thế khả thi.

FAO tiếp tục làm việc với Bộ Nông nghiệp Mozambique để giúp tăng cường năng lực cho các nhà sản xuất qua đó tận dụng tốt hơn các cách tiếp cận sinh thái để quản lý cây trồng và sâu bệnh bằng cách bảo tồn các dịch vụ hệ sinh thái cũng như cách kiểm soát sinh học tự nhiên.

 Thanh Huyền – TTKNQG

                                                                                   (Theo FAO)