Vì đây là vùng thấp nên hàng năm đều bị ảnh hưởng mưa lũ, tuy nhiên hoạt động chăn nuôi bò là sinh kế chính của nhiều hộ dân nơi đây. Để thích ứng và đảm bảo cho đàn gia súc luôn được an toàn trong mùa lũ, người dân nơi đây đã có sáng kiến xây dựng chuồng trại vượt lũ, nhờ vậy đàn gia súc của các hộ dân luôn được an toàn.

Trong đợt lũ lịch sử vừa qua, trong khi hàng nghìn con gia súc, gia cầm nơi khác bị lũ cuốn trôi và chết do ngập nước thì cả đàn bò của gia đình ông Trần Văn Hòa tại khu vực Bắc Bình, thôn Bình Mỹ vẫn được đảm bảo an toàn nhờ vào chuồng bò vượt lũ.

Dẫn chúng tôi đi tham quan mô hình, ông Hòa chỉ tay vào khu chuồng nuôi rồi trao đổi cho chúng tôi biết. Trước đây cứ vào mỗi mùa bão lũ là gia đình ông cứ nơm nớp lo âu, có khi không dám nuôi nhiều bò, cứ đến trước mùa lũ ông bán chỉ để lại 1 đến 2 con vì sợ bò bị nước cuốn trôi khi bị lũ lớn; có năm ông Hòa phải đưa bò đi tránh lũ trên rừng, trên đồi rất vất vả, suýt bị trôi bò khiến ông lo lắng.

Trước những mối nguy hại trong phát triển chăn nuôi đó, gia đình ông đã quyết định đầu tư khoảng 30 triệu đồng để xây dựng chuồng trại vượt lũ cho chăn nuôi. Giờ đây có chuồng trại cao ráo, gia đình ông yên tâm hơn nhiều nên đã mạnh dạn đầu tư chăn nuôi. Hiện tại, lúc nào trong chuồng trại gia đình ông đều có từ 6 đến 10 con bò. Hệ thống chuồng bò vượt lũ của gia đình ông được xây dựng khá đẹp, kết cấu bê tông hai tầng kiên cố, mái lợp, cạnh bên có một cầu thang bê tông thoai thoải dẫn lên tầng 2.

Bình thường, bò được nuôi ở tầng trệt, khi có lũ sẽ đưa bò lên tầng trên

 

“Bình thường đàn gia súc được nhốt tại tầng trệt để tiện cho việc chăm sóc, nuôi dưỡng, khi có lũ thì tôi đưa đàn gia súc lên tầng trên, tầng 2 cao cách mặt đất 3,5m. Tính ra rất hiệu quả, ngoài chức năng tránh lũ cho vật nuôi, tầng trên còn có ngăn để cất thức ăn dự trữ cho đàn vật nuôi trong mùa mưa rét, lũ lụt; một phần được tận dụng là nơi cất giữ một số đồ sinh hoạt quan trọng của gia đình như lúa, tủ lạnh, tivi và một số đồ dùng khác khi có lũ lớn”, ông Hòa chia sẻ.

Bắc Bình có lợi thế là vùng đất bãi bồi phù sa rất màu mỡ ven sông, có diện tích đất trồng cỏ lớn, cỏ phát triển tốt và tận dụng được nhiều nguồn phụ phẩm nông nghiệp nên đây cũng chính là vùng đất thích hợp với nuôi bò. Bên cạnh đó, nhiều hộ dân đã có bề dày kinh nghiệm, trong việc phát triển chăn nuôi bò sinh sản, bò thịt, vỗ béo bò... Hiện nay, không chỉ riêng ông Hòa mà tại khu dân cư Bắc Bình của thôn Bình Mỹ đã có trên 45 hộ dân chọn hình thức nuôi bò thích nghi với mưa lũ và đã xây dựng chuồng trại tránh lũ.

Một mô hình chuồng trại chăn nuôi tránh lũ tại Bắc Bình

 

Ông Trần Viết Bình cũng là một hộ dân nơi đây áp dụng mô hình chăn nuôi vượt lũ, hiện ông đang nuôi 4 con bò. Thực tế thì đời sống của gia đình ông còn nhiều khó khăn nhưng ông vẫn mạnh dạn đầu tư 20 triệu xây dựng nhà chống lũ phục vụ chăn nuôi. Ông Bình cho biết kinh tế của gia đình ông chủ yếu dựa vào chăn nuôi, tầng trên khu vực chuồng được ông chia làm nhiều ngăn nhỏ để tiện bố trí từng loại vật nuôi. Lối lên xuống cũng được đúc xi măng, làm nhám tránh trượt ngã, thuận tiện cho người chăm sóc và di chuyển vật nuôi. Đợt lũ vừa rồi khi nước lũ tràn về ngập cao nhưng cả 4 con bò, và 3 con lợn cùng mấy chục con gà của ông Bình đều không bị thiệt hại.

“Mấy năm trước, khi chưa có chuồng trại chăn nuôi cao tầng, chúng tôi không dám nuôi nhiều gia súc, gia cầm vì lo lũ lụt sẽ bị trôi hết. Bây giờ, không lo nhiều đến chuyện chạy lũ cho vật nuôi, gia đình tôi chuẩn bị sẵn chỉ cần nước lên là tôi dắt đàn gia súc lên trên nhà chống lũ, vừa đảm bảo an toàn, vừa có thời gian thu dọn đồ đạc ở trong nhà. Nếu nông dân vùng lũ xác định chăn nuôi bền vững qua mùa lũ thì nên làm chuồng cao tầng tránh lũ cho an toàn”, ông Bình tâm sự.

Thực tế cho thấy, mặc dù đời sống còn nhiều khó khăn nhưng nhiều hộ nông dân vùng thấp lụt của thôn Bình Mỹ đã mạnh dạn xây dựng chuồng trại chống lũ phục vụ chăn nuôi, giúp nhiều vật nuôi được an toàn và hạn chế đến mức thấp nhất lượng vật nuôi bị trôi hay chết vì lũ. Việc xây chuồng chống lũ, tùy theo điều kiện kinh tế của từng gia đình, nhà nào có kinh phí thì xây nhà chống lũ khoảng 30 - 40 triệu đồng, còn chưa đủ điều kiện thì xây nhà tầm 15 - 20 triệu đồng. Nhà chống lũ cho đàn vật nuôi phải đạt chiều cao tối thiểu từ 1,5 mét tính từ mặt đất lên tới nền. Trung bình mỗi ngôi nhà rộng khoảng 15 - 20 mét vuông, được xây dựng vững chãi trên các trụ bê tông cốt thép.

Trao đổi với chúng tôi, ông Hồ Quang Vũ - trưởng thôn Bình Mỹ, xã Cam Tuyền, huyện Cam Lộ cho biết việc xây dựng chuồng trại chống lũ cho vật nuôi ban đầu chỉ tự phát từ một vài hộ dân. Sau đó, bà con trong thôn thấy được hiệu quả của mô hình, đồng thời được chính quyền địa phương động viên nhân rộng nên tích cực hưởng ứng.

“Đây là một mô hình hay và mang lại hiệu quả rõ rệt, gồm cả hai phần, vừa chống lũ giữ được gia súc, gia cầm không bị trôi mất trong mưa lũ và làm nơi dự trữ thức ăn gia súc trong mùa mưa rét. Trận lũ lịch sử năm nay nếu không có mô hình này thì hoạt động chăn nuôi của các hộ dân trong thôn chúng tôi sẽ bị thiệt hại nặng nề”, ông Vũ cho hay.

Quả đúng vậy, trong cái khó thì ló cái khôn, tư duy sản xuất, chăn nuôi của nông dân của khu vực Bắc Bình, thôn Bình Mỹ, xã Cam Tuyền đã thấy được hiệu quả rõ rệt. Từ những chuồng trại chăn nuôi vượt lũ, cùng với sự cần cù chịu khó phát triển các mô hình chăn nuôi nhiều gia đình nơi đây đã thoát nghèo, vươn lên làm giàu tại mảnh đất quê hương. Việc nhân rộng những mô hình, những cách làm sáng tạo của nông dân vùng thấp lũ này sẽ ứng phó tốt với những diễn biến khó lường của thời tiết, góp phần không nhỏ trong việc thúc đẩy phong trào chăn nuôi gia súc, gia cầm ngày càng phát triển.

Phan Việt Toàn

Trung tâm Khuyến nông Quảng Trị