Vĩnh Long: Hiệu quả từ mô hình canh tác giảm lượng giống gieo sạ

Thực hiện chương trình này, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đã ban hành Kế hoạch hành động, theo đó Trung tâm Khuyến nông 13 tỉnh vùng ĐBSCL ký kết giao ước thi đua thực hiện Kế hoạch hành động khuyến nông giảm lượng hạt giống lúa gieo sạ. Sau lễ ký kết, Sở Nông nghiệp và PTNT các tỉnh đều xây dựng kế hoạch thực hiện chương trình với mục tiêu đến năm 2020, lượng hạt giống gieo sạ trung bình 80kg/ha.

Vụ đông xuân 2016 - 2017, Trung tâm Khuyến nông Vĩnh Long đã triển khai mô hình giảm lượng hạt giống gieo sạ trong sản xuất lúa tại ấp Tân Thuận, xã Hòa Bình (huyện Trà Ôn, Vĩnh Long). Trước khi thực hiện mô hình, Trạm Khuyến nông Trà Ôn cùng Trung tâm Khuyến nông Vĩnh Long, phòng Nông nghiệp và PTNT Trà Ôn và chính quyền địa phương xã Hòa Bình tiến hành họp nông dân trực tiếp tham gia mô hình.  Nhóm thực hiện dự án phổ biến các thông tin: giới thiệu mục tiêu ý nghĩa của dự án, lợi ích khi tham gia dự án, giống lúa và những loại vật tư hỗ trợ cùng hình thức hỗ trợ; các biện pháp kỹ thuật sẽ áp dụng trong mô hình: 3 giảm 3 tăng, sản xuất lúa theo phương pháp sạ hàng hoặc sạ lan thưa mật độ tối đa 80 kg/ha, quản lý nước theo ngập khô xen kẽ, phòng trừ dịch hại theo IPM…

Qua 3 tháng thực hiện, ngày 16/6/2017 Trung tâm KN Vĩnh Long tổ chức Hội thảo đầu bờ để đánh giá mô hình. Ý kiến của các đại biểu và nông dân tham gia hội thảo cùng thống nhất sạ 80 kg/ha lúa sinh trưởng phát triển tốt, gốc lúa thông thoáng hơn khi sạ 180 kg/ha. Suốt thời gian sinh trưởng và phát triển của cây lúa, ít  thấy các đối tượng sâu bệnh hại xuất hiện, lá lúa cứng, nhánh khỏe, thân cây mập, bộ rễ lúa khỏe hơn, đồng thời nền đất ruộng cũng tơi xốp hơn, thời gian xanh kéo dài hơn.

Hầu hết các hộ tham gia mô hình đều áp dụng phương pháp “ngập khô xen kẽ”, chỉ đưa nước vào ruộng từ 3-5 cm vào các giai đoạn: làm đất, trước lúc bón phân 1-2 ngày, lúc lúa làm đòng đến chín sữa; và rút cạn nước đến khi đất rạn nứt chân chim thì cung cấp nước trở lại: 14-17 ngày sau khi gieo, từ ngày thứ 30 - 35, giai đoạn 51 -55 ngày và trước khi thu hoạch 10 – 15 ngày để thúc đẩy quá trình chín và ruộng khô dễ dàng lúc thu hoạch. Việc áp dụng “nông lộ phơi xen kẽ” đã giúp rễ lúa ăn sâu vào trong đất, chống đổ ngã vào cuối vụ, đồng thời rửa trôi được chất độc do rơm rạ bị phân hủy và giúp cho đất được khoáng hóa tốt. Đến thời điểm thu hoạch, diện tích lúa trong mô hình ít có tình trạng đổ ngã mặc dù vào cuối vụ thường xuyên xuất hiện mưa gió.

Ông Huỳnh Văn Ua - nông dân tham gia mô hình cho biết: “Mô hình làm tăng lợi nhuận cho người sản xuất. Tạo sự liên kết sản xuất và tăng tính tập thể cho người nông dân. Số lần phun thuốc giảm 2 lần vì vậy giảm ô nhiễm nguồn nước và giảm tác hại đến người trực tiếp sản xuất. Ngoài ra, những người nông dân tham gia mô hình được sự quan tâm của lãnh đạo địa phương và các cơ quan chuyên môn như: được tập huấn kỹ thuật canh tác từ đầu vụ, được hỗ trợ giống, vật tư”.

Theo đánh giá, năng suất lúa trong mô hình ước đạt 68 tạ/ha. Hiệu quả kinh tế đạt 36,3% trên cơ sở giảm giống, phân bón, thuốc BVTV và các chi phí khác so với sản xuất đại trà. Do áp dụng đồng bộ các biện pháp kỹ thuật nên tiết kiệm được lượng nước tưới, tiết kiệm lượng giống, giảm lượng thuốc BVTV, giảm phân bón góp phần bảo vệ môi trường.

 Dự án đã tạo điều kiện cho nông dân tiếp cận với các giống lúa chất lượng, đạt tiêu chuẩn và tiến bộ kỹ thuật mới trong sản xuất lúa, trang bị kiến thức sản xuất lúa theo hướng đạt năng suất, chất lượng, ổn định và bền vững giúp người dân ứng dụng vào sản xuất ngày càng tốt hơn, hiệu quả hơn. Nhiều nông dân cam kết sẽ tiếp tục sạ thưa 80 kg và có thể lượng giống sạ sẽ còn giảm xuống nữa sau khi mô hình kết thúc.

Ông Trần Văn Sơn PGĐ Trung tâm Khuyến nông Vĩnh Long nhận định: Tiến bộ kỹ thuật "3 giảm 3 tăng", "1 phải 5 giảm" đã chỉ rõ giảm lượng giống gieo sạ không những vẫn đảm bảo tăng năng suất lúa mà còn tiết kiệm được các chi phí đầu tư và đã được nhiều nông dân hưởng ứng thực hiện có hiệu quả. Nếu toàn vùng ĐBSCL đến năm 2020 giảm lượng giống gieo sạ trung bình còn 80kg/ha sẽ tiết kiệm được khoảng 300 nghìn tấn hạt giống lúa (tương đương với 4.500 tỷ đồng). Đây cũng là khâu đặc biệt quan trọng trong việc giảm chi phí đầu vào trong sản xuất lúa gạo, đồng thời làm cơ sở cho việc giảm các phí khác như thuốc BVTV, phân bón góp phần tăng hiệu quả sản xuất và tăng thu nhập của người trồng lúa./.

Thanh Thủy 

TTKN Vĩnh Long