Sau khi cả nước thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, hệ thống khuyến nông đứng trước yêu cầu phải tổ chức lại để thích ứng với cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ mới và nâng cao năng lực, đồng hành cùng nông dân. Trong tiến trình phát triển nông nghiệp bền vững, vai trò của khuyến nông ngày càng được khẳng định. Lực lượng này là cầu nối quan trọng đưa tri thức, khoa học công nghệ và tổ chức sản xuất hiện đại đến tận cơ sở.
Mới đây, trong buổi làm việc với Bộ Nội vụ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường về hệ thống đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện nhiệm vụ khuyến nông ở địa phương khi vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Tổng Bí thư Tô Lâm quán triệt: Cần nhận thức đầy đủ về vai trò, tầm quan trọng của nông nghiệp và nhiệm vụ phát triển nông nghiệp trong phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới, nâng cao đời sống của nhân dân theo đúng tinh thần “nông nghiệp là lợi thế quốc gia, là trụ đỡ của nền kinh tế”; xác định công tác khuyến nông là nhiệm vụ quan trọng của chính quyền cấp xã, khuyến nông phải gắn với cơ sở, gắn với đồng ruộng. Tổng Bí thư yêu cầu kiện toàn tổ chức khuyến nông trên địa bàn từ cấp tỉnh đến cấp xã, bảo đảm liên thông, đồng bộ, thống nhất, hoạt động thường xuyên, hiệu quả.
Thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã phối hợp với Bộ Nội vụ, Đảng uỷ Chính phủ khẩn trương xây dựng và ban hành Thông tư 60/2025/TT-BNNMT. Tại Hội nghị, Thứ trưởng Trần Thanh Nam khẳng định, Thông tư được xây dựng trong thời gian ngắn nhưng đã kế thừa đầy đủ chức năng, nhiệm vụ của hệ thống khuyến nông trước đây, đồng thời phù hợp với mô hình mới. Đây là công cụ và cơ sở pháp lý để vận hành công tác khuyến nông trong thời gian tới.
Theo Thông tư, hệ thống khuyến nông được tổ chức thành hai cấp:
Khuyến nông cấp tỉnh là đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường. Chức năng chính là tổ chức thực hiện các hoạt động khuyến nông trên địa bàn cấp tỉnh và hướng dẫn, điều phối, đôn đốc, kiểm tra, hỗ trợ cấp xã thực hiện công tác khuyến nông. Nhiệm vụ trọng tâm là xây dựng và tổ chức thực hiện các chương trình, kế hoạch khuyến nông địa phương; Tổ chức đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng, thông tin tuyên truyền nâng cao năng lực cho đội ngũ khuyến nông cấp xã, cộng tác viên khuyến nông, nông dân; Xây dựng mô hình trình diễn áp dụng tiến bộ kỹ thuật, công nghệ trong sản xuất nông nghiệp và chuyển giao ra diện rộng; Thực hiện các nhiệm vụ phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn, bảo vệ môi trường, phục vụ các mục tiêu chính trị của địa phương.
Khuyến nông cấp xã là đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, phường, đặc khu được giao thực hiện nhiệm vụ sự nghiệp khuyến nông. Nhiệm vụ trọng tâm là hỗ trợ nông dân phát triển sản xuất nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới, phát triển cộng đồng, du lịch nông thôn, sản phẩm OCOP; Định hướng, tổ chức và điều hành các hoạt động của đội ngũ cộng tác viên khuyến nông, tổ khuyến nông cộng đồng để hỗ trợ người dân trên địa bàn, đưa tri thức nông nghiệp đến tận bờ ruộng, bờ ao; Thông tin, tuyên truyền chủ trương, tiến bộ khoa học, công nghệ, nhu cầu thị trường, mô hình sản xuất giỏi; tổ chức bồi dưỡng, tập huấn, đào tạo, dạy nghề cho nông dân…
Ông Lê Quốc Thanh – Giám đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia thông tin: Thực hiện chỉ đạo của Chính Phủ, Trung tâm đã xây dựng và trình Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển khuyến nông đến năm 2023, tầm nhìn đến năm 2050, với mục tiêu là đổi mới hoạt động khuyến nông trong tình hình mới. Thúc đẩy vai trò của khuyến nông, khuyến nông cộng đồng ở các vùng nguyên liệu phục vụ phát triển các sản phẩm chủ lực của ngành. Tập trung triển khai Đề án 1 triệu héc –ta lúa chất lượng cao, phát thải thấp. Đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số trong hoạt động khuyến nông và thúc đẩy hợp tác quốc tế, hợp tác công tư trong hoạt động khuyến nông. Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ đội ngũ cán bộ khuyến nông đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới…
    |
 |
| Ông Lê Quốc Thanh – Giám đốc TTKNQG thông tin về Chiến lược phát triển khuyến nông đến năm 2030 tại hội nghị |
Trung tâm Khuyến nông quốc gia cũng vừa thành lập Câu lạc bộ Chuyên gia nông nghiệp tại Đồng bằng sông Cửu Long. Đây là một việc có ý nghĩa khi đây là lực lượng có trình độ cao, uy tín tham gia hỗ trợ tích cực cho hoạt động khuyến nông; đồng thời đẩy mạnh hợp tác với các doanh nghiệp, tổ chức quốc tế để chuyển giao công nghệ, thu hút nhiều nguồn lực kinh phí hỗ trợ cho cả cơ quan trung ương lẫn khuyến nông cơ sở.
Ý kiến phát biểu của các địa phương tại Hội nghị đều đánh giá cao việc ban hành kịp thời Thông tư số 60/2025/TT-BNNMT đã tạo hành lang pháp lý thuận lợi để các địa phương triển khai thực hiện công tác khuyến nông. Tuy nhiên, các đại biểu đều cho rằng, đến thời điểm này Nghị định 83/2018/NĐ-CP của Chính Phủ về Khuyến nông đã không còn phù hợp với thực tiễn; định mức tiêu chí, tiêu chuẩn cũng không còn phù hợp với tình hình mới, do đó Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần nghiên cứu đề xuất sửa đổi, điều chỉnh, bổ sung Nghị định đảm bảo tiêu chuẩn, điều kiện hoạt động cho lực lượng khuyến nông từ cơ sở tới tỉnh.
Bà Đặng Thị Thủy, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk cho biết, địa phương luôn xác định khuyến nông có vai trò quan trọng góp phần thúc đẩy tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng bền vững. Tuy nhiên, hiện nay hoạt động lực lượng này còn nhiều khó khăn vì chính sách chưa đầy đủ, việc bố trí bộ máy tổ chức chưa thống nhất, kinh phí hoạt động còn eo hẹp… trong khi mỗi năm đều có sự thay đổi về định hướng phát triển, đơn giá biến động theo thị trường. Bà Thủy đề nghị, cần thay đổi phương thức hoạt động khuyến nông để phù hợp với tình hình mới, trong đó xây dựng cổng dữ liệu khuyến nông quốc gia, ứng dụng chuyển đổi số tăng cường tương tác hai chiều giữa nông dân và khuyến nông, xây dựng các mô hình trình diễn ứng dụng chuyển đổi số làm cơ sở phổ biến, nhân rộng, tăng cường đẩy mạnh chuỗi giá trị liên kết gắn với thực tiễn…
Đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh An Giang cũng kiến nghị, Chiến lược phát triển khuyến nông đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 cần đồng bộ với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Đối với mô hình tổ khuyến nông cộng đồng, đến nay mô hình này đã hoạt động rộng khắp tỉnh An Giang, với nhiều thành phần tham gia, trong đó có cả đại diện lãnh đạo xã. Mặc dù hoạt động trên tinh thần tự nguyện, nhưng để đảm bảo tính bền vững, lâu dài, ông Toàn đề nghị xem xét cần có cơ chế chính sách cho Tổ KNCĐ, đưa vào nội dung Nghị định 83 sửa đổi, để đảm bảo hoạt động khuyến nông rộng hơn, sâu hơn, hiệu quả hơn...
|
 |
| Thứ trưởng Trần Thanh Nam kết luận hội nghị |
Kết luận tại Hội nghị, Thứ trưởng Trần Thanh Nam đề nghị các Sở Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo ngay việc sắp xếp hoạt động của hệ thống khuyến nông cấp xã theo đúng tinh thần của Thông tư số 60/2025/TT-BNNMT. Giao Trung tâm Khuyến nông quốc gia ban hành kế hoạch triển khai thực hiện Chiến lược khuyến nông; đồng thời Bộ sẽ sửa đổi Nghị định 83 để phù hợp với hoạt động khuyến nông trong điều kiện mới.
Tại các địa phương, cần xác định công tác khuyến nông là gắn với đồng ruộng, gắn với cơ sở; vì vậy cần chú ý bố trí cán bộ đúng chuyên môn để phát huy hiệu quả hoạt động. Khuyến nông cũng cần chú ý tới công tác bảo vệ môi trường ở nông thôn.
Sở Nông nghiệp và Môi trường các tỉnh, thành phố tham mưu cho lãnh đạo tỉnh để xây dựng kế hoạch phối hợp giữa Trung tâm Khuyến nông tỉnh với Ủy ban Nhân dân các xã để công tác khuyến nông được quan tâm đầy đủ và vận hành thông suốt trong thời gian tới. Đặc biệt cần chú ý xây dựng kế hoạch, chương trình hành động cụ thể từng giai đoạn và dài hạn bao gồm các nội dung như phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới, bảo vệ môi trường, phát triển cộng đồng gắn với du lịch…
Việt Oanh