Chăn nuôi trang trại, chăn nuôi tập trung theo hướng công nghiệp đã bắt đầu phát triển, trong đó phát triển mạnh ở các huyện vùng thấp. Hiện nay, toàn tỉnh có 5 cơ sở chăn nuôi lợn công nghiệp, công nghệ cao và 321 trang trại, trong đó: 189 trang trại chăn nuôi lợn, 122 trang trại chăn nuôi gia cầm theo hướng công nghiệp, bán công nghiệp, 10 trang trại chăn nuôi tổng hợp gia súc, gia cầm (được cấp giấy chứng nhận kinh tế trang trại theo Thông tư 27/TT-BNN và PTNT năm 2011 của Bộ Nông nghiệp và PTNT) và toàn tỉnh đã hình thành 02 chuỗi sản phẩm chăn nuôi theo chuỗi và liên kết chăn nuôi trên địa bàn tỉnh.

Phát triển chăn nuôi theo hướng bền vững, an toàn dịch bệnh, tránh được nhiều rủi ro, thiệt hại trong chăn nuôi, nâng cao giá trị sản phẩm chăn nuôi và hình thành các chuỗi liên kết trong chăn nuôi; góp phần vào chiến lược phát triển chăn nuôi, cũng như tham gia tái cơ cấu ngành chăn nuôi trên địa bàn thì việc xây dựng cơ sở an toàn dịch bệnh là cần thiết và có ý nghĩa hết sức quan trọng. Xác định được tầm quan trọng đó, từ năm 2012 đến nay, ngành Thú y tỉnh Lào Cai đã tham mưu cho UBND tỉnh Dự án kế hoạch xây dựng cơ sở an toàn dịch bệnh động vật và phối hợp chặt chẽ với chính quyền các cấp, các ngành, đơn vị chuyên môn tổ chức triển khai thực hiện tại 15 xã của 06 huyện: Bảo Thắng, Bảo Yên, Bát Xát, Bắc Hà, Mường Khương và Văn Bàn.

Các xã/cơ sở chăn nuôi sau khi được cấp giấy chứng nhận là cơ sở an toàn dịch bệnh (ATDB) sẽ có nhiều thuận lợi trong việc tiêu thụ sản phẩm. Sản phẩm chăn nuôi sẽ dễ dàng truy xuất nguồn gốc xuất xứ và người tiêu dùng cũng sẽ yên tâm về chất lượng; đồng thời các cơ sở được hưởng một số quyền lợi như sau:

- Các cơ sở ATDB được hưởng các quyền lợi theo quy định tại khoản 2 Điều 17, khoản 2 Điều 39 và khoản 2 Điều 55 của Luật Thú y:

+ Được ưu tiên trong việc lựa chọn cung cấp con giống, động vật và sản phẩm động vật.

+ Tổ chức, cá nhân khi vận chuyển động vật, sản phẩm động vật đăng ký kiểm dịch với cơ quan thú y địa phương và trong thời hạn 1 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đăng ký kiểm dịch, cơ quan thú y địa phương cấp Giấy chứng nhận kiểm dịch.

- Đối với cơ sở ATDB động vật trên cạn được phép vận chuyển động vật, sản phẩm động vật ra khỏi vùng dịch theo quy định tại Thông tư số 07/2016/TT-BNNPTNT ngày 31/5/2016 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT quy định về phòng, chống dịch bệnh động vật trên cạn và theo hướng dẫn của Cơ quan quản lý chuyên ngành Thú y.

- Được xem xét cấp chứng nhận đạt Quy phạm thực hành chăn nuôi tốt Việt Nam (VietGAHP) khi có yêu cầu.

- Được ưu tiên  tham gia các chương trình xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm.

- Hỗ trợ tiêu huỷ gia súc, gia cầm mắc bệnh truyền nhiễm nguy hiểm thực hiện theo quy định.

Để xây dựng cơ sở an toàn dịch bệnh thành công thì vai trò, trách nhiệm của các HTX, doanh nghiệp, cơ sở chăn nuôi, hộ chăn nuôi trên địa bàn tỉnh là hết sức quan trọng. Họ là người trực tiếp tổ chức thực hiện các giải pháp, biện pháp xây dựng cơ sở ATDB. Đối với các cơ sở chăn nuôi gia súc, gia cầm tập trung cần phải tham gia xây dựng cơ sở ATDB để cung cấp động vật, sản phẩm động vật ATDB; đồng thời, chủ động bố trí nguồn lực, kinh phí và phối hợp với Chi cục Chăn nuôi và Thú y triển khai thực hiện, hoàn thiện các yêu cầu, tiêu chí đối với cơ sở ATDB và để được công nhận cơ sở ATDB. Đối với hộ chăn nuôi nhỏ lẻ chủ động chăn nuôi an toàn, bảo vệ đàn vật nuôi; phối hợp tốt với cơ quan chuyên môn thú y áp dụng đồng bộ các biện pháp phòng, chống dịch bệnh cho đàn gia súc, gia cầm; từng bước chuyển đổi cơ cấu chăn nuôi từ nhỏ lẻ sang chăn nuôi tập trung để phù hợp với quy hoạch chăn nuôi của địa phương, của tỉnh.

Sau 05 năm triển khai thực hiện Dự án xây dựng cơ sở ATDB, hướng dẫn đăng ký xây dựng cơ sở ATDB động vật trên địa bàn tỉnh. Căn cứ vào kết quả kiểm tra, đánh giá và thẩm định hồ sơ, điều kiện thực tế tại các xã, cơ sở chăn nuôi; căn cứ vào các kết quả xét nghiệm về dịch bệnh, các tiêu chuẩn quy định đối với cơ sở ATDB động vật; Cục Thú y, Chi cục Chăn nuôi và Thú y Lào Cai đã quyết định công nhận, cấp Giấy chứng nhận an toàn dịch bệnh cho 05 xã và 03 cơ sở chăn nuôi tại huyện Bảo Thắng, Bảo Yên, Bắc Hà: Xã Cam Cọn, huyện Bảo Yên; xã Phong Niên, huyện Bảo Thắng; xã Bảo Nhai, huyện Bắc Hà; xã Mường Vi, huyện Bát Xát; xã Khánh Yên Trung, huyện Văn Bàn; cơ sở chăn nuôi lợn nái sinh sản của công ty TNHH MTV và thương mại dịch vụ Hùng Dũng, TT Phong Hải, huyện Bảo Thắng và HTX chăn nuôi Quý Hiền, xã Sơn Hải, huyện Bảo Thắng ATDB đối với bệnh dịch tả lợn. Cơ sở chăn nuôi lợn nái sinh sản của HTX chăn nuôi Quý Hiền, xã Sơn Hải, huyện Bảo Thắng ATDB đối với bệnh lở mồm long móng.

Cơ sở chăn nuôi lợn nái sinh sản của HTX Quý Hiền, xã Sơn Hải, huyện Bảo Thắng

Tuy nhiên, việc xây dựng cơ sở ATDB động vật trong thời gian qua còn gặp một số khó khăn: Đối với cơ sở (đặc biệt là các xã) được công nhận ATDB, người dân và chính quyền cơ sở còn chưa thật sự quan tâm và thấy rõ được vai trò, trách nhiệm cũng như quyền lợi của cơ sở ATDB; chưa có sự khác biệt rõ rệt giữa cơ sở được công nhận ATDB và không được công nhận ATDB; chăn nuôi nhỏ lẻ trên địa bàn còn khá phổ biến; điều kiện chăn nuôi, thú y chưa đảm bảo, việc triển khai các biện pháp kiểm soát dịch bệnh và quản lý chăn nuôi còn gặp nhiều khó khăn; do đó xã đã hết hiệu lực công nhận ATDB chưa làm thủ tục tái công nhận. Bên cạnh đó, một số cơ sở chăn nuôi còn chưa tự nguyện tham gia xây dựng cơ sở ATDB do chưa thật sự hiểu rõ về quyền lợi, nghĩa vụ và các yêu cầu, tiêu chí đối với cơ sở ATDB… Vì vậy, để khuyến khích cho các cơ sở chăn nuôi chủ động xây dựng cơ sở ATDB, tỉnh nên có chính sách hỗ trợ cho các cơ sở đã được công nhận ATDB, được ưu tiên lựa chọn cung cấp con giống cho các chương trình xóa đói giảm nghèo, phát triển chăn nuôi; đặc biệt khi có công bố dịch bệnh trên địa bàn thì cơ sở ATDB được phép vận chuyển động vật đi tiêu thụ. Đối với các cơ sở chăn nuôi chưa công nhận ATDB được miễn phí thẩm định và xét nghiệm.

Trong thời gian tới, Chi cục Chăn nuôi và Thú y Lào Cai tiếp tục quản lý, duy trì các cơ sở đã được công nhận, cấp Giấy chứng nhận ATDB và hướng dẫn, thẩm định các cơ sở chăn nuôi trên địa bàn đăng ký công nhận, đăng ký công nhận lại cơ sở ATDB động vật theo quy định; tiếp tục tham mưu cho UBND tỉnh Kế hoạch, Chương trình xây dựng cơ sở ATDB động vật trên địa bàn tỉnh; tăng cường tuyên truyền hơn nữa để nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người chăn nuôi, của xã hội đối với công tác xây dựng cơ sở ATDB, góp phần hoàn thành mục tiêu của Quy hoạch chăn nuôi của tỉnh đến năm 2025, cũng đóng góp phần vào kết quả Đề án số 01 về tái cơ cấu ngành nông nghiệp, hoàn thành mục tiêu của Nghị quyết đại hội Đảng bộ tỉnh Lào Cai lần thứ XV./.

Đào Minh Huệ

Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Lào Cai