Vụ Hè Thu 2020, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Quảng Trị đã triển khai mô hình chuyển đổi sản xuất trên chân đất trồng lúa không chủ động nước tưới, năng suất thấp bằng mô hình sản xuất dưa hấu sử dụng bạt phủ nilon đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm tại thôn Lễ Môn, xã Phong Bình, huyện Gio Linh với diện tích 5 ha gồm 35 hộ dân tham gia.

Vào thời điểm chuẩn bị triển khai mô hình, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, Trung tâm không thể tổ chức tập huấn kỹ thuật ủ phân hữu cơ vi sinh tâp trung. Với sự linh hoạt, cán bộ kỹ thuật của Trung tâm đã đi từng hộ gia đình để trao đổi, hướng dẫn kỹ thuật. Theo đó thời gian ủ phân được các hộ thực hiện từ 29/3-04/4/2020, tổng khối lượng phân ủ được khoảng 70m3, tương ứng với khoảng 56 tấn phân hoai mục.

Do áp dụng các tiến bộ kỹ thuật mới nên một số hộ dân ban đầu còn e dè, không chấp nhận. Nhờ sự động viên, hướng dẫn tận tình của cán bộ kỹ thuật Trung tâm mà các hộ dân đã thay đổi suy nghĩ, chấp nhận thực hiện đúng quy trình của mô hình đề ra.

“Ban đầu do chưa hiểu hết về kỹ thuật và có đôi chút bảo thủ, bản thân tôi không chấp nhận dùng bạt phủ nilon. Tuy nhiên qua sự lý giải của cán bộ khuyến nông, đặc biệt qua quá trình triển khai, tôi thấy nhờ áp dụng tiến bộ kỹ thuật này mà đất ở ruộng mô hình duy trì độ ẩm lâu, hạn chế cỏ dại, đỡ công làm cỏ và thất thoát phân bón, cây trồng phát triển tốt hơn. Vụ tới Trung tâm Khuyến nông không hỗ trợ nữa, tôi vẫn sẽ làm và làm đúng các kỹ thuật đã được học để tạo ra sản phẩm sạch” - ông Nguyễn Văn Minh, một hộ tham gia mô hình cho biết.

Lãnh đạo TTKN Quảng Trị kiểm tra mô hình trồng dưa tại thôn Lễ Môn

 

Ông Nguyễn Xuân Lộc, cán bộ kỹ thuật của Trung tâm KN chỉ đạo mô hình cho biết: Sau khi gặt lúa Đông Xuân xong, Trung tâm đã tiến hành chỉ đạo các hộ dân làm đất gieo trồng nên đảm bảo được tính thời vụ. Mặt khác ruộng mô hình sử dụng bạt phủ nên duy trì độ ẩm lâu hơn, hạn chế thất thoát phân bón và phát triển của cỏ dại, các chỉ tiêu sinh trưởng đều cao hơn ruộng đại trà từ 6,0 - 12,5%. Công tác chăm sóc, bón phân, phòng trừ sâu bệnh cũng được thực hiện tốt nên các giai đoạn phát dục của cây diễn ra thuận lợi, tập trung, không có những biến động lớn xảy ra trong quá trình sinh trưởng phát triển của cây, phù hợp với bản chất di truyền của giống.

Gia đình ông Nguyễn Khắc Hiếu cho biết, vụ dưa năm nay gia đình ông trồng 12 sào (500m2/sào), 6 sào trong mô hình và 6 sào ngoài mô hình. Hai ruộng dưa cùng triển khai một lúc nhưng áp dụng các biện pháp kỹ thuật khác nhau đã cho kết quả khác xa nhau. Ruộng mô hình chỉ sử dụng thuốc phòng trừ sâu bệnh sinh học nên cho sản phẩm an toàn, bảo vệ môi trường và cân bằng hệ sinh thái. Ruộng đại trà bón thừa đạm nhưng thiếu lân so với quy trình, đồng thời không sử dụng màng phủ luống, phân vi sinh và chế phẩm Trichodepma dùng để ủ phân chuồng nên số lượng và chất lượng quả không bằng ruộng mô hình.

“Nhờ cán bộ khuyến nông hướng dẫn bón cân đối tỉ lệ NPK, đồng thời phun bổ sung phân bón lá sinh học đa dinh dưỡng phù hợp với từng thời kỳ sinh trưởng, bón phân chuồng ủ với chế phẩm Trichodepma, kết hợp bón lót phân hữu cơ vi sinh nên đất đai tơi xốp hơn, hạn chế một số đối tượng nấm bệnh trong đất, nên cây trong ruộng mô hình phát triển khỏe hơn”, ông Hiếu nói.

Qua kiểm tra đánh giá chất lượng sản phẩm dưa hấu của Trung tâm Kiểm định Y tế tỉnh Quảng Trị, một số chỉ tiêu test mẫu đều đạt yêu cầu, như dư lượng thuốc trừ sâu trong rau quả, nhóm lân hữu cơ và carbamate, chì (Pb), Escherichia Coli, Coliforms... đều ở mức thấp hơn mức cho phép.

Các đại biểu tham quan mô hình tại hội nghị đầu bờ

 

Để tổng kết kết quả thực hiện mô hình, Trung tâm Khuyến nông Quảng Trị đã tiến hành hội nghị đầu bờ. Tại hội nghị các đại biểu đánh giá cao hiệu quả mô hình mang lại. Với năng suất 20 tấn/ha, cho thu nhập trên 200 triệu đồng, sau khi trừ các chi phí, mỗi hec-ta thu lãi khoảng 100 triệu đồng. Như vậy, mô hình cho hiệu quả cao gấp 3 - 4 lần so với trồng lúa, thời gian thu hoạch ngắn (60 ngày). Tại hội nghị, Trung tâm Khuyến nông, Hội Nông dân tỉnh và VNPT Quảng trị đã trao 30.000 con tem, hỗ trợ nông dân dán tem truy xuất nguồn gốc sản phẩm khi đưa ra thị trường tiêu thụ. Ngoài ra Trung tâm Khuyến nông đã liên hệ với các doanh nghiệp, các cửa hàng nông sản trong và ngoài tỉnh bao tiêu sản phẩm cho người dân.

Kết luận hội nghị đầu bờ, ông Trần Cẩn - Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quảng Trị cho biết: Mô hình chuyển đổi từ đất lúa thiếu nước kém hiệu quả sang trồng cây dưa hấu đã mang lại hiệu quả trên cả 3 mặt kinh tế, xã hội và môi trường. Việc tiết kiệm nguồn nước tưới là giải pháp quan trọng để ứng phó với tình hình hạn hán mà vẫn đảm bảo thu nhập cho bà con nông dân. Mô hình triển khai là cơ hội để các hộ dân trên địa bàn trong tỉnh đến tham quan, học tập, nhằm khuyến khích người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng hợp lý trên đất lúa thiếu nước, tạo hướng sản xuất bền vững.

Lãnh đạo TTKN Quảng Trị trao tem truy xuất nguồn gốc cho tổ hợp tác Lễ Môn

 

Phan Việt Toàn

Trung tâm Khuyến nông Quảng Trị