Ngày 21/3/2019, tại Thành phố Trà Vinh, Bộ Nông nghiệp và PTNT phối hợp với UBND tỉnh Trà Vinh tổ chức hội nghị “Sơ kết sản xuất trồng trọt vụ Đông Xuân 2018-2019 và triển khai kế hoạch sản xuất vụ Hè Thu, Thu Đông, Mùa năm 2019 tại Nam Bộ”. Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Quốc Doanh và Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh Nguyễn Trung Hoàng đồng chủ trì hội nghị.

Toàn cảnh hội nghị

Quy mô sản xuất lúa vụ Đông Xuân 2018-2019 các tỉnh Nam Bộ đạt 1.683.300 ha và sản lượng đạt 11,5 triệu tấn thóc. Theo Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT), vụ lúa Đông Xuân 2018-2019 có sự chỉ đạo khác biệt so với năm trước là tăng diện tích gieo sạ vào tháng 10/2018 để né hạn mặn cuối vụ ở các tỉnh ven biển. Diện tích gieo sạ trong tháng 10 đạt 320 nghìn ha, gấp 2 lần vụ Đông Xuân trước. Diện tích lúa còn lại gieo trập trung vào tháng 11, 12/2018, hạn chế gieo sạ tháng 1 và chấm dứt gieo sạ trong tháng 2/2019. Hơn nữa, sự thay đổi rất nhanh của cơ cấu giống lúa, trong đó lúa thơm, lúa nếp, lúa đặc sản đạt đến 85% diện tích, lúa chất lượng trung bình chỉ chiếm 16% diện tích là một trong những giải pháp sản xuất lúa bền vững, nâng cao giá trị gia tăng.

Hiện nay Bộ NN&PTNT và các địa phương có nhiều hoạt động cũng như chỉ đạo quyết liệt nhằm giảm lượng hạt giống gieo sạ trên 1 ha nhưng kết quả chuyển biến khá chậm. Vụ Đông Xuân 2018-2019 ước diện tích gieo sạ sử dụng dưới 100 kg hạt giống/ha đạt 18% cả vùng, từ 100-150 kg/ha đạt 65% diện tích và sử dụng trên 150 kg/ha còn 17%. Giảm lượng hạt giống gieo sạ trên 1 đơn vị diện tích là một biện pháp chính tác động giảm các chi phí khác, hạ giá thành và tăng sức cạnh tranh trong sản xuất lúa. Diện tích lúa chuyển đổi sang các cây trồng khác cho hiệu quả kinh tế cao hơn đạt gần 33 nghìn ha và đang có xu hướng chuyển mạnh sang cây ăn trái.

Kế hoạch sản xuất vụ Hè Thu 2019 toàn vùng dự kiến 1.692.000 ha, sản lượng trên 9,5 triệu tấn thóc, sẽ tập trung gieo sạ trong tháng 4 ở vùng phù sa ngọt, vùng giữa cách biển dưới 70 km sẽ gieo sạ tháng 5 và kết thúc vào giữa tháng 6/2019 ở các vùng ven biển chịu ảnh hưởng của nước trời. Tỷ lệ giống lúa chất lượng cao chiếm 50-60% diện tích, nhóm lúa thơm và nếp 15%, lúa chất lượng trung bình khoảng 15%.

Kết luận hội nghị, Thứ trưởng Lê Quốc Doanh nhấn mạnh:

- Vụ lúa Đông Xuân 2018-2019 ở các tỉnh Nam Bộ khá chủ động trong triển khai và linh hoạt trong chỉ đạo điều hành nên đã đạt kế hoạch đề ra về quy mô và sản lượng. Từ nay đến cuối vụ đề nghị các địa phương tranh thủ thu hoạch diện tích vào chín.

- Vụ lúa Hè thu 2019 cần chủ động ngay từ đầu vụ trên cơ sở kế hoạch bố trí giống và lịch gieo sạ. Tuy nhiên các đơn vị của Bộ kết hợp với ngành nông nghiệp địa phương cần rà soát lại tình hình để chỉ đạo linh hoạt phù hợp với điều kiện thực tiễn từng vùng, địa phương.

- Việc chuyển đổi lúa sang các cây trồng khác cần thận trọng, tìm kiếm và dự báo thị trường trước khi chuyển đổi, đặc biệt khi chuyển sang trồng cây có múi.

- Các đơn vị thuộc Bộ theo chức năng nhiệm vụ của mình đề ra các giải pháp cụ thể giúp địa phương trong sản xuất lúa Hè Thu 2019, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia tiếp tục tăng cường thông tin tuyền truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, chuyển tải những tiến bộ kỹ thuật và giải pháp thích ứng với từng thời kỳ sinh trưởng của cây trồng.

TS. Trần Văn Khởi

Trung tâm Khuyến nông Quốc gia