Cà phê là một trong 3 cây công nghiệp dài ngày chủ lực của tỉnh Quảng Trị được trồng tập trung tại huyện Hướng Hóa, với giống chủ lực là cà phê chè Catimor, tổng diện tích tính đến cuối năm 2019 là 4.910 ha. Năng suất cà phê nhân đạt 11,5 tạ/ha, nguyên nhân giảm là do diện tích cà phê già cỗi tăng nhanh chiếm khoảng 50% diện tích (đây là diện tích trồng trước năm 2000). Vì vậy việc tái canh cà phê được xem là một trong những mục tiêu quan trọng để thực hiện thành công tái cơ cấu ngành nông nghiệp.
Xuất phát từ thực trạng nhu cầu sản xuất Trung tâm Khuyến nông tỉnh Quảng Trị tiến hành thực hiện dự án xây dựng mô hình tái canh cây cà phê chè.
Trong 03 năm triển khai, Trung tâm Khuyến nông Quảng Trị sẽ xây dựng 3 mô hình tái canh cà phê chè với tổng quy mô 30 ha. Giống đưa vào mô hình là giống cà phê Catimor và giống THA1, nguồn giống cà phê chè Catimor được lấy từ 2 vườn cây đầu dòng được Sở Nông nghiệp & PTNT tỉnh Quảng Trị công nhận trên địa bàn huyện Hướng Hóa có chất lượng tốt. Hạt giống THA1 được mua từ Viện KHKT Nông lâm nghiệp Tây Nguyên, gieo ươm và sẽ chọn lọc lại đảm bảo độ đồng đều để làm giống. Cây giống trước khi xuất vườn được các cơ quan chuyên môn kiểm tra đảm bảo theo tiêu chuẩn chất lượng. Bố trí tại 2 vùng khác nhau của huyện miền núi Hướng Hóa (vùng miền núi 24 ha và vùng biên giới, đặc biệt khó khăn 6 ha).
Tháng 8/2020, Trung tâm Khuyến nông tỉnh đã triển khai trồng 6 ha tại xã biên giới Hướng Phùng, với 12 hộ dân tham gia thực hiện, trong đó 5 ha giống Catimor và 1 ha giống THA1 tại thôn Cheng và thôn Bụt Việt.
Các hộ tham gia được hỗ trợ 100% giống và vật tư phân bón để thực hiện mô hình. Ngoài ra, Trung tâm Khuyến nông đã triển khai các hoạt động tập huấn kỹ thuật trồng mới; tập huấn hướng dẫn khuyến khích các hộ nông dân ủ phân hữu cơ vi sinh từ vỏ cà phê sau khi chế biến và rác thải nông nghiệp cho 30 hộ, gồm các hộ trong mô hình và những hộ ngoài mô hình có nhu cầu tham gia học hỏi tái canh cây cà phê. Với cách làm này đã mang lại hiệu quả kép cho các hộ nông dân vừa giải quyết được tình trạng ô nhiễm môi trường, tạo ra được nguồn phân hữu cơ tại chỗ giúp giảm chi phí đầu tư trong sản xuất vừa nâng cao chất lượng cà phê. Cùng với việc triển khai mô hình Trung tâm Khuyến nông đã cử cán bộ kỹ thuật thường xuyên bám sát cơ sở kiểm tra, theo dõi, hướng dẫn các hộ dân thực hiện tất cả các hoạt động của mô hình theo đúng mục tiêu, yêu cầu dự án.
Tập huấn kỹ thuật ủ phân hữu cơ vi sinh
Sau gần 1 năm cây sinh trưởng phát triển tốt, chiều cao cây 65 - 70 cm, mỗi cây có 7-9 cặp cành. Cây con ra lộc non mạnh, không có sâu bệnh hại nguy hiểm. Hiện nay, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Quảng Trị đang tiếp tục đầu tư chăm sóc năm thứ 2 cho mô hình trồng năm 2020 và triển khai các điểm tái canh trồng mới 12 ha tại xã Hướng Tân, trong đó cơ cấu giống Catimor 10 ha và giống THA1là 2 ha. Dự án hỗ trợ 70% giống và vật tư (xã vùng miền núi) bao gồm giống cà phê, cây che bóng bơ Booth và các loại vật tư phân bón thiết yếu.
Việc triển khai dự án xây dựng mô hình tái canh cây cà phê trên địa bàn tỉnh Quảng Trị, sử dụng các giống cà phê chè mới năng suất chất lượng cao thay thế diện tích cà phê già cỗi nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sẽ tăng thu nhập cho người sản xuất; giải quyết việc làm, ổn định diện tích cà phê chè, mang lại hiệu quả kinh tế cho người sản xuất, thúc đẩy nền kinh tế phát triển.
Vườn cà phê sau 1 năm trồng
Phan Việt Toàn
Trung tâm Khuyến nông Quảng Trị