Giai đoạn năm 2021–2025 là thời kỳ ngành nông nghiệp thành phố Cần Thơ đối mặt nhiều thách thức như: đại dịch Covid, biến đổi khí hậu gây nên thời tiết cực đoan, mưa nắng thất thường, xâm nhập mặn, giá vật tư tăng cao, thị trường biến động mạnh, yêu cầu sản xuất theo tiêu chuẩn cao hơn; song cũng là giai đoạn có nhiều đổi mới mạnh mẽ trong hoạt động khuyến nông, đẩy mạnh chuyển đổi số, áp dụng khoa học công nghệ, liên kết chuỗi giá trị và xây dựng nông thôn mới nâng cao. Bên cạnh đó, năm 2025 đánh dấu một cột mốc lịch sử với đợt sáp nhập các tỉnh, thành phố lớn ở Việt Nam, tạo ra các đơn vị hành chính có quy mô địa lý và dân số lớn hơn, hướng tới tinh gọn bộ máy, sắp xếp lại đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp (chỉ còn cấp tỉnh và cấp cơ sở) đã tác động không nhỏ đến ngành Nông nghiệp thành phố Cần Thơ chung và công tác khuyến nông nói riêng.
Tuy nhiên, với sự hỗ trợ của Trung tâm Khuyến nông quốc gia, sự chỉ đạo của Sở Nông nghiệp và Môi trường cùng với sự đồng sức đồng lòng, sự phối hợp chặt chẽ giữa Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp thành phố và các Trạm Khuyến nông các quận, huyện trên địa bàn thành phố đã hoàn thành tốt các chương trình, mục tiêu chương trình Khuyến nông giai đoạn 2021-2025 đề ra. Nhìn lại chặng đường 5 năm triển khai chương trình khuyến nông của Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp thành phố để đánh giá những kết quả đã đạt được, những mô hình hiệu quả, những khó khăn tồn tại, đồng thời đề ra phương hướng, nhiệm vụ và các giải pháp cho giai đoạn sắp tới.
Thực hiện Nghị định số 83/NĐ-CP của Chính phủ và Quyết định số 1269/QĐ-UBND ngày 14/6/2021 của UBND thành phố Cần Thơ phê duyệt Chương trình khuyến nông giai đoạn 2021–2025, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp thành phố Cần Thơ đã tổ chức triển khai đồng bộ các hoạt động khuyến nông nhằm thúc đẩy tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng hiện đại, bền vững; phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp đô thị, kinh tế tuần hoàn và chuyển đổi số. Chương trình góp phần nâng cao giá trị gia tăng, khả năng cạnh tranh của các sản phẩm nông nghiệp chủ lực, cải thiện thu nhập và đời sống cho nông dân, đóng góp tích cực vào tăng trưởng chung của ngành nông nghiệp thành phố.
    |
 |
| Ông Mai Nam – Giám đốc TTDVNN thành phố (bên phải); ông Nguyễn Minh Đức (bên trái)– đại diện Sở NN và MT thành phố điểu hành Hội nghị |
Về Công tác tổ chức và mạng lưới khuyến nông: Hệ thống khuyến nông thành phố được kiện toàn theo chủ trương sắp xếp tổ chức bộ máy của Trung ương và địa phương. Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp thành phố Cần Thơ được thành lập trên cơ sở hợp nhất các đơn vị chuyên ngành, giữ vai trò đầu mối tham mưu, tổ chức và hướng dẫn chuyên môn cho mạng lưới khuyến nông quận, huyện. Mặc dù còn gặp khó khăn về cơ chế duy trì lực lượng khuyến nông cơ sở, hệ thống khuyến nông vẫn duy trì hoạt động liên tục, từng bước đổi mới phương thức triển khai, phù hợp với yêu cầu thực tiễn và định hướng phát triển nông nghiệp của thành phố.
Công tác thông tin tuyên truyền, đào tạo và tập huấn Trung tâm luôn đặt công tác đào tạo và tập huấn là một trong những nhiệm vụ cơ bản của hoạt động khuyến nông, được xây dựng và thực hiện thường xuyên, liên tục theo từng mùa vụ. Trong giai đoạn 2021–2025, toàn hệ thống khuyến nông đã tổ chức 955 lớp tập huấn với khoảng 27.715 lượt cán bộ khuyến nông, cộng tác viên và nông dân tham dự. Nội dung tập huấn tập trung vào kỹ thuật sản xuất lúa chất lượng cao giảm phát thải, canh tác cây ăn trái, rau màu, hoa kiểng, nấm, chăn nuôi an toàn sinh học, nuôi trồng thủy sản theo hướng bền vững, VietGAP, cơ giới hóa và ứng dụng công nghệ cao. Bên cạnh đó, nhiều cuộc hội thảo, tọa đàm, tham quan học tập trong và ngoài địa phương được tổ chức, tạo điều kiện để nông dân trao đổi kinh nghiệm, tiếp cận các mô hình sản xuất hiệu quả.
Bên cạnh tập huấn, Trung tâm đã tổ chức nhiều hội thảo, tọa đàm, tham quan học tập trong và ngoài địa phương, tạo điều kiện cho nông dân trao đổi kinh nghiệm, tiếp cận các mô hình sản xuất hiệu quả.
Đặc biệt, giai đoạn 2024–2025, Trung tâm đã triển khai 20 lớp tập huấn cho cán bộ khuyến nông cơ sở và khuyến nông cộng đồng và 90 lớp tập huấn với hơn 3.000 nông dân trong vùng Đề án “Phát triển bền vững một triệu héc-ta lúa chất lượng cao, phát thải thấp vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030”.
Công tác xây dựng và nhân rộng các mô hình khuyến nông được Trung tâm xây dựng và thực hiện hàng năm: trong 5 năm, Trung tâm đã triển khai 34 mô hình khuyến nông thuộc các lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản và ứng dụng công nghệ cao. Các mô hình được lựa chọn phù hợp với điều kiện sinh thái và nhu cầu sản xuất của địa phương, mang lại hiệu quả kinh tế, xã hội và môi trường rõ rệt.
Đối với lĩnh vực trồng trọt: nhiều mô hình sản xuất cây ăn trái, rau màu, nấm, hoa kiểng đạt tiêu chuẩn VietGAP; mô hình trồng sen trên đất lúa; mô hình xử lý phụ phẩm nông nghiệp và sản xuất lúa chất lượng cao, giảm phát thải đã giúp nông dân giảm chi phí, tăng lợi nhuận, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu. Các mô hình ứng dụng công nghệ cao thông qua việc triển khai các mô hình tưới phun tự động, tiết kiệm nước cho cây trồng cạn và cây ăn trái giúp giảm chi phí lao động, tiết kiệm tài nguyên nước, nâng cao hiệu quả sản xuất và khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu giúp trồng giúp tiết kiệm khoảng 50% lượng nước tưới, giảm chi phí lao động từ 15–20 triệu đồng/ha/năm.
Lĩnh vực chăn nuôi: như các mô hình chăn nuôi gà, heo, vịt theo hướng an toàn sinh học, sử dụng chế phẩm sinh học và đệm lót sinh học góp phần giảm ô nhiễm môi trường, hạn chế dịch bệnh, nâng cao hiệu quả kinh tế và đảm bảo an toàn thực phẩm.
Đối với lĩnh vực thủy sản: các mô hình nuôi lươn, cá thát lát cườm, cá sặc rằn, ếch kết hợp xử lý chất thải theo hướng tuần hoàn đã tận dụng tốt tiềm năng mặt nước, giảm chi phí, tăng thu nhập cho nông hộ và bảo vệ môi trường sinh thái.
Nhìn chung, trên 95% mô hình được triển khai đạt và vượt mục tiêu đề ra, nhiều mô hình được nhân rộng trong sản xuất đại trà và được nông dân đánh giá cao.
Hoạt động khuyến nông giai đoạn 2021–2025 đã bám sát định hướng tái cơ cấu ngành nông nghiệp, từng bước đổi mới nội dung và phương thức triển khai theo hướng thực tiễn, hiệu quả và bền vững. Công tác đào tạo, tập huấn được tổ chức đa dạng, gắn với mô hình thực tế và nhu cầu thị trường. Các mô hình khuyến nông góp phần thay đổi tập quán sản xuất, nâng cao trình độ kỹ thuật của nông dân, thúc đẩy liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị và phát triển nông nghiệp theo hướng sinh thái, tuần hoàn.
Tuy nhiên, việc ứng dụng công nghệ cao và chuyển đổi số trong nông nghiệp còn chưa đồng đều; quy mô sản xuất còn nhỏ lẻ; thị trường tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao chưa ổn định; nguồn lực đầu tư cho khuyến nông còn hạn chế.
Định hướng cho giai đoạn 2026–2030: công tác khuyến nông thành phố Cần Thơ tiếp tục được đổi mới toàn diện theo hướng chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp. Trọng tâm là phát triển nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp theo hướng hữu cơ, ứng dụng công nghệ cao, công nghệ số, kinh tế tuần hoàn và liên kết chuỗi giá trị; củng cố và nâng cao năng lực hệ thống khuyến nông trong điều kiện thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
Chương trình tập trung xây dựng các mô hình sản xuất bền vững, hữu cơ, công nghệ cao gắn với tiêu chuẩn chất lượng, truy xuất nguồn gốc và thị trường tiêu thụ; đẩy mạnh đào tạo cán bộ khuyến nông và nông dân nòng cốt; tăng cường truyền thông, chuyển giao tri thức qua nền tảng số; huy động đa dạng các nguồn lực xã hội tham gia hoạt động khuyến nông.
Tại hội nghị đã nhận được nhiều ý kiến góp ý của các đại biểu, cơ bản đồng tình cao với phần báo cáo kết quả thực hiện, đánh giá cao những kết quả mà các mô hình Khuyến nông mang lại. Đồng thời đề nghị tăng cường kinh phí mô hình, xây dựng và hình thành vùng nguyên liệu, tăng cường liên kết sản xuất đến chế biến của một số loại đối tượng cây trồng, vật nuôi nhằm nâng cao giá trị sản phẩm, tạo đầu ra ổn định cho sản phẩm.
Chương trình khuyến nông giai đoạn 2021–2025 của thành phố Cần Thơ đã cơ bản hoàn thành các mục tiêu đề ra, góp phần quan trọng vào phát triển nông nghiệp theo hướng hiện đại, bền vững và nâng cao đời sống nông dân. Những kết quả đạt được là nền tảng quan trọng để ngành khuyến nông thành phố tiếp tục đổi mới, phát triển hiệu quả hơn trong giai đoạn 2026–2030, đáp ứng yêu cầu phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại và nông dân văn minh./.
Bùi Thị Huyền Trang
Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp thành phố Cần Thơ