Đăk Lăk mỗi năm có 2 vụ lúa chính, vụ hè thu và vụ đông xuân, với tổng diện tích hơn 100 nghìn ha. Trong đó, diện tích lúa gieo trồng vụ hè thu rơi vào mùa mưa chiếm tỷ lệ chừng 60% so với tổng diện tích lúa cả năm. Còn lại là vụ đông xuân rơi vào mùa khô, nguồn nước chủ yếu là nhờ tích lũy trong những tháng mùa mưa trước đó, được dung chứa từ các ao, hồ, đập… Tuy nhiên, năng suất lúa vụ đông xuân lại cao hơn vụ hè thu từ 10-15%. Vì vậy cần quan tâm các biện pháp tác động để khai thác tiềm năng về năng suất cây lúa, góp phần hoàn thành chỉ tiêu sản lượng lương thực trong năm của địa phương.  

leftcenterrightdel
Mô hình sản xuất liên kết lúa gạo lứt đen tại Trạm Khuyến nông TP.Buôn Ma Thuột 

Ngay sau khi thu hoạch xong vụ hè thu, bà con cần phải cải tạo đất, cày ải, vùi dập tàn dư trên ruộng, hạn chế tối đa sinh vật có hại tồn đọng trên ruộng từ vụ hè thu sang vụ đông xuân. Sử dụng bón lót phân hữu cơ vi sinh từ đầu để cải tạo đất, tạo điều kiện cho cây lúa hấp thu tốt các chất dinh dưỡng khác trên ruộng.

Về thời vụ, tại Đăk Lăk, thường bố trí thời vụ xuống giống đông xuân từ trung tuần tháng 11 đến đầu tháng 1 năm sau (phụ thuộc vào lượng mưa và kế hoạch điều tiết nước của từng địa bàn) và cần gieo cấy lúa đông xuân tập trung, đạt hiệu quả, không kéo dài thời gian gieo trồng nhằm tiết kiệm nước.

Đối với những địa bàn thường thiếu nước vào cuối vụ đông xuân, người dân có thể tận dụng nguồn nước tích lũy từ đầu vụ để xuống giống sớm hơn. Chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên những diện tích lúa thường bị khô hạn trong những vụ đông xuân trước. Không gieo trồng lúa trên diện tích ruộng không chủ động nguồn nước. Địa phương phối hợp Công ty điều tiết nước, chủ động giữ nước các công trình thủy lợi đến mức dự trữ cho phép từ đầu vụ để đảm bảo nguồn nước cung cấp đến cuối vụ lúa. Kiểm tra, tu bổ các công trình thủy lợi, xử lý sự cố hư hỏng, phát dọn nạo vét kênh mương, khơi thông dòng chảy.

Về giống lúa, những năm gần đây, từ thành công của các mô hình canh tác nhiều giống lúa cho năng suất và chất lượng cao (TBR225, TBR45, TS24, TS25, N25, Đài thơm 8, Hương Châu 6, Thơm RVT, lúa gạo lứt đen…) đã giúp bà con có nhiều lựa chọn giống lúa. Ngoài ra, nông dân quan tâm sử dụng các giống lúa xác nhận, nguyên chủng, ngắn ngày hoặc trung ngày có năng suất, chất lượng khá, chống chịu sâu bệnh tốt, phù hợp với địa bàn và đáp ứng yêu cầu thị trường tiêu dùng hiện nay. Đối với các vùng đồng bào dân tộc, cơ quan Khuyến nông đã khuyến cáo bà con sản xuất các giống lúa lai có chất lượng, thích nghi với điều kiện bất lợi của môi trường, đi đôi với việc áp dụng các giải pháp kỹ thuật thâm canh, ứng dụng chương trình quản lý dinh dưỡng và dịch hại tổng hợp trong sản xuất lúa để đạt hiệu quả kinh tế cao.

Để cây lúa sinh trưởng và phát triển tốt, tăng khả năng kháng sâu bệnh hại thì việc cung cấp dinh dưỡng theo nhu cầu sinh lý của cây lúa từng giai đoạn hết sức quan trọng. Theo đó quan tâm sử dụng bón lót phân hữu cơ vi sinh từ đầu để cải tạo đất, áp dụng chương trình quản lý cây trồng tổng hợp ICM, đặc biệt quan tâm đến biện pháp giữ cân bằng của hệ sinh thái ruộng lúa. Hạn chế tối đa việc sử dụng thuốc hóa học trên ruộng để bảo vệ sinh vật có lợi. Trong quá trình sản xuất, nếu phát hiện sâu, bệnh hại phát sinh với mật độ và tỷ lệ cao, người sản xuất phải thông báo kịp thời với cơ quan chuyên môn tại địa phương để được hướng dẫn biện pháp tác động kịp thời, hiệu quả. 

Hồ Cẩm Lai

Trạm Khuyến nông TP. Buôn Mê Thuột, Đăk Lắk