Sau hai tháng tập trung phun xịt thuốc bảo vệ thực vật, vườn dừa khô nguyên liệu với diện tích hơn 1 ha của bà Huỳnh Thị Bường, ấp Hòa Bình, xã Mỹ Hòa, huyện Ba Tri (Bến Tre) dần phục hồi. Cây dừa bắt đầu ra lá non và không thấy có dấu hiệu bị sâu tấn công. Bà Bường cho hay, khoảng 5 tháng trước vườn dừa của gia đình có dấu hiệu sâu đầu đen tấn công. Bà Bường có mua thuốc để phun, tuy nhiên vườn dừa không có dấu hiệu giảm, lá dừa xơ xác dần, sau 3 tháng cả vườn dừa bị sâu tấn công lá trở nên khô héo, trái dừa non bắt đầu rụng. Bà Bường đã đổi mấy loại thuốc trừ sâu khác nhau, phun xịt chưa thấy sâu chết, sau đó mua được loại thuốc có tính độc cao, phun tới đâu sâu chết đến đó.
Tuy nhiên, loại thuốc này làm cá trong vườn chết do có thành phần độc cao gây ảnh hưởng môi trường xung quanh nhưng nếu không sử dụng vườn dừa sẽ không cứu được.
Bà Huỳnh Thị Bường chia sẻ, khi vườn dừa còn đang có trái chưa bị sâu đầu đen thu hoạch hơn 1.000 trái, với thời điểm giá thấp (khoảng 4 nghìn/trái), cho thu nhập 4-5 triệu đồng. 3-4 tháng nay năng suất dừa giảm từ từ, hiện tại tháng này thu hoạch chưa được 90 trái dừa, với giá cao hiện nay (9 nghìn/trái) thu nhập chỉ đạt 600-700 nghìn đồng.
Theo bà Bường, bây giờ thấy đâm đọt non, nhưng để phục hồi đạt năng suất như trước đây phải mất 2-3 năm nữa mới đạt được. Nông dân hiện nay lo lắng vì cây dừa là cây thu nhập chính, nhưng hiện tại do ảnh hưởng sâu đầu đen, dừa mất năng suất nên nông dân không có thu nhập. Song Song với việc chờ dừa phục hồi bà Bường mua giống dừa trồng xen trong vườn, Nếu sau này dừa không phục hồi thì có cây dừa mới thay thế, vì dừa khô nguyên liệu trồng mất 5-6 năm mới cho trái.
Gần đó, vườn dừa khô nguyên liệu với diện tích gần 3.000m2 của ông Nguyễn Văn Dợt (65 tuổi, ấp Hòa Bình, xã Mỹ Hòa) cũng bị sâu đầu đen gây hại. Ông Dợt cho biết, sâu đầu đen ảnh hưởng vườn dừa 4 tháng nay, ông Dợt có thuê người phun xịt thuốc nhưng không hiệu quả. Do đó, ông Dợt tự mua máy phun thuốc để về tự phun xịt. Hiện vườn dừa của ông Dợt bị ảnh hưởng sâu đã có dấu hiệu chựng lại, sâu không còn tấn công thiệt hại khoảng 50%, ông Dợt phun thuốc cầm chừng để sâu hoàn toàn không gây hại cho dừa. Theo ông Dợt, sâu đầu đen ăn hết phần xanh của lá dừa sau đó tàu dừa bị khô rụng xuống, trái bị rụng do dừa không còn lá để quan hợp nên năng suất giảm. Mỗi tháng ông Dợt bán được hơn 250 trái, hiện nay giảm hơn 1 nửa. Bên cạnh đó, trái dừa bị xấu, trái không đạt chất lượng, nên thương lái thu mua giá giảm.
Ông Dợt lo lắng, trước đây dừa cũng bị sâu hại (bọ dừa) tấn công, bọ dừa dễ trị, còn sâu đầu đen phun xịt 2-3 lần mới thấy giảm, không biết sau này có bị trở lại hay không. Hiên tại ông Dợt tổ chức phun định kỳ mỗi tháng 2 lần để phòng tránh sâu đầu đen quay trở lại.
Sau khi thấy khu vực bị ảnh hưởng sâu đầu đen, các hộ dân xung quanh khu vực ấp Hòa Bình, xã Mỹ Hòa tập trung phun xịt phòng ngừa sâu đầu đen. Tuy nhiên, hiện nay thuê mướn nhân công phun xịt thuốc khó khăn do, không có nhân công phun xịt thuốc. Nhiều hộ dân thuê máy bay phun thuốc không đạt hiệu quả so với xịt bằng tay. Anh Nguyễn Văn Minh, Xã Châu Bình, huyện Giồng Trôm chia sẻ, cách vườn dừa gia đình hơn 2 km có sâu đầu đen gây hại, nên anh Minh thuê muốn nhân công để phun xịt phòng trừ song giá nhân công thuê cao, khó kiếm đucoợ nhân công phun xịt thuốc. Người dân mong muốn ngành chức năng có giải pháp sinh học thả ong ký sinh để người dân giảm chi phí phun thuốc, giảm nguy cơ ảnh hưởng môi trường do thuốc trừ sâu mang lại.
Theo Chi cục Trông trọt và Bảo vệ thục vật, toàn tỉnh Bến Tre có tổng diện tích nhiễm sâu đầu đen hiện tại hơn 630 ha. Lũy kế diện tích phục hồi sau khi thực hiện các biện pháp phòng trừ hóa học và sinh học hơn 2.200 ha, diện tích đốn do bị sâu đầu đen gây hại hơn 93 ha.
Trong 630 ha nhiễm sâu đầu đen, diện tích nhiễm nhẹ hơn 309 ha (tỷ lệ hại 10- 20%), nhiễm trung bình 181 ha và nhiễm nặng 140 ha , có 8/9 huyện, thành phố bị sâu đầu đen gây hại, nhiều nhât là huyện Mỏ Cày Nam, Giồng Trôm, Thạnh Phú, Ba Tri....
Ông Võ Văn Nam, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Bến Tre cho biết, từ đầu năm 2024 đến nay, toàn tỉnh Bến Tre phóng thích hơn 147 triệu ong ký sinh sâu đầu đen hại dừa. Trong 2 năm (2022-2023), toàn tỉnh phóng thích hơn 419 triệu ong ký sinh sâu đầu đen hại dừa.
Ông Võ Văn Nam khuyến cáo, người dân cần tuân thủ đúng biện pháp quản lý tổng hợp sâu đầu đen hại dừa, chủ động thường xuyên thăm vườn để phát hiện sớm sâu đầu đen gây hại, cắt tỉa tàu lá hoặc lá chét bị sâu gây hại trên cây dừa và cây ký chủ phụ (cau, dừa nước, cọ, chuối...), tiêu hủy bằng cách đốt hoặc vùi xuống nước nhằm làm giảm mật số sâu hại.
Theo ông Võ Văn Nam, đây là biện pháp rất quan trọng, hiệu quả (diệt cả trứng, sâu non và nhộng), an toàn môi trường và cần phải thực hiện ngay khi phát hiện sâu đầu đen gây hại; bón phân cân đối, chia làm nhiều đợt bón giúp cây khỏe để nhanh phục hồi sau khi bị gây hại; không vận chuyển cây dừa giống, các cây ký chủ phụ và trái dừa bị nhiễm sâu đầu đen sang các vùng khác để hạn chế lây lan. Ngoài ra, khi phát hiện vườn dừa bị hại nặng, cần cắt tỉa tiêu hủy tàu lá/lá chét bị sâu hại trước khi phun thuốc bảo vệ thực vật, sau phun thuốc từ 2 tuần trở lên tiến hành phóng thích ong ký sinh và ngừng phun thuốc.
Ông Nam cho rằng, người dân không nên lạm dụng thuốc trừ sâu, vì khi phun thuốc trừ sâu sẽ diệt tất cả thiên địch xung quanh cây dừa, cây dừa không còn các loài thiên địch bảo vệ khi đó cây dừa dễ bị tấn công. Bên cạnh đó, phun thuốc trừ sâu ảnh hưởng đến môi trường xung quanh, vật nuôi xung quanh vườn dừa cũng bị ảnh hưởng nên người dân cần thận trọng sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, sử dụng thuốc theo khuyến cáo của ngành chức năng./.