Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, thời tiết tháng 8 có diễn biến bất thường: nhiệt độ trung bình xấp xỉ trung bình nhiều năm nhưng thấp hơn cùng kỳ năm 2024 khoảng 0,5 -1,5 độ C; lượng mưa tương đương trung bình nhiều năm nhưng có xu hướng thấp hơn so với năm 2024. Đây là điều kiện thuận lợi cho một số đối tượng sinh vật gây hại lúa phát sinh, gây hại mạnh như: sâu cuốn lá nhỏ, rầy nâu-rầy lưng trắng, sâu đục thân 2 chấm, nhện gié,…
Kết quả điều tra của Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật các tỉnh, Trung tâm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật phía Bắc và khu IV cho thấy: sâu non sâu cuốn lá nhỏ lứa 5 vẫn đang tiếp tục nở rộ mật độ phổ biến 20-50 con/m2, nơi cao 50-100 con/m2, cục bộ có nơi 200-400 con/m2, cá biệt 600 con/m2 (Hưng Yên, Ninh Bình, Phú Thọ, Hải Phòng, Nghệ An,...); rầy nâu - rầy lưng trắng mật độ phổ biến 100 - 200 con/m2, nơi cao 800-1.000 con/m2, cục bộ có nơi 1.500 con/m2 (Hưng Yên, Ninh Bình, Quảng Ninh,….); đối với sâu đục thân 2 chấm trưởng thành bắt đầu vũ hóa rải rác, nơi cao đã xuất hiện ổ trứng với mật độ 0,3 – 0,5 ổ/m2.
Để bảo vệ an toàn sản xuất lúa từ nay đến cuối vụ, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đề nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường các tỉnh, thành phố phía Bắc chỉ đạo các phòng, đơn vị chuyên môn thực hiện nghiêm một số nội dung sau:
1. Phân công cán bộ kỹ thuật bám sát đồng ruộng để theo dõi tình hình sinh trưởng phát triển của cây lúa, kịp thời khuyến cáo biện pháp chăm sóc phù hợp. Đồng thời, tổ chức điều tra, giám sát và dự tính, dự báo chính xác thời điểm phát sinh, gây hại của các sinh vật gây hại chính để chủ động hướng dẫn, chỉ đạo phòng, chống hiệu quả.
2. Phối hợp chính quyền địa phương hướng dẫn nông dân tăng cường kiểm tra đồng ruộng, phát hiện và phòng chống kịp thời một số sinh vật gây hại chính trên lúa. Cụ thể:
- Đối với sâu cuốn lá nhỏ: Tại các tỉnh Bắc Bộ, sâu cuốn lá nhỏ xuất hiện nhiều cao điểm, gối lứa, gây hại kéo dài và không tập trung. Đề nghị các địa phương tăng cường điều tra, giám sát, tập trung phòng trừ lứa 5 trên diện tích có mật độ cao; đồng thời theo dõi chặt chẽ trưởng thành lứa 6, dự kiến vũ hóa rộ cuối tháng 8, để kịp thời triển khai biện pháp phòng chống. Tại các tỉnh Bắc Trung Bộ, sâu non lứa 6 tuổi 2–3 rộ từ ngày 10 - 20/8 với mật độ cao, có nguy cơ gây trắng lá trên lúa Mùa giai đoạn làm đòng – trỗ nếu không được phát hiện và phòng trừ kịp thời.
- Đối với rầy nâu, rầy lưng trắng: Theo dõi diễn biến phát sinh của rầy trên các trà lúa, nhất là giai đoạn từ trỗ - chín; tổ chức phòng chống kịp thời những diện tích có mật độ cao ngay từ khi rầy tuổi 2-3 bằng các loại thuốc đặc hiệu. Tiếp tục theo dõi diễn biến phát sinh của bệnh lùn sọc đen, khoanh vùng phun trừ rầy môi giới truyền bệnh và tiêu hủy cây lúa bị nhiễm bệnh.
- Đối với sâu đục thân 2 chấm: Theo dõi chặt chẽ mật độ ổ trứng trên lúa giai đoạn đòng già - trỗ, nhất là trà muộn, để chủ động chỉ đạo phòng trừ.
- Đối với nhện gié: Tăng cường kiểm tra từ giai đoạn lúa làm đòng đến trỗ, đặc biệt tại vùng ổ dịch cũ và khu vực gieo trồng giống nhiễm, để triển khai các biện phòng chống kịp thời, hiệu quả.
- Đối với những vùng thường bị bệnh bạc lá gây hại nặng, đề nghị chỉ đạo, khuyến cáo nông dân không bón phân đạm thúc trỗ và nuôi hạt nhằm hạn chế sự phát sinh và lây lan gây hại.
Ngoài ra, theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết, nhất là mưa, bão để kịp thời hướng dẫn nông dân biện pháp phòng chống bệnh bạc lá, đen lép hạt và đạo ôn cổ bông kịp thời.
3. Đối với những diện tích lúa gieo cấy muộn do ảnh hưởng của bão số 3 và mưa lớn ở một số tỉnh Đồng bằng sông Hồng và Trung du, miền núi phía Bắc lúa đang trong giai đoạn đẻ nhánh đến đẻ nhánh rộ, cần tập trung chăm sóc để bảo đảm lúa sinh trưởng tốt, đồng đều và trỗ tập trung. Tại các tỉnh Bắc Trung Bộ, chủ động kế hoạch, bố trí nhân lực và máy móc thu hoạch nhanh, gọn diện tích lúa Hè Thu đã chín theo phương châm “xanh nhà hơn già đồng, nhằm hạn chế tối đa thiệt hại do mưa bão cuối vụ.
4. Hướng dẫn nông dân sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo nguyên tắc “4 đúng”, đảm bảo trang bị đầy đủ bảo hộ lao động khi tiếp xúc với thuốc; thu gom và xử lý an toàn, đúng quy định với vỏ bao bì thuốc bảo vệ thực vật sau khi sử dụng.
5. Chủ động phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng để tuyên truyền về tình hình sinh vật gây hại cây trồng và các biện pháp phòng chống hiệu quả.
6. Đối với Trung tâm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật phía Bắc, khu IV: phân công cán bộ theo dõi, phối hợp chặt chẽ với các địa phương tổ chức thực hiện công tác điều tra phát hiện, dự tính dự báo và chỉ đạo phòng chống sinh vật gây hại.
BBT