Cách nhận biết triệu chứng bệnh đạo ôn lá: Lúc đầu vết bệnh chỉ nhỏ như đầu mũi kim, màu xám xanh sau chuyển sang nâu, rồi lan rộng dần ra thành hình thoi, xung quanh màu nâu đậm, giữa màu xám trắng, bệnh nặng gây cháy toàn bộ lá lúa. Nguyên nhân gây bệnh và quy luật phát triển. Bệnh đạo ôn do nấm Pyricularia oryzae gây ra. Bệnh đạo ôn có thể phát triển mạnh khi có đủ những điều kiện, bệnh phát triển trên đồng ruộng chủ yếu từ tàn dư cây bệnh và hạt giống bị nhiễm bệnh. Các cây ký chủ như cỏ gừng, cỏ mật, cỏ tranh,... cũng có thể là ổ bệnh. Bào tử phát tán nhờ gió là phương thức lây lan quan trọng nhất của đạo ôn. Do đó việc dọn sạch cỏ dại và tàn dư cây bệnh trên đồng ruộng có ý nghĩa rất lớn trong việc phòng trừ bệnh đạo ôn. Giống nhiễm bệnh như: BĐR 57, HC 95, Bắc thơm 7, An Sinh 1399...; Điều kiện ngoại cảnh: Bệnh phát sinh gây hại thích hợp nhất với điều kiện nhiệt độ từ 24-280C, biên độ nhiệt giữa ngày và đêm cao đặc biệt là có sương mù vào đêm và sáng sớm; Bệnh có thể phát triển mạnh ở vùng đất tốt ở ven làng, ở chân ruộng thiếu nước hoặc bón phân không cân đối, thừa đạm.
Dự báo thời gian tới thời tiết đêm và sáng sớm có sương mù, ẩm độ không khí cao sẽ là điều kiện thuận lợi cho các đối tượng dịch hại tiếp tục phát sinh phát triển nhất là bệnh đạo ôn sẽ lây lan trên diện rộng, hại nặng và có thể gây cháy cục bộ trên các giống nhiễm, chân ruộng bón phân không cân đối, thừa đạm.... nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.
Trao đổi với chúng tôi ông Trần Minh Tuấn, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh cho biết: Trước tình hình đó Chi cục trồng trọt và Bảo vệ thực vật đã tham mưu cho Sở Nông nghiệp và Môi trường Quảng Trị có các văn bản chỉ đạo các địa phương để tăng cường cán bộ thường xuyên thăm đồng, chỉ đạo các đơn vị chuyên môn cấp huyện phối hợp với bà con kiểm tra kỷ trên các giống nhiễm, trên các chân ruộng bón nhiều đạm, các chân ruộng dễ nhiễm để phòng trừ bệnh đạo ôn kịp thời. Bên cạnh đó Chi Cục Trồng trọt và Bảo vệ Thực vật tỉnh Quảng Trị tăng cường cán bộ kỹ thuật về địa phương cùng với bà con để phối hợp theo dõi, hướng dẫn cho bà con phòng trừ bệnh đạo ôn sớm.
Ông Tuấn cho biết thêm, chúng tôi khuyến cáo bà con nhìn đồng, nhìn lúa, nhìn cây để bón phân cho cây lúa, tránh lúa quá tốt dễ bị nhiễm bệnh. Về biện pháp phòng trừ: Để kịp thời phòng trừ và ngăn chặn sự lây lan của bệnh đạo ôn hại lúa bà con cần làm tốt các công việc sau: Tăng cường kiểm tra bệnh đạo ôn trên tất cả các giống, chú ý kiểm tra kỹ trên các giống nhiễm BĐR 57, HC 95, Bắc thơm 7, An Sinh 1399..., trên các chân ruộng gieo dày, bón thừa đạm để kịp thời phun thuốc khi bệnh mới phát sinh (tỷ lệ bệnh khoảng 5%); Trên những ruộng đã nhiễm bệnh phải ngừng bón tất cả các loại phân kể cả phân bón lá, tăng cao mực nước trong ruộng, phun thuốc trừ bệnh bằng các loại thuốc có hoạt chất Tricyclazole, Isoprothiolane, Fenoxanil + Isoprothiolane, Propiconazole + Tricyclazole, Fenoxanil + Tricyclazole,... như: Beam 75WP, Ninja 35EC, Filia 525SE, Map Famy 35SC,... theo liều lượng khuyến cáo, chú ý phải phun ướt đẫm lá, lượng nước thuốc đã pha ít nhất 20 lít/sào 500 m2, vùng bị nặng phải phun tiếp lần hai sau lần một từ 5 - 7 ngày. Những ruộng đã nhiễm bệnh đạo ôn sau khi phun thuốc, bệnh ngừng phát triển (lá mới ra không bị nhiễm bệnh) mới được bón phân trở lại. Những ruộng có tỷ lệ bệnh cao, phải phun phòng trước khi lúa trổ 5 - 7 ngày để hạn chế bệnh đạo ôn cổ bông.
    |
 |
| Ông Tuấn và cán bộ kỹ thuật đang kiểm tra bệnh đạo ôn trên các ruộng lúa |
Ngoài ra, duy trì công tác diệt chuột bằng các biện pháp thủ công như đào bắt, dùng bẫy bán nguyệt kết hợp sử dụng các loại thuốc có hoạt chất thế hệ mới như Diphacinone (Gimlet, Linh miêu, Kaletox…).
Lưu ý: Tuyệt đối không sử dụng biện pháp xung điện để diệt chuột. Theo dõi diễn biến của rầy nâu và rầy lưng trắng, sâu cuốn lá nhỏ, nhện gié, bệnh bạc lá vi khuẩn... để có biện pháp phòng trừ kịp thời.
Phan Việt Toàn
Trung tâm Khuyến nông Quảng Trị