Không khí rét lạnh khiến hương quýt càng nồng nàn hơn, lan tỏa khắp nương rẫy, đánh thức cả một mùa vàng bội thu – mùa vàng đã trở thành thương hiệu đặc sản và đang được địa phương định hướng phát triển mạnh mẽ theo chương trình OCOP.
Hương vị của núi rừng
Giữa những ngày se lạnh, gia đình chị Lồ Thị Hoa ở thôn Lao Chải bận rộn trên vườn quýt hơn 1.000 cây. Những sọt quýt vàng tươi được chuyển ra tận mép đường, nơi thương lái chờ sẵn để thu mua.
Chị Hoa cho biết: “Quýt loại đẹp bán 25.000 đồng/kg, loại nhỏ hơn 15.000 – 17.000 đồng/kg. Nhờ mạng xã hội, gia đình tôi tiếp cận nhiều khách hàng mới. Tới đây, chúng tôi muốn làm tem truy xuất, bao gói chuẩn hơn để đăng ký sản phẩm OCOP.”
Cũng tại thôn Lao Chải, gia đình chị Lồ Thị Vui đang thu hoạch quýt trên diện tích khoảng 5.000 gốc, trong đó 4.000 cây đã cho quả, mỗi năm thu gần 20 tấn. Những ngày này, vườn quýt của chị luôn rộn ràng tiếng nói cười của du khách đến tham quan, chụp ảnh và tự tay hái quýt.
“Cuối năm lạnh nhưng khách vẫn lên đông. Họ thích cảm giác được đứng giữa vườn quýt vàng óng trong sương sớm. Gia đình tôi muốn gắn sản xuất quýt với du lịch trải nghiệm để làm mô hình OCOP cộng đồng”, chị Vui chia sẻ.
Trong cái rét đầu đông của vùng biên, những vườn quýt trĩu quả vẫn mang đến hơi ấm cho hàng trăm hộ dân. Cây quýt không chỉ tạo thu nhập ổn định, mà còn mở ra hướng đi mới: nâng tầm đặc sản địa phương thành sản phẩm OCOP có giá trị cao, có thương hiệu rõ ràng và hướng tới thị trường rộng lớn hơn. Từ những giống chín sớm như quýt giấy, quýt bột đến giống chủ lực quýt sen vào chính vụ tháng 11 – 12, hay các giống chín muộn như quýt van sù, quýt đường, quýt sim… Tất cả tạo nên mùa quýt kéo dài suốt nhiều tháng, giúp người dân chủ động sản xuất và tiêu thụ.
    |
 |
| Du khách thích thú trải nghiệm tham quan và hái quýt tại vườn |
Định hướng OCOP: Chuẩn hóa sản xuất – xây dựng chuỗi giá trị bền vững
Theo Phòng Kinh tế xã Mường Khương, toàn xã hiện có hơn 740 ha trồng quýt, trong đó khoảng 50% diện tích đang cho thu hoạch, đạt năng suất bình quân 12 tấn/ha, sản lượng ước 8.000 – 9.000 tấn/năm. Hiện nay, sản lượng và chất lượng quýt Mường Khương được cải thiện mạnh, đủ sức chiếm lĩnh thị trường trong tỉnh. Mẫu mã đẹp, độ chín đồng đều, hương vị đậm đà của vùng lạnh là những “đặc sản tự nhiên” giúp quýt Mường Khương có lợi thế cạnh tranh khi tham gia OCOP.
Người dân ngày càng tuân thủ quy trình canh tác an toàn, tăng phân hữu cơ, giảm thuốc hóa học – những tiêu chí quan trọng để đạt chuẩn sản phẩm OCOP.
Ông Lưu Đức Mạnh, Trưởng phòng Kinh tế xã Mường Khương cho biết địa phương định hướng xây dựng vùng quýt bền vững gắn với chương trình OCOP. Các nhiệm vụ trọng tâm gồm: Duy trì diện tích khoảng 740 ha, mở rộng thêm không quá 10%. Kêu gọi đầu tư cơ sở bảo quản và chế biến, tạo ra sản phẩm OCOP đa dạng (quýt sấy, nước ép, tinh dầu quýt...). Chuẩn hóa bao bì, nhãn mác, tem truy xuất để đáp ứng yêu cầu xếp hạng OCOP. Tăng cường chuyển đổi số, hỗ trợ hộ dân kinh doanh trên mạng xã hội và sàn thương mại điện tử. Phát triển tổ hợp tác, nhóm hộ liên kết làm nền tảng cho chuỗi giá trị OCOP cấp xã.
“Quýt Mường Khương có đủ điều kiện để trở thành sản phẩm OCOP nổi bật của xã. Mục tiêu là nâng giá trị sản phẩm, tăng thu nhập cho người dân và xây dựng thương hiệu nông sản vùng cao bền vững”, ông Chiến nhấn mạnh.
|
 |
| Cây quýt Mường Khương đặc trưng bởi khả năng sinh trưởng tốt trên địa hình núi cao, đất đai khắc nghiệt, ra hoa kết quả vào mùa đông, cho trái có vị ngọt thanh đặc trưng |
Cuối năm, giữa làn sương lạnh, hương quýt Mường Khương lan tỏa khắp nẻo đường. Hương ấy cũng là lời khẳng định về sức sống của vùng đất, của con người nơi đây – những người đang bền bỉ tạo dựng thương hiệu nông sản đặc trưng cho quê hương trên hành trình xây dựng nông thôn mới.
Đặng Thương Thảo
Trung tâm Khuyến nông và DVNN Lào Cai