Đồng chí Lương Quốc Đoàn – Uỷ viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam (NDVN) và đồng chí Trần Đức Thắng - Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NNMT) đồng chủ trì diễn đàn.
Đột phá 3 lĩnh vực lớn cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn
Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Chủ tịch Hội NDVN Lương Quốc Đoàn cho biết, diễn đàn được tổ chức nhằm thực hiện chỉ đạo quan trọng của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm về việc, các ngành, các cấp cần tổ chức hoạt động “Tháng nghe dân nói"; cũng như Kết luận của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân năm 2024 về việc tăng cường lắng nghe, đối thoại với nông dân ở các ngành, các cấp. Diễn đàn cũng là một trong những hoạt động quan trọng trước thềm Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân năm 2025.
Theo tổng hợp từ Báo Nông thôn Ngày nay/báo điện tử Dân Việt, trước khi Diễn đàn diễn ra, đã có gần 1.000 ý kiến, đề xuất, kiến nghị gửi tới Bộ NNMT, Hội NDVN. Các ý kiến tập trung vào 4 nhóm vấn đề hiện nay đang rất nóng hổi, thời sự đặt ra với nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam.
Tại Diễn đàn, hơn 15 nhóm câu hỏi và ý kiến đã được tiếp nhận, thể hiện tinh thần thẳng thắn, tâm huyết và trách nhiệm cao của cán bộ hội, hội viên nông dân xuất sắc, các HTX tiêu biểu, doanh nghiệp, chuyên gia và nhà khoa học.
Phát biểu đề dẫn tại Diễn đàn, Bộ trưởng Bộ NNMT Trần Đức Thắng bày tỏ niềm vui được cùng đồng chí Chủ tịch Hội NDVN đồng chủ trì một Diễn đàn rất đặc biệt: “Lắng nghe nông dân nói” để cùng nhìn lại, cùng lắng nghe và cùng hành động vì mục tiêu nâng tầm vai trò, vị thế và đời sống của người nông dân trong kỷ nguyên mới của đất nước.
Bộ NNMT xác định muốn phát triển nông nghiệp hiện đại, sinh thái bền vững thì trước hết phải làm cho người nông dân hạnh phúc, có thu nhập tốt và có vị thế xã hội xứng đáng. Thời gian qua, Bộ đã và đang triển khai nhiều chủ trương, chính sách quan trọng, hướng đến một nền nông nghiệp xanh - hiệu quả - nhân văn. Cụ thể:
Hoàn thiện thể chế, chính sách về nông nghiệp, nông thôn minh bạch, hiệu quả; Đẩy mạnh cắt giảm thủ tục hành chính, mở rộng dịch vụ công trực tuyến, tạo môi trường thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp; Phân cấp, phân quyền mạnh mẽ - trao quyền chủ động cho địa phương và cộng đồng nông thôn trong xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo và phát triển sinh kế bền vững.
Đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác, HTX, doanh nghiệp và nông dân làm trung tâm của chuỗi giá trị nông sản quốc gia. Chuyển đổi mô hình tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn, phát thải thấp. Điển hình như Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp vùng ĐBSCL là bước khởi đầu quan trọng hướng tới kinh tế carbon và nông nghiệp sinh thái. Phát triển người nông dân chuyên nghiệp, có khát vọng làm giàu chính đáng, gắn đào tạo nghề với chuyển đổi số, khoa học.
Xây dựng cơ sở dữ liệu vùng nguyên liệu, mã số vùng trồng, hệ thống truy xuất nguồn gốc và thị trường trực tuyến, đồng thời ảo vệ môi trường nông nghiệp, nông thôn, hướng tới nông thôn xanh, văn minh, an ninh, nghĩa tình và đáng sống... cũng được Bộ tập trung thực hiện trong thời gian qua.
“Tại diễn đàn này, chúng tôi mong muốn được lắng nghe ý kiến của bà con, tổng hợp và chuyển hoá thành các giải pháp, chính sách thực tiễn khơi dậy mọi tiềm năng của bà con nông dân và kinh tế tư nhân ở nông thôn; phối hợp chặt chẽ với Hội NDVN xây dựng hình ảnh người nông dân chuyên nghiệp, nông dân số, nông dân xanh. Chúng tôi tin rằng, mọi chính sách dù hay đến đâu thì chỉ thực sự có ý nghĩa khi bắt nguồn từ thực tiễn của người dân, từ tiếng nói chân thành của người nông dân, các doanh nghiệp và HTX”, Bộ trưởng Trần Đức Thắng nói.
Tại phiên thảo luận, các đại biểu đã tập trung trao đổi nhiều vấn đề trọng tâm: thể chế, đất đai, thủ tục hành chính, tín dụng, khoa học – công nghệ, chuyển đổi số, môi trường, liên kết thị trường và phát triển hợp tác xã, nâng cao vai trò của khuyến nông, thú y cơ sở...
Đại biểu Vương Thị Thương, nông dân Việt Nam xuất sắc chuyên sản xuất hồng treo gió Lạng Sơn bày tỏ sự trăn trở về hoạt động khuyến nông, thú ý chăn nuôi tại địa phương. Chị Thương hỏi: "Từ lâu lực lượng khuyến nông thú y như cánh tay nối dài giúp nông dân sản xuất, nhưng tôi thấy hoạt động này chưa được củng cố ở nhiều nơi, làm đứt gãy sản xuất của bà con. Bộ có giải pháp gì để nâng cao vai trò của khuyến nông thú y ở nông thôn để khuyến nông phải có mặt ở mọi nơi mà nông dân chúng tôi cần để giúp cho nông dân sản xuất tốt hơn, hiệu quả hơn?".
Trả lời vấn đề này, TS. Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia (Bộ NNMT) nhấn mạnh: Thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Bộ NNMT đã phân cấp mạnh mẽ lĩnh vực khuyến nông. Đối với lực lượng khuyến nông cơ sở, chúng tôi rất quan tâm và đang bằng mọi cách đưa lực lượng này về gần dân, sát dân nhất, khuyến nông phải làm việc trực tiếp cùng người nông dân trên cánh đồng, ở ao nuôi và chuồng trại. Vừa qua, Bộ NNMT đã ban hành Thông tư 60 hướng dẫn tổ chức lại lực lượng khuyến nông theo mô hình 2 cấp, phân rõ ở cấp tỉnh có Trung tâm khuyến nông tỉnh, giải thể các trạm khuyến nông huyện và khuyến nông vùng, đưa lực lượng này về các xã theo hướng: Mỗi xã có 2 khuyến nông được biên chế vào dịch vụ công của cấp xã.
Bám sát chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm: “Khuyến nông phải có mặt ở mọi nơi khi nông dân cần”, Bộ sẽ tập trung thực hiện ba nhóm giải pháp chính sau:
Một là, kiện toàn tổ chức và bảo đảm nguồn lực cho khuyến nông, thú y cơ sở. Chúng tôi phối hợp chặt chẽ với địa phương để bố trí đầy đủ nhân lực ở xã, phường, thị trấn; đồng thời có cơ chế hỗ trợ, chế độ phù hợp để cán bộ yên tâm gắn bó lâu dài với cơ sở.
Hai là, nâng cao năng lực chuyên môn và kỹ năng số cho lực lượng cơ sở. Bộ sẽ tăng cường đào tạo kỹ thuật mới, ứng dụng chuyển đổi số trong giám sát dịch bệnh, dự báo sản xuất, truy xuất nguồn gốc; phát triển mạng lưới khuyến nông số, giúp bà con tiếp cận tri thức kịp thời, thuận lợi.
Ba là, tăng cường liên kết giữa khuyến nông - thú y với HTX, doanh nghiệp, nhà khoa học. Chúng tôi thúc đẩy mô hình tổ kỹ thuật - tổ thú y cộng đồng, tạo mạng lưới hỗ trợ chuyên môn sát thực tiễn; đồng thời huy động doanh nghiệp và viện trường đồng hành, bảo đảm hiệu quả chuyển giao khoa học - công nghệ. Bộ NNMT cam kết rằng lực lượng khuyến nông và thú y cơ sở sẽ luôn đồng hành cùng người nông dân, kịp thời, chuyên nghiệp và trách nhiệm, để cùng bà con bảo vệ sản xuất - bảo vệ sinh kế - bảo vệ niềm tin vào sự phát triển của nông nghiệp Việt Nam.
Về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ NNMT Trần Đức Thắng bổ sung thêm: Lực lượng khuyến nông trước ở tỉnh, khu vực, nay triển khai Thông tư 60 sẽ chuyển về xã với hơn 4.600 cán bộ khuyến nông. Thông tư có hiệu lực từ 15/10, song đến nay mới có 7/34 tỉnh, thành phố sắp xếp lực lượng này. Chúng tôi đang đôn đốc các tỉnh, thành phố còn lại thành lập cơ sở công lập tại xã, tiếp nhận lực lượng khuyến nông về làm việc. Các lĩnh vực khác như thú y, đất đai chúng tôi cũng sẽ có đánh giá để đưa về xã, tránh để tồn tại tầng lớp trung gian.
    |
 |
| TS. Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia trả lòi đại biểu tại Diễn đàn |
Nông dân là chủ thể trung tâm, nông thôn là nơi đáng sống
Về đột phá khoa học công nghệ (KHCN) và chuyển đổi số – yếu tố quyết định đối với sự phát triển của nông nghiệp trong giai đoạn mới, bà Đỗ Thị Thuý Hà - Chủ tịch HĐQT, Giám đốc HTX Đầu tư phát triển Sông Giá đến từ Hải Phòng, đặt câu hỏi về cơ chế, chính sách của Bộ NNMT nhằm đẩy mạnh việc liên kết ứng dụng KHCN giữa các viện, trường với nông dân, cũng như cơ chế để nông dân/HTX được tham gia trực tiếp các đề tài KHCN cấp thành phố, cấp bộ, cấp quốc gia với vai trò đồng chủ trì thay vì chỉ là đối tượng thụ hưởng.
Giải đáp câu hỏi này, ông Nguyễn Văn Long - Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho biết: Đảng, Nhà nước và Bộ đã ban hành các quy định, hướng dẫn rất cụ thể, tạo điều kiện cho mọi tổ chức, cá nhân, trong đó có các hội viên Hội NDVN có thể tham gia nghiên cứu, triển khai các nhiệm vụ KHCN. Bộ cũng đang kêu gọi các tổ chức, cá nhân chủ động đặt hàng các đề tài, dự án liên quan đến lĩnh vực mà mình quan tâm. Hiện nay, Bộ đã có quy định cho phép thành lập các quỹ, tổ chức để triển khai ngay hoạt động nghiên cứu khoa học bất cứ thời điểm nào trong năm, thay vì chờ kế hoạch hàng năm như trước đây. Việc chuyển đổi số trong quản lý KHCN cũng được triển khai toàn diện: 100% nhiệm vụ đều được quản lý, theo dõi, công khai trên hệ thống số.
Thông tin thêm về nội dung này, Chủ tịch Hội NDVN Lương Quốc Đoàn khẳng định: Hội Nông dân Việt Nam đã đổi mới phương thức tập hợp hội viên, nông dân để gia tăng sự liên kết, trao đổi, phối hợp trong ứng dụng KHCN, chuyển đổi số. Để hỗ trợ nông dân, Hội đã triển khai App Nông dân với khoảng 4,5 triệu nông dân đã tham gia và sẽ thúc đẩy thêm trong thời gian tới. Hội sẽ thúc đẩy thêm, gia tăng mối liên kết giữa nông dân với nhà khoa học để lan tỏa, nhân rộng các mô hình sản xuất hay, đem lại hiệu quả kinh tế cao. Đồng thời, Hội tiếp tục phối hợp để hướng dẫn hội viên, nông dân đưa nông sản lên sàn, tương tác được với khách hàng, thị trường.
Tại Diễn đàn, Bộ trưởng Bộ NNMT Trần Đức Thắng nhấn mạnh tinh thần chung: “Không chỉ nhận diện khó khăn, thách thức mà quan trọng hơn là phải hành động quyết liệt, đồng hành hiệu quả, thực chất”. Theo Bộ trưởng, trong mọi hành động ấy, cần xác định rõ nông nghiệp là lợi thế quốc gia, nông dân là chủ thể trung tâm, nông thôn là nơi đáng sống, và tài nguyên – môi trường là nền tảng cho phát triển bền vững.
Từ tâm tư, kỳ vọng và yêu cầu của thực tiễn, Bộ trưởng chia sẻ 3 định hướng quan trọng. Trong đó, cần đặt người nông dân ở vị trí trung tâm của mọi đổi mới, được trao cơ hội, động lực và niềm tin để tự mình vươn lên, với mục tiêu giúp nông dân làm chủ tri thức, làm chủ công nghệ, làm chủ thị trường. Đồng thời, cần kiến tạo hệ sinh thái nông nghiệp xanh – thông minh – nhân văn, trong đó Nhà nước kiến tạo, nhà khoa học truyền lửa tri thức, doanh nghiệp mở cánh cửa thị trường và nông dân là chủ thể sáng tạo.
Hoa Trà