Vùng chè đặc sản Tân Cương là nơi hội tụ, kết tinh những giá trị truyền thống và hiện đại; cùng với dòng chảy của thời gian đã tạo nên nét văn hóa đậm đà, giàu bản sắc dân tộc của quê hương Thái Nguyên. Nghề sản xuất chè của vùng chè đặc sản Tân Cương đã có hàng trăm năm và không ngừng phát triển; hiện nay Vùng chè đặc sản Tân Cương gồm 6 xã: Tân Cương, Phúc Trìu, Thịnh Đức, Phúc Xuân, Quyết Thắng, Phúc Hà với tổng diện tích khoảng 1500 ha, sản lượng trên 23.000 tấn chè búp tươi, thu nhập bình quân gần 1 tỷ đồng đồng/01ha năm 2024. Với giá chè búp khô trung bình 500-600 nghìn đồng/1kg. Mức giá cao nhất trên 20 triệu đồng/1kg. Được đánh giá là vùng đất “Đệ nhất danh trà" của tỉnh Thái Nguyên"; là một trong 5 sản phẩm Quốc gia được đăng bạ bảo hộ chỉ dẫn địa lý trên toàn quốc. Sản phẩm chè Tân Cương được Hội kỷ lục gia Việt Nam công nhận lọt vào nhóm 100 đặc sản quà tặng Việt Nam (2020 - 2021). Năm 2023, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành Quyết định đưa vào danh mục Văn hóa phi vật thể Quốc gia đối với “Tri thức trồng và chế biến chè Tân Cương” đối với các xã vùng chè đặc sản Tân Cương…
    |
 |
| Nhiều hoạt động được tổ chức tại lễ hội |
Lễ hội năm nay có nhiều hoạt động phong phú như: Tổ chức Hội thi cây chè đẹp, Hội thi hái chè nhanh; Hội thi sao chè bằng phương pháp thủ công truyền thống, Hội thi đóng gói trà nhanh; Biểu diễn pha trà; Hội thi "Trải nghiệm ẩm thực xứ trà - Đậm đà bản sắc", Hội nghị trao đổi về văn hóa thưởng trà, tổ chức các gian hàng trưng bày và giới thiệu, quảng bá sản phẩm OCOP của thành phố Thái Nguyên; Thực hiện ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác kích cầu du lịch gắn với du lịch cộng đồng vùng chè đặc sản Tân Cương; kết nối tiêu thụ sản phẩm trà với các đối tác kinh doanh trong và ngoài tỉnh.… Đặc biệt, năm nay tổ chức Giải chạy phong trào, Giải đua xe đạp xứ Trà Thái Nguyên, biểu diễn võ thuật cổ truyền… Các hội thi đều có sự tham gia của các đội đại diện cho 6 xã vùng chè Tân Cương.
Tiêu điểm của lễ hội là Hội thi sao chè bằng phương pháp thủ công truyền thống do Ban tổ chức Lễ Hội phối hợp với Hội Chè tỉnh Thái Nguyên tổ chức. Sao chè là công đoạn quan trọng trong quy trình sản xuất chế biến chè, là khâu quyết định chất lượng sản phẩm chè. Ngày nay công đoạn sao chè đã được thực hiện cơ giới hóa với hệ thống máy móc hiện đại liên hoàn như tôn điện, tôn ga, máy vò tự động. Nhưng giá trị lịch sử và quá trình phát triển của nghề làm chè truyền thống vẫn được người dân vùng chè Tân Cương nâng niu và trân trọng gìn giữ và việc sao chè bằng phương pháp thủ công truyền thống vẫn được tái hiện lại trong Lễ hội Trà xuân hàng năm. Tại hội thi “Sao chè bằng phương pháp thủ công truyền thống”, để có được sản phẩm chè thành phẩm, trong 150 phút, các đội thi phải tiến hành đầy đủ các bước của quy trình chế biến chè từ khâu làm héo, sao diệt men, vò chè, sấy khô, lấy hương và khâu phân loại chè thành phẩm. Cùng là giống chè Trung du được chăm sóc trên một nương chè, với khối lượng nguyên liệu chè búp tươi như nhau, cùng thời điểm chế biến, sao chè, với bàn tay nghệ nhân của các đội thi, sẽ có được những sản phẩm chè đặc sắc của vùng chè Tân Cương Thái Nguyên với hương thơm, vị đượm, chát dịu, ngọt hậu, nước xanh sóng sánh…
|
 |
| Hội thi sao chè bằng phương pháp thủ công truyền thống |
Để nâng tầm thương hiệu Trà Thái Nguyên nói chung và Trà Tân Cương nói riêng, trong khuôn khổ Lễ hội “Hương sắc trà xuân - Vùng chè đặc sản Tân Cương” năm 2025, Ban tổ chức Lễ Hội phối hợp với Liên minh Hợp tác xã tỉnh đã tổ chức Hội nghị “Trao đổi về văn hóa thưởng trà”. Tại Hội nghị Nghệ nhân Đào Đức Hiếu, Chủ tịch Hội đồng quản trị VietNam Teashop, nhà sáng lập SHANSHEN đã chia sẻ về văn hóa và nghệ thuật thưởng trà, pha trà và mời trà; cùng với 5 nhà trà được lựa chọn để trình diễn nghệ thuật pha trà và mời trà đến các đại biểu, du khách. Thông qua Chương trình góp phần cao kiến thức, kỹ năng về văn hóa trà, định hướng rõ nét hơn về văn hóa trà Thái Nguyên, để mỗi người dân Thái Nguyên trở thành một “chuyên gia” về trà và văn hóa trà; đồng thời, là dịp để lan toả rộng rãi về văn hoá thưởng trà đến đông đảo người yêu trà Thái Nguyên trên cả nước.
|
 |
| Hội nghị trao đổi về văn hóa thưởng trà, trình diến pha trà, mời trà |
Kết thúc Lễ hội Hương sắc trà xuân - vùng chè đặc sản Tân Cương, Ban Tổ chức tặng Cờ và trao giải Nhất, Nhì, Ba, Khuyến khích cho các đơn vị, đội thi tham gia các Hội thi đạt giải. Xã Tân Cương vinh dự đạt 03 giải Nhất Hội thi hái chè nhanh, Hội thi đóng gói chè nhanh và Thi cây chè đẹp; xã Thịnh Đức đạt giải Nhất Hội thi sao chè bằng phương pháp thủ công truyền thống…
Lễ hội Trà là sự kiện văn hoá, xã hội, du lịch; Lễ hội truyền thống được tổ chức thường niên của thành phố Thái Nguyên phục vụ nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần của Nhân dân. Lễ hội Tôn vinh vùng đất Đệ nhất danh Trà, những giá trị đặc biệt của sản phẩm trà Vùng chè đặc sản Tân Cương - Thái Nguyên và tôn vinh làng nghề truyền thống, những nghệ nhân, những người trồng chè, sản xuất chế biến và kinh doanh chè. Là dịp để những người làm nghề về chè thể hiện tài năng trong nghề và những sản phẩm chè tỉnh túy do tự tay mình làm ra. Đồng thời, Lễ hội nhằm xúc tiến đầu tư, thương mại du lịch, thu hút các doanh nghiệp, dự án để phát triển vùng an toàn, chất lượng cao, là điểm đến cho khách du lịch trải nghiệm, thưởng thức sản phẩm, mở hướng đi mới cho nông dân gắn du lịch với sản phẩm nhằm nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm và du lịch địa phương…
|
 |
| Lễ hội Trà là lễ hội truyền thống được tổ chức thường niên của thành phố Thái Nguyên |
Dương Trung Kiên
Trung tâm Khuyến nông Thái Nguyên