Thị trường khoa học công nghệ - động lực để cải thiện, đưa sản phẩm khoa học công nghệ gần với cuộc sống

Với mục tiêu không chỉ dừng lại ở sự liên kết giữa đơn vị nghiên cứu, nhà khoa học, doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân mà còn phải tiến tới hình thành thị trường khoa học công nghệ để tạo động lực cải thiện và làm tốt hơn, đưa sản phẩm khoa học công nghệ tiến gần tới thị trường cạnh tranh. Đó là mong muốn của Bộ trưởng Lê Minh Hoan tại chuỗi sự kiện Không gian trưng bày, giới thiệu các sản phẩm khoa học công nghệ ngành nông nghiệp và Diễn đàn kết nối sản phẩm khoa học công nghệ với doanh nghiệp, hợp tác xã, người dân vừa được Bộ Nông nghiệp và PTNT tổ chức tại Hà Nội. 

Toàn cảnh Diễn đàn

Nhà khoa học và doanh nghiệp phải đồng hành ngay từ đầu để đáp ứng yêu cầu thị trường

Tại diễn đàn, các đại biểu đều hiến kế để kết nối đưa sản phẩm khoa học công nghệ vào thực tiễn cuộc sống. Nhiều ý kiến cho rằng, các nhà khoa học và các doanh nghiệp cần đồng hành ngay từ khi có ý tưởng trong nghiên cứu cho đến ra sản phẩm cuối cùng, để khi đề tài dự án kết thúc là sản phẩm ứng dụng thực tiễn ngay.

GS.TS. Nguyễn Hồng Sơn - Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam khẳng định, thị trường chính là “bà đỡ” cho các đề tài nghiên cứu khoa học. “Không có thị trường thì không thể đưa các nghiên cứu này ứng dụng vào sản xuất. Mỗi doanh nghiệp có một mục tiêu, định hướng riêng, do đó họ mới chính là những khách hàng thiết thực...” – GS Sơn nói.

Chia sẻ nội dung này, bà Trần Kim Liên, Chủ tịch - Tổng Giám đốc Tập đoàn Giống cây trồng (Vinaseed) phân tích, doanh nghiệp chính là thị trường của khoa học công nghệ bởi mục tiêu của doanh nghiệp là tìm kiếm lợi nhuận từ thị trường, do đó họ hiểu hơn hết thị trường cần gì cũng như dự báo được thị trường. Doanh nghiệp sẵn sàng đầu tư kinh phí đặt hàng các nhà khoa học.

Bàn thêm về sự phối hợp giữa người dân, doanh nghiệp và nhà khoa học, TS. Nguyễn Đức Hưng - Giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu thực phẩm Toàn Cầu đề xuất cần xây dựng một không gian, diễn đàn để bà con nông dân, doanh nghiệp đưa ra ý tưởng, các nhà khoa học có thể căn cứ vào đó để nghiên cứu. Ở chiều ngược lại, khi nghiên cứu được triển khai, công bố trên cơ sở dữ liệu đó, nông hộ có thể tìm hiểu thông tin và chủ động tiếp cận.

TS. Nguyễn Công Tiệp - Phó Giám đốc Học Viện Nông nghiệp Việt Nam cho biết, việc nghiên cứu gắn kết với thực tế sản xuất là yếu tố then chốt để Học viện thúc đẩy mối liên kết với doanh nghiệp ngay từ giai đoạn đầu. Sự bền vững của hợp tác giữa doanh nghiệp và nhà nghiên cứu là điều quyết định chất lượng của thị trường.

Ông Nguyễn Đức Hưng, Giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu thực phẩm Toàn Cầu, nhấn mạnh về tầm quan trọng của phát triển toàn diện chuỗi giá trị, từ giống, sản xuất, chăm sóc, chế biến đến bảo quản phục vụ xuất khẩu. Các ý tưởng để nâng cấp từng khâu này cần có cơ sở từ thực tiễn, thông qua các bước chuyển đổi để nâng cao giá trị sản phẩm.

Kết thúc phiên tọa đàm đầu tiên, các diễn giả mong rằng khối viện, trường sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp để tạo ra những sản phẩm KHCN và chuyển giao vào thực tiễn sản xuất, mang lại thu nhập cho bà con nông dân.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan giới thiệu và tặng ấn phẩm khuyến nông đến Bộ trưởng Nông nghiệp Philippine trong không gian trưng bày ấn phẩm khuyến nông

Các nhà khoa học chủ động tìm đến doanh nghiệp

Bà Phạm Thị Ngọc Hà, Tổng Giám đốc Công ty San Hà mong muốn đặt hàng nhà khoa học, song chưa biết rõ nơi nào, mong các nhà khoa học, các viện nghiên cứu chú trọng hơn về truyền thông, để lan tỏa thông tin tới doanh nghiệp và người dân. Thay vì phải mua con giống từ nước ngoài, San Hà mong muốn nhà khoa học Việt Nam sản xuất được từ trong nước để không bị phụ thuộc vào nhà phân phối.

Đó cũng là mong muốn của đại diện doanh nghiệp tham gia lĩnh vực chế biến nông sản ở Vĩnh Phúc. Ông cho biết, hiện nay trồng trọt còn hạn chế, ruộng đất vụ đông bỏ rất nhiều. Đầu tàu để kéo ngành nông nghiệp lên là chế biến. Đơn cử như khoai tây hiện nay, chúng ta phải nhập khẩu 100% để phục vụ cho nhà hàng, khách sạn, làm BBQ với giá ít nhất 50.000 đồng/kg, trong khi nông dân trồng ra chỉ bán được vài nghìn đồng/kg. Nhỏ như con dao răng cưa để chế biến khoai tây, mà chúng tôi tìm không ra suốt mấy tháng nay. Như thế làm sao chúng ta cạnh tranh được.

18 đơn vị ký kết chuyển giao công nghệ trong khuôn khổ diễn đàn

Liên kết chuyển giao khoa học công nghệ cần đặt chữ Tín lên hàng đầu

GS.TS. Võ Đại Hải, Viện Khoa học Lâm Nghiệp Việt Nam nêu 5 vấn đề để thúc đẩy kết nối, chuyển giao kết quả sản phẩm khoa học công nghệ. Đó là:

Cần phải có nhiều sản phẩm tốt, mới. Để làm được điều này, phải có sự tham gia của doanh nghiệp trong việc đề xuất nhiệm vụ. Thứ hai, thực hiện nhiệm vụ khoa học, tiến hành sản xuất thử nghiệm và triển khai trong dự án khuyến nông là một chuỗi quan trọng để chuyển giao kết quả. Thứ ba, thực hiện tốt công tác truyền thông, hỗ trợ số hóa các sản phẩm khoa học để doanh nghiệp và người dân có thể tiếp cận dễ dàng hơn. Thứ tư, thay đổi cách tiếp cận, doanh nghiệp tìm đến các nhà khoa học và ngược lại. Thứ năm, trong hợp tác, liên kết chuyển giao khoa học công nghệ cần đặt chữ “Tín” lên hàng đầu.

Hợp tác đa chiều là cần thiết để phát triển bền vững và hiệu quả

Chủ tịch HĐQT Tập đoàn ThaibinhSeed Trần Mạnh Báo cho rằng, hợp tác đa chiều là cần thiết để phát triển bền vững và hiệu quả. Để thúc đẩy hợp tác giữa doanh nghiệp và các bên liên quan trong chuỗi giá trị lúa gạo, ông đưa ra 3 đề xuất. Đó là: Có cơ chế rõ ràng trong chuyển nhượng sản phẩm khoa học từ Nhà nước đến doanh nghiệp, có cơ chế cụ thể và minh bạch để thúc đẩy quá trình chuyển giao này, từ đó tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận và ứng dụng các kết quả nghiên cứu nhanh chóng, hiệu quả. Cần có những cải cách và điều chỉnh cơ chế tài chính để hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn.

Ông Nguyễn Phú Hùng, Vụ trưởng Vụ Khoa học các ngành Kinh tế kỹ thuật (Bộ Khoa học và Công nghệ), chia sẻ băn khoăn, trăn trở về việc làm thế nào để kết nối đưa sản phẩm khoa học công nghệ vào thực tiễn cuộc sống. Tuy cơ chế chính sách chưa thể hiện rõ, song từng chương trình hỗ trợ về khoa học công nghệ đều đặt tiêu chí có sự tham gia của doanh nghiệp là tiêu chí “bắt buộc” để đẩy nhanh ứng dụng khoa học công nghệ.

Thị trường khoa học công nghệ - động lực để làm tốt hơn

Bộ trưởng Lê Minh Hoan nêu vấn đề hợp tác để kết nối và cần hiểu đúng khái niệm “Thị trường Khoa học Công nghệ”. “Tại sao phải gọi đó là thị trường? Chính sự cạnh tranh của thị trường sẽ tạo ra động lực để làm tốt hơn. Mục tiêu của khoa học công nghệ là tiến tới thị trường, sự thải loại của thị trường sẽ là sự cải tiến của sản phẩm. Các viện nghiên cứu, nhà khoa học có quyền lựa chọn doanh nghiệp và ngược lại. Không chỉ dừng lại ở sự liên kết mà còn phải tạo động lực để cải thiện đưa sản phẩm khoa học công nghệ tiến gần tới thị trường cạnh tranh. Chỉ doanh nghiệp mới biết thị trường ở đâu, thay đổi thế nào, Nhà nước sẽ luôn đi sau doanh nghiệp về vấn đề này. Do đó, hợp tác liên kết có ý nghĩa sâu xa hơn nhiều so với chỉ một từ “vốn”, hợp tác phải thực sự chứ không phải “diễn”. Chúng ta phải thoát ra ý nghĩ: “mình làm tốt nhất rồi”; phải nghĩ, phải làm tốt hơn nữa.

“Điều quan trọng không phải nghĩ những điều mình đang làm là tốt nhất mà phải luôn đặt câu hỏi: Có cách nào khác làm tốt hơn không? Nếu chúng ta nghĩ việc đó không khó thì có thể làm được. Nhưng nếu nghĩ nó khó thì vĩnh viễn không bao giờ làm được”.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan đề nghị cần làm tốt công tác truyền thông hơn nữa để sản phẩm khoa học công nghệ đến được với doanh nghiệp và nông dân. Doanh nghiệp cũng cần thành lập bộ phận truyền thông, thông tin đến khách hàng, đến doanh nghiệp khác.

Các viện nghiên cứu về “giải pháp hữu ích”, hình thành hệ sinh thái các doanh nghiệp cùng với mình và hãy bước ra gặp nông dân, nghe họ nói thôi cũng có vô số ý tưởng. Từ đó, chỉ cần thay đổi chút xíu, chúng ta sẽ có kết quả diệu kỳ mà không phải mong chờ, tìm kiếm.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan đề nghị cần làm tốt công tác truyền thông hơn nữa để sản phẩm khoa học công nghệ đến được với doanh nghiệp và nông dân