Năm nay, thời tiết nóng khô, nắng kéo dài, sau đó có mưa nhỏ, không có giông bão lớn xảy ra. Đây là điều kiện thời tiết thuận lợi để cây mận tam hoa sinh trưởng và phát triển tốt, quả mận chín đều quả, mẫu mã đẹp, năng suất cao, sản lượng tăng. Vào thời điểm cuối tháng 5, Bắc Hà bắt đầu bước vào mùa thu hoạch chính vụ mận tam hoa.

Những ngày này, ngay từ buổi sáng sớm, người dân trồng mận ở các xã nườm nượp chở mận về thị trấn huyện để bán. Thị trường bán, mua ở Bắc Hà sôi động hẳn với sự tham gia của hàng trăm tư thương ở Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ và Hà Nội, các xe máy, xe tải tấp nập tới chuyên chở hàng.

Chị Lê Thị Óng, người Phú Thọ lên Bắc Hà định cư, buôn bán các loại hoa quả đã được hơn chục năm nay, chuyên nhập các loại hoa quả nhiệt đới từ xuôi về Bắc Hà và xuất các loại hoa quả ôn đới của Bắc Hà ra thị trường Phú Thọ, Hà Nội, Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh. Chị cho biết: “Ngay từ đầu vụ cách đây hơn nửa tháng, gia đình đã thu mua gom mận chín và mận ương với giá cao của người dân Bắc Hà và vận chuyển về xuôi bán. Mận Bắc Hà ngon hơn mận tam hoa của Sơn La, Lai Châu - vốn lấy giống từ Bắc Hà về trồng - mặc dù mận tam hoa Sơn La chín sớm hơn song không ngon bằng mận Bắc Hà nên người tiêu dùng trong nước vẫn ưa chuộng hơn. Mấy năm nay, người tiêu dùng đã biết phân biệt giữa mận Bắc Hà và nơi khác, mận Bắc Hà quả to, đẹp, cứng, ăn giòn có vị chua ngọt, mát, còn mận nơi khác hơi có vị đắng. Mận Bắc Hà được giá cao song do mận đầu vụ chín ít nên không cân được nhiều vẫn thiếu mận bán đổ cho các đầu mối chợ hoa quả Hà Nội, Đà Nẵng… Vào chính vụ đủ nguồn cung cấp, nhờ chất lượng quả mận tốt nên năm nay mận Bắc Hà vẫn được giá”.

Theo chân những người bán mận, chúng tôi đến thôn Na Lo, xã Tả Chải – một trong số nơi có nhiều gia đình trồng nhiều mận nhất, gặp lúc xe đang cân mận tại đầu làng, “kẻ mua, người bán” tấp nập. Ông Triệu Văn Minh, hộ trồng mận nhiều ở thôn Na Khèo, cho biết: “Năm nay, thời tiết thuận lợi, không bị mưa đá, mận sai quả, gia đình mình có hơn 100 cây mận đã thu được hơn 1,5 tấn. Từ đây đến hết vụ khoảng gần nửa tháng nữa, vườn nhà còn khoảng hơn 1 tấn. Với giá mận cao, ổn định, mình và bà con trong thôn, xã mừng lắm, sẽ tiếp tục cải tạo và trồng mới cây mận tam hoa”.

Thu hoạch mận ở Bắc Hà

Còn anh Vương Văn Huynh, dân tộc Nùng, ở thôn Na Khèo là một trong số gia đình trồng mận nhiều nhất Bắc Hà, vui mừng cho biết: “Gia đình mình có hơn 400 cây mận tam hoa, vụ thu hoạch năm nay được mùa, giá cao, ổn định, có nguồn thu khá. Gia đình mình tiếp tục trồng mới cây mận thuần chủng, cải tạo vườn mận già cỗi, từ năm 2013 đến nay, gia đình mình đã trồng thêm hơn 100 cây mận”.

Niềm vui của ông Minh, anh Huynh cũng là niềm vui chung của bà con nông dân trồng mận ở Bắc Hà khi vào vụ thu hoạch năm nay. Mận tam hoa chín sớm được giá cao, thời điểm từ cuối tháng 5 đến đầu tháng 6 vào chính vụ thu hoạch, giá mận duy trì ổn định so với vụ trước, giá mận dao động đầu vụ chính vụ từ 15- 30 ngàn đồng/kg mận chọn và xô, 50 - 70 ngàn đồng/kg mận ngố, hiện giữa vụ trung bình  từ 7- 15 ngàn đồng/kg mận xô, 20 - 30 ngàn đồng/kg mận chọn và mận ngố ổn định từ 50-70 ngàn đồng/kg.

Theo báo cáo UBND huyện Bắc Hà ước tính vụ mận năm nay Bắc Hà sẽ thu hoạch được khoảng trên 3.000 tấn, giá trung bình từ 15- 30 ngàn đồng/kg. Vụ này, diện tích mận cho thu hoạch 564 ha, giảm so với năm 2009 do người dân trồng mận chủ động cải tạo, chặt bỏ 136 ha cây mận già cỗi, thoái hóa giống. Người dân cũng trồng thay thế giống mận thuần chủng, chất lượng cao đã được phục hồi giống, lai ghép tại Trại rau quả huyện. Ngoài ra người dân được hướng dân kỹ thuật, tự lai ghép giống, nên sản lượng cao hơn năm ngoái.

Đây là tín hiệu vui đánh dấu thời kỳ tăng giá trở lại của sản phẩm mận tam hoa sau nhiều vụ “rớt” giá đã đem lại niềm vui, niềm tin cho người dân trồng mận tiếp tục duy trì, cải tạo vườn, đồi mận tam hoa. Cây mận tam hoa vẫn khẳng định vị thế là cây chủ lực xóa nghèo, làm giàu của nông dân vùng cao Bắc Hà./.

Tráng Xuân Cường

Đài TT – TH huyện Bắc Hà, Lào Cai