Quy trình gồm sáu bước chi tiết, với hướng dẫn kỹ thuật chuyên sâu về cách xác định các khu vực canh tác đồng nhất (lập bản đồ SPOT) và tính toán độ không chắc chắn của kết quả phát thải bằng mô phỏng Monte Carlo. Đặc biệt, quy trình quy định các yêu cầu nghiêm ngặt cho các thí nghiệm thực địa nhằm trực tiếp đo lường hệ số phát thải methane và các hệ số tỷ lệ liên quan đến chế độ nước. Thực hiện quy trình MRV nhằm mục đích đảm bảo rằng việc giảm phát thải khí nhà kính từ các thực hành canh tác mới được định lượng chính xác và được xác minh để phục vụ việc cấp tín chỉ carbon.

Quy trình chi tiết như sau:

Bước 1. Chuẩn bị

- Chuẩn bị công cụ kỹ thuật số, biểu mẫu, phần mềm MRV, cài đặt các ứng dụng điện thoại, thiết lập hệ thống dữ liệu.

- Xây dựng và phê duyệt kế hoạch MRV hàng năm bao gồm thông tin chung về nhân sự đơn vị MRV cấp tỉnh (danh sách nhân viên chịu trách nhiệm cho các nhiệm vụ MRV và tình trạng đào tạo), tình trạng đăng ký của HTX và doanh nghiệp (thống kê theo mức độ tham gia), tình hình chuẩn bị của xã (danh sách cán bộ khuyến nông và hiện trạng đào tạo về MRV). Kế hoạch cũng bao gồm lịch nhiệm vụ MRV theo tháng và kế hoạch hoạt động MRV chi tiết cho từng vụ (hè-thu, thu đông, đông-xuân), bao gồm kế hoạch đào tạo và kế hoạch hoạt động MRV thực địa (kiểm tra đăng ký, lập bản đồ SPOT, thu thập dữ liệu cơ sở, giám sát dữ liệu, xem xét báo cáo).

- Rà soát MRV theo mùa vụ và đề nghị điều chỉnh nếu có: Báo cáo về hoạt động đào tạo MRV được tổ chức. Báo cáo cũng thống kê số lượng HTX hoặc doanh nghiệp hoàn thành các hoạt động thực địa (nộp đăng ký, lập bản đồ SPOT và thu thập DLCS, giám sát việc thu thập dữ liệu, kiểm tra chất lượng tại hiện trường), kèm theo tóm tắt kết quả, vấn đề cần cải thiện và đề xuất phương án cải thiện.

- Đào tạo cán bộ các cấp về kỹ năng thu thập và nhập dữ liệu MRV.

- Thiết lập hệ thống quản lý dữ liệu MRV kỹ thuật số và các cơ chế Đảm bảo chất lượng và Kiểm soát chất lượng (QA/QC) ban đầu.

Bước 2. Đăng ký

- Các HTX/Doanh nghiệp đăng ký tham gia MRV.

- Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật các tỉnh rà soát, kiểm tra hồ sơ, xác nhận và gửi hồ sơ lên Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, MAE để xem xét và phê duyệt.

Bước 3. Thiết lập đường cơ sở

- Lập bản đồ SPOT: SPOT là đơn vị diện tích lúa đồng nhất về cao trình, độ bằng phẳng, loại đất, cùng hệ thống tưới tiêu, lịch và quy trình canh tác. Mỗi SPOT là một đơn vị được mã hóa và theo dõi để tính toán lượng phát thải. Quy trình gồm 4 bước: 1) Xác định vị trí và diện tích ruộng lúa (sử dụng Google map, định vị tọa độ, vẽ sơ đồ); 2) Vẽ sơ đồ ruộng lúa (số hóa các thửa ruộng, xây dựng thông tin hộ nông dân, số hóa kênh tưới tiêu và đường nội đồng bằng phần mềm GIS); 3) Xây dựng bản đồ SPOT (tính diện tích, xác định độ cao tương đối, nhập thông tin canh tác, gộp các thửa ruộng liền kề có cùng thông tin thành một SPOT, tính diện tích SPOT, đánh số thứ tự); 4) Xác định 3 điểm theo dõi MRV trên mỗi SPOT (đầu nguồn nước, giữa SPOT, cuối nguồn nước), lắp đặt ống nước để theo dõi mực nước, biên tập và xuất bản đồ SPOT kèm theo bảng thông tin Excel

- Xác định năm cơ sở cho từng khu vực.

- Thu thập dữ liệu cơ sở liên quan: Thu thập thông tin về tên HTX/doanh nghiệp, người phỏng vấn, nông dân, mã SPOT, năm và mùa cơ sở, diện tích ruộng, phương pháp san phẳng ruộng, năng suất trung bình, tên giống lúa, lượng hạt giống, ngày gieo hạt/thu hoạch, thời gian trộn rơm rạ vào đất, bón phân (Urê, NPK, DAP, chất hữu cơ), thông tin về chế độ nước trước và trong thời kỳ canh tác (liên tục bị ngập lụt, chu kỳ rút nước đơn, nhiều giai đoạn rút nước) và thông tin về quản lý rơm rạ (tỷ lệ đốt, vùi tại ruộng, mang ra khỏi đồng ruộng

- Kiểm tra và xác nhận dữ liệu cơ sở theo hướng dẫn tại biểu mẫu 3.2. Kiểm tra và xác nhận dữ liệu cơ sở theo hướng dẫn tại biểu mẫu 3.2 (kiểm tra SPOT) và 3.3 (kiểm tra dữ liệu cơ sở)

-  Tính toán phát thải cơ sở.

- Đảm bảo chất lượng và Kiểm soát chất lượng (QA/QC): Đảm bảo dữ liệu MRV đầy đủ, chính xác, minh bạch và có thể kiểm chứng (kiểm tra nội bộ, kiểm tra đột xuất, kiểm tra tính logic, độ đầy đủ, tính nhất quán và độ không chắc chắn của dữ liệu.

Bước 4. Đo đạc

- Chọn vị trí thực hiện MRV đại diện cho từng vùng của SPOT.

- Giám sát rút nước trong mùa vụ bằng ảnh chụp và dữ liệu số.

- Thu thập các thông tin, dữ liệu canh tác tại thời điểm cuối vụ.

- Kiểm tra chéo dữ liệu.

- Tính toán lượng phát thải và giảm phát thải theo vụ và cả năm.

- Thiết lập quy trình QA/QC chuẩn.

- Lưu trữ hồ sơ gốc và dữ liệu số hóa.

- Kiểm tra tính logic, độ đầy đủ, và tính nhất quán của dữ liệu.

- Quản lý và báo cáo mức độ không chắc chắn trong dữ liệu MRV.

- Kiểm soát đảm bảo chất lượng (QA/QC): Đảm bảo dữ liệu MRV đầy đủ, chính xác, minh bạch và có thể kiểm chứng (kiểm tra nội bộ, kiểm tra đột xuất, kiểm tra tính logic, độ đầy đủ, tính nhất quán và độ không chắc chắn của dữ liệu. 

Bước 5. Báo cáo

- Cập nhật dữ liệu giám sát lên hệ thống MRV.

- Tổng hợp và biên soạn Báo cáo tóm tắt giám sát theo mùa vụ và hàng năm bao gồm:

+ Báo cáo tình hình phê duyệt kế hoạch giám sát hàng năm, tình hình triển khai các hoạt động đào tạo MRV (số sự kiện, số cán bộ được đào tạo theo nội dung), và tình hình triển khai các hoạt động MRV tại thực địa (số lượng HTX/doanh nghiệp, SPOT, tổng diện tích có đăng ký được chấp thuận, bản đồ SPOT/DLCS, dữ liệu giám sát và kiểm tra đột xuất QA được ghi lại trong hệ thống).

+ Báo cáo tình hình thực hiện chương trình carbon (tiến độ, hiệu quả sắp xếp tổ chức), hệ thống MRV (cơ cấu tổ chức, đào tạo, phương pháp MRV), định lượng lượng giảm phát thải (lượng phát thải cơ sở và lượng khí thải dự án theo năm và tầng, tổng lượng giảm phát thải), sự không chắc chắn của ước tính giảm phát thải, các thủ tục QA/QC được áp dụng, các biện pháp tránh đếm trùng và các chỉ tiêu phát triển bền vững/biện pháp bảo vệ

- Rà soát, góp ý, phê duyệt trước khi ban hành chính thức. 

- Kiểm soát đảm bảo chất lượng (QA/QC): Đảm bảo chất lượng báo cáo

Bước 6. Thẩm định

- Xác minh được thực hiện bởi bên thứ ba độc lập được Bộ Nông nghiệp và Môi trường ủy quyền.

- Kiểm tra hồ sơ, dữ liệu MRV và các cuộc khảo sát thực địa.

- Đánh giá tính chính xác, đầy đủ, minh bạch của các báo cáo.

- Phát hành Báo cáo xác minh – cơ sở để cấp tín chỉ carbon và báo cáo NDC quốc gia.

BBT