Tham dự tọa đàm có ông Hoàng Văn Hồng - Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia; ông Nguyễn Sinh Tiến - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Bình; ông Trần Văn Kỳ - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông và xúc tiến thương mại tỉnh Ninh Bình, cùng đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường, Trung tâm khuyến nông các tỉnh, thành phố Hải Phòng, Hưng Yên và đông đảo bà con nông dân trong tỉnh, các doanh nghiệp, hợp tác xã liên quan.
Tọa đàm nhằm trao đổi, thảo luận về vai trò khuyến nông, tổ Khuyến nông cộng đồng (KNCĐ) trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, qua đó đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm nâng cao vai trò khuyến nông và tổ khuyến nông cộng đồng góp phần giúp lực lượng này thực sự trở thành công cụ đắc lực, hiệu quả trong việc phục vụ nông dân và phát triển nông nghiệp hiệu quả, bền vững.
Báo cáo tại Toạ đàm của Trung tâm Khuyến nông quốc gia cho thấy, qua 4 năm triển khai, tính đến ngày 01/7/2025, toàn quốc đã có 34 tỉnh, thành phố (sau sáp nhập) đã thành lập được 5.187 tổ KNCĐ với 47.493 thành viên tham gia, trong đó: Trong Đề án thí điểm: 26 Tổ KNCĐ với 156 thành viên; Ngoài Đề án: 5.161 Tổ KNCĐ với 47.337 thành viên. Đề án đã góp phần khẳng định vai trò, nhiệm vụ của hệ thống khuyến nông, khuyến nông cộng đồng trong sự nghiệp phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới, tạo sự đồng thuận trong nhận thức và hoạt động khuyến nông. Góp phần thay đổi tư duy, nhận thức trong hệ thống khuyến nông, củng cố lại hệ thống khuyến nông trên nguyên tắc không thay đổi bộ máy và biên chế khuyến nông, tổ chức lại lực lượng khuyến nông cơ sở gắn với địa bàn xã để thực hiện tốt công tác khuyến nông. Đặc biệt, góp phần đổi mới và đa dạng hóa chức năng, hoạt động của khuyến nông cơ sở từ chuyển giao khoa học kỹ thuật phục vụ sản xuất là chính sang cung cấp thông tin, hướng dẫn kỹ năng quản lý, kinh doanh, phát triển thị trường, bảo vệ môi trường, hướng tới khuyến nông theo nhu cầu và khuyến nông dịch vụ.
Góp phần thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp, tri thức hóa nông dân, đặc biệt là ở các vùng nguyên liệu, nông dân đã được tổ chức lại sản xuất theo mô hình tổ hợp tác, hợp tác xã, được tham gia liên kết sản xuất theo hợp đồng với các doanh nghiệp để sản xuất theo quy trình, tiêu chuẩn, chất lượng theo yêu cầu thị trường. Mở rộng không gian kết nối khuyến nông, thu hút sự vào cuộc tham gia của các doanh nghiệp, HTX, thúc đẩy xã hội hóa khuyến nông.
Phát biểu khai mạc Tọa đàm, ông Nguyễn Sinh Tiến - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Bình nhấn mạnh, điều kiện tự nhiên, xã hội của Ninh Bình có nhiều thuận lợi cho phát triển nông nghiệp. Hoạt động khuyến nông thời gian qua đã đạt nhiều kết quả tích cực, đặc biệt là vai trò cầu nối của khuyến nông cộng đồng giữa Nhà nước, nhà khoa học và nhà nông. Các tổ này được xem là cánh tay nối dài của lực lượng khuyến nông chuyên trách, là lực lượng tiếp xúc trực tiếp, thường xuyên với nông dân, doanh nghiệp tại cơ sở. Thực hiện Thông tư số 60/2025/TT-BNNMT ngày 14/10/2025, hướng dẫn chức năng, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của đơn vị sự nghiệp, trực tiếp phục vụ nhân dân, theo phương châm gần dân, sát cánh. Đây là cơ sở để UBND tỉnh Ninh Bình củng cố, kiện toàn hệ thống khuyến nông phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, với mục tiêu tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, gần dân, sát dân và trực tiếp phục vụ nhân dân.
Trao đổi thảo luận tại toạ đàm nhiều ý kiến tập trung thảo luận xoay quanh các nội dung gồm: Cần phát huy mạnh mẽ và triển khai đồng bộ các giải pháp về chính sách, đào tạo nhân lực, ứng dụng công nghệ và mở rộng thị trường; Xây dựng cơ chế phối hợp giữa Sở NN và MT, Trung tâm Khuyến nông và các Hợp tác xã (HTX), doanh nghiệp. Ưu tiên kinh phí cho các dự án nhân rộng mô hình tại HTX; Hỗ trợ HTX xây dựng thương hiệu, truy xuất nguồn gốc và kết nối tiêu thụ; Tăng cường đào tạo cán bộ HTX và thúc đẩy ứng dụng chuyển đổi số.
Các đại biểu đã chỉ những thách thức, khó khăn như: Hiện nay nhiều địa phương còn sản xuất nhỏ lẻ, manh mún; năng suất chưa đồng đều; chuỗi liên kết còn lỏng lẻo; thiếu tính minh bạch trong chuỗi giá trị. Đề xuất các cấp, các ngành quan tâm chỉ đạo xây dựng và phát triển tổ khuyến nông cộng đồng tại cơ sở, tạo điều kiện về địa điểm, phương tiện, trang thiết bị làm việc cho tổ khuyến nông cộng đồng để hoạt động ổn định, lâu dài và hiệu quả.
Toạ đàm cũng đã đề ra một số định hướng, giải pháp như: Các tổ khuyến nông cộng đồng cần bám sát thực tiễn, kịp thời hỗ trợ nông dân giải quyết khó khăn trong sản xuất, tiêu thụ nông sản, tổ chức liên kết chuỗi giá trị, bảo đảm hiệu quả và bền vững; đổi mới phương thức hoạt động khuyến nông cộng đồng theo hướng đa giá trị, đa chức năng; xây dựng cơ chế chính sách để duy trì lực lượng khuyến nông cộng đồng, phát huy vai trò là “cánh tay nối dài” của ngành nông nghiệp tại cơ sở…
Trong khuôn khổ Toạ đàm, ông Hoàng Văn Hồng - Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia đã chia sẻ về vai trò khuyến nông, tổ khuyến nông cộng đồng trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Ông nhấn mạnh, khuyến nông đóng vai trò là cầu nối giữa các nhà khoa học, nhà quản lý với người nông dân, giúp nông dân tiếp cận tri thức, công nghệ, thị trường và nguồn lực giúp người dân tự chủ, cải thiện đời sống, đồng thời góp phần vào sự phát triển chung của đất nước. Khuyến nông đã, đang và sẽ tiếp tục là công cụ chính sách vĩ mô quan trọng, là động lực trực tiếp thúc đẩy quá trình tái cơ cấu nông nghiệp. Khuyến nông cộng đồng góp phần kết nối hệ thống khuyến nông với cộng đồng doanh nghiệp, hợp tác xã, các tổ chức chính trị - xã hội nhằm hỗ trợ người dân trong tổ chức sản xuất, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, các giải pháp hữu ích vào sản xuất giúp cải thiện sinh kế, tăng thu nhập góp phần xây dựng nền nông nghiệp hiệu quả, bền vững theo hướng nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh.
Thúy Hiên
Trung tâm Khuyến nông quốc gia