Ông Đặng Xuân Trường – TP Khuyến ngư và Ngành nghề nông thôn đại diện Trung tâm Khuyến nông quốc gia đã khai mạc lớp tập huấn và chia sẻ những thông tin và giới thiệu hệ thống Khuyến nông Việt Nam hiện nay, mở rộng góc nhìn về hoạt động khuyến nông không chỉ tại Cà Mau sau hợp nhất (gồm cả Bạc Liêu và Cà Mau cũ) mà còn ở các địa phương khác, đặc biệt là hoạt động của đội ngũ cán bộ khuyến nông cộng đồng.
Các định hướng phát triển trong thời gian tới được chia sẻ, bao gồm khuyến nông ứng dụng kỹ thuật mới (như nuôi tôm thâm canh, nuôi tôm lúa, tôm rừng ngập mặn; giống lúa chất lượng cao, chịu mặn, …), liên kết tổ chức sản xuất vùng nguyên liệu và truy xuất nguồn gốc, đào tạo đội ngũ chuyên nghiệp, xã hội hóa khuyến nông, phát triển khuyến nông điện tử, khuyến nông số ứng dụng AI và công nghệ vào nông nghiệp và đặc biệt là phát triển khuyến nông cộng đồng như một hạt nhân kết nối cộng đồng, bảo tồn văn hóa và xây dựng nông thôn mới.
Trong khuôn khổ chương trình lớp tập huấn có sự tham gia của PGS TS Võ Hồng Tú – Giảng viên Đại học Cần Thơ đã chia sẻ những điểm mới và vận hành hiệu quả Luật Hợp tác xã 2023; làm rõ những thay đổi quan trọng trong Luật Hợp tác xã 2023, từ việc thay đổi thuật ngữ "xã viên" thành "thành viên hợp tác xã" và "ban quản trị" thành "hội đồng quản trị và ban giám đốc". Luật mới quy định HTX chỉ cần tối thiểu năm thành viên, nhưng đồng thời tạo ra thách thức về quy mô. Đặc biệt, luật phân chia ba nhóm thành viên: (1) thành viên chính thức (góp vốn và sử dụng dịch vụ), (2) thành viên liên kết góp vốn (chỉ góp vốn), và (3) thành viên liên kết không góp vốn (không góp vốn nhưng đóng phí thành viên).
Trong đó, nhóm thành viên liên kết không góp vốn được nhấn mạnh là rất quan trọng để tạo nguồn vốn lưu động và thị trường tiêu thụ bền vững, như kinh nghiệm từ Nhật Bản. Luật 2023 cũng quy định rõ về phân phối thu nhập từ giao dịch nội bộ và bên ngoài, với thu nhập nội bộ được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp và chia theo tỷ lệ 49% cho vốn góp, 51% cho mức độ sử dụng dịch vụ, trong khi thu nhập bên ngoài phải đóng thuế và trích lập tối thiểu 5% vào quỹ chung không chia. Quỹ chung không chia là một điểm mới quan trọng, thay thế các quỹ cũ, giúp HTX tích lũy tài sản và tái đầu tư.
Trong suốt thời gian tập huấn, các học viên đã tích cực trao đổi về những thách thức mà nông dân và hệ thống khuyến nông đang đối mặt, như việc tiếp nhận thông tin từ nhiều nguồn khác nhau và mối quan hệ hạn chế giữa nghiên cứu, đào tạo và khuyến nông. Các giải pháp nhằm khắc phục những tồn tại này được đưa ra thông qua Đề án Khuyến nông Cộng đồng, được thí điểm tại 13 tỉnh từ năm 2022.
Tại chuyến tham quan thực tế là cơ hội để học viên trực tiếp tìm hiểu cách các HTX tại Đồng bằng sông Cửu Long áp dụng tiến bộ kỹ thuật, liên kết sản xuất, và tận dụng các chính sách hỗ trợ vốn (như Quỹ Thiện Tâm của Tập đoàn VinGroup đã hỗ trợ gần 100 HTX vay vốn 1 tỷ đồng không lãi suất trong 10 năm) để phát triển. Các chuyến đi này không chỉ giúp cán bộ khuyến nông và thành viên HTX nắm vững kiến thức lý thuyết mà còn học hỏi kinh nghiệm thực cùng tiếp cận các thông tin về các mô hình phát triển nông nghiệp đa chức năng (du lịch nông thôn, chế biến sâu).
Lớp tập huấn không chỉ trang bị kiến thức chuyên môn mà còn khuyến khích đội ngũ cán bộ khuyến nông và thành viên HTX chủ động ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số, và nâng cao chất lượng sản phẩm để đáp ứng yêu cầu thị trường và giảm thiểu rủi ro. Việc tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách, đào tạo và kết nối thị trường là yếu tố then chốt giúp các tổ khuyến nông cộng đồng và HTX vượt qua thách thức, phát triển bền vững trong bối cảnh tái cơ cấu tổ chức và biến đổi khí hậu đang diễn ra mạnh mẽ. Trung tâm Khuyến nông Quốc gia kỳ vọng các học viên sẽ trở thành những "hạt nhân" quan trọng, góp phần xây dựng một nền nông nghiệp hiện đại, hiệu quả và minh bạch, thực hiện đúng tinh thần "Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông".
Xuân Trường - Văn Cường