Điển hình, vụ đông xuân 2015 -2016, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bạc Liêu, UBND huyện Hòa Bình, tỉnh Bạc liêu phối hợp với Công ty cổ phần Quốc tế gia TP.HCM tổ chức triển khai xây dựng vùng nguyên liệu lúa hàng hóa và bao tiêu sản phẩm. Mô hình sử dụng giống lúa Nàng Hoa 9 với gần 800 ha tại 2 xã: Minh Diệu và Vĩnh Mỹ B, huyện Hòa Bình.
Khi tham gia vào chuỗi liên kết, người nông dân được doanh nghiệp hỗ trợ chi phí giống lúa trả sau, được hướng dẫn kỹ thuật canh tác, điều đặc biệt là nhờ đó nông dân tránh được rủi ro biến động về giá do hợp đồng được ký với giá lúa thu mua cao hơn giá thị trường 100 đồng/kg tại thời điểm thu mua.
Mặc dù mới được thành lập và đi vào hoạt động hơn 01 năm nay nhưng tổ hợp tác An Khoa, xã Vĩnh Mỹ B, huyện Hòa Bình đã tổ chức liên kết tiêu thụ lúa Nàng hoa 9 với Công ty cổ phần Quốc tế gia TP.HCM với quy mô gần 600 ha. Có tổng số 195 hộ dân của 4 ấp An Khoa, An Thành, An Nghiệp và ấp Bình Minh tham gia. Khi tham gia vào chuỗi liên kết, đại diện tổ hợp tác phân phối giống xác nhận cho hộ nông dân tham gia ký hợp đồng. Sau thời gian canh tác, đến khi thu hoạch công ty sẽ thu mua lúa tươi ngay tại ruộng của nông dân với giá bằng giá lúa ngoài thị trường, ngoài ra công ty còn hỗ trợ 100 đồng/kg lúa. Doanh nghiệp tạm ứng tiền lúa giống ngay từ đầu vụ cho nông dân, bình quân trên 1.900.000 đồng/ha. Bước đầu mô hình đã tập trung đất canh tác với quy mô lớn, giảm bớt chi phí vật tư nông nghiệp, đồng thời tạo được việc làm cho lao động tại địa phương. Sắp tới, để mở rộng mô hình, tổ hợp tác An Khoa sẽ nâng lên thành hợp tác xã với mục tiêu tiếp tục mở rộng giá trị của chuỗi liên kết và bảo vệ quyền lợi cho hộ nông dân khi tham gia.
Mô hình sản xuất lúa vụ đông xuân tại tổ hợp tác An Khoa, xã Vĩnh Mỹ B, huyện Hòa Bình
Khi thực hiện mô hình chuỗi liên kết bao tiêu sản phẩm trong sản xuất và tiêu thụ lúa gạo, vai trò và lợi ích của các bên tham gia được nâng lên đáng kể. Nhà nông có điều kiện được hỗ trợ vốn, tiếp cận các tiến bộ khoa học, kỹ thuật, được cung cấp vật tư nông nghiệp và bao tiêu sản phẩm theo hợp đồng đã ký với doanh nghiệp. Từ đó họ yên tâm và mạnh dạn mở rộng quy mô sản xuất, nâng cao trình độ thâm canh. Có thể nói, tham gia chuỗi không đơn thuần chỉ giải quyết chi phí đầu vào và đầu ra sản phẩm, đây còn là cơ hội để nông dân tổ chức lại sản xuất theo định hướng tái cơ cấu ngành nông nghiệp tỉnh và vai trò trước tiên là ở các hợp tác xã phải tạo sự kết nối giữa nông dân và doanh nghiệp cùng thực hiện tốt trách nhiệm trong vấn đề liên kết
Ông Nguyễn Phương Hùng, phó giám đốc Trung tâm Khuyến nông-Khuyến ngư Bạc Liêu nhận định: Để thực hiện thành công mục tiêu tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp, tỉnh Bạc Liêu đã xác định phải làm tốt và phát huy được mối liên kết sản xuất theo chuỗi. Trong đó, đóng vai trò quan trọng và mang yếu tố quyết định cho sự thành công của tái cơ cấu là khai thác có hiệu quả kinh nghiệm quản lý, nguồn lực tài chính và công nghệ sản xuất hiện đại của các doanh nghiệp và nâng cao hiệu quả hoạt động, quản lý của tổ hợp tác, hợp tác xã. Do vậy, tỉnh đã khuyến khích một số công ty doanh nghiệp mở rộng quy mô liên kết sản xuất, nhân rộng mô hình cánh đồng lớn và bao tiêu sản phẩm. Đồng thời xây dựng vùng nguyên liệu lúa chất lượng cao và thu hút đông đảo nông dân tham gia.
Ngọc Oanh
Trung tâm Khuyến nông Khuyến ngư Bạc Liêu