Hải Dương: Hiệu quả chuyển đổi cây trồng trên đất lúa kém hiệu quả

Thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, thời gian qua Hải Dương đã tích cực chuyển đổi đất lúa kém hiệu quả sang cây trồng có giá trị cao, hình thành các vùng sản xuất chuyên canh, tập trung quy mô lớn. Ngành Nông nghiệp Hải Dương đã có nhiều chính sách đẩy mạnh việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật mới nhằm tăng năng suất, chất lượng sản phẩm tạo bước đột phá trong sản xuất nông nghiệp, đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân, đáp ứng nhu cầu của thị trường.

Trong giai đoạn 2018 - 2020, toàn tỉnh đã chuyển đổi 1.100 ha đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng cây hàng năm và 1.500 ha trồng cây lâu năm. Đã có nhiều mô hình chuyển đổi thành công, tạo thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung quy mô lớn, mang lại hiệu quả kinh tế cao và là những địa chỉ để nông dân trong và ngoài tỉnh học tập, mạnh dạn làm theo. Điển hình: mô hình chuyển đổi đất lúa kém hiệu quả sang trồng cây rau màu các loại, hình thành vùng chuyên canh tập trung trồng su hào, bắp cải, súp lơ tại các xã Lê lợi, Phạm Trấn, Đoàn Thượng, huyện Gia Lộc cho thu nhập 200 - 250 triệu/ha/năm; mô hình trồng cà chua tại xã An Thượng - TP Hải Dương cho thu lãi 200 - 250 triệu/ha/năm; mô hình trồng củ đậu tại khu C huyện Kim Thành thu lãi 160 - 200 triệu/ha/vụ; mô hình trồng dưa hấu tại thôn Mạc Bình xã Thái Tân cho thu bình quân từ 220 - 300 triệu đồng/ ha/vụ; mô hình chuyển đổi đất lúa sang trồng cây chuối tại các xã Tân Quang, Quang Khải huyện Tứ Kỳ từ những diện tích lúa trũng kém hiệu quả đã mang lại hiệu quả lớn, mỗi năm thu lãi 116 - 165 triệu đồng/ha…

Nhờ đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, Thanh Hà đã có sự bứt phá trong lĩnh vực nông nghiệp, nâng cao giá trị cây trồng, góp phần quan trọng trong xây dựng huyện nông thôn mới. Tính đến năm 2020 huyện Thanh Hà có diện tích đất chuyển đổi là 279,8 ha, trong đó có gần 200 ha chuyên trồng bưởi đào có khả năng sinh trưởng tốt, chống chịu sâu bệnh cao, năng suất ổn định, độ đồng đều quả cao, dễ tiêu thụ, cho tổng thu 500 - 800 triệu đồng/ha. Bên cạnh cây bưởi thì cây ổi cũng là một trong những loại cây làm giàu cho người dân địa phương với hơn 700 ha ổi được trồng tập trung tại xã Liên Mạc, Thanh Xuân, trong đó có 60 ha ổi được trồng theo quy trình VietGAP, cho thu trung bình 350-400 triệu đồng/ha, thu lãi 250-300 triệu/ha.

Tại huyện Ninh Giang, thay đổi từ đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng ổi cũng đã mang lại thu nhập tăng 9 – 10 lần cho người dân. Đến nay địa phương đã có trên 100 ha trồng ổi, xây dựng được vùng ổi VietGAP rộng 40 ha. Ngoài ra, xã Hưng Long, huyện Ninh Giang còn tận dụng ruộng trũng, đầm, ngòi để thả ấu trên diện tích 20 ha, đem lại hiệu quả kinh tế cao, cho thu 120-150 triệu đồng, trừ chi phí lãi 50-70 triệu đồng/ha.

Huyện Kinh Môn có hơn 310 ha trồng sắn dây tập trung ở các xã Thượng Quận, An Phụ, Lạc Long, Thăng Long, Long Xuyên, Duy Tân. Hiện tại, trên địa bàn huyện Kinh Môn đã có 10 cơ sở chế biến bột sắn dây, bột sắn dây Kinh Môn đã đạt Thương hiệu vàng nông nghiệp năm 2018 và là sản phẩm tiêu biểu của huyện. Cùng với đó, diện tích trồng thanh long cũng đang được khoanh vùng trồng theo tiêu chuẩn VietGAP, phương thức sản xuất được chuyển dần từ sản xuất nhỏ lẻ sang hình thức liên kết sản xuất. Không chỉ nổi tiếng với những loại cây trồng như hành, tỏi, ổi, sắn dây, nếp cái hoa vàng… mà Kinh Môn còn có tiếng với sản phẩm “cam Thất Hùng” với diện tích 46 ha, trong đó có 35 ha được trồng, chăm sóc theo quy trình VietGAP.

Ngoài ra, một số xã tại các huyện Cẩm Giàng, Thanh Miện cũng chuyển đổi một phần diện tích cấy lúa kém hiệu quả sang trồng cam, trung hình 1 ha trồng cam cho thu 700 - 800 triệu đồng, lãi 300-350 triệu đồng/ha.

Bên cạnh đẩy mạnh chuyển đổi trong sản xuất, tỉnh Hải Dương đã có nhiều chính sách và các hoạt động quảng bá, xúc tiến thương mại tiêu thụ nông sản. Hàng loạt các hoạt động như tổ chức hội nghị gặp gỡ doanh nghiệp xúc tiến đầu tư về nông nghiệp nông thôn; tổ chức cho các doanh nghiệp, trang trại, HTX, các hộ sản xuất tham gia hội chợ trong và ngoài nước; đưa các đoàn đi khảo sát, xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường tiêu thụ tại Trung Quốc, Nhật Bản, Trung Đông… Nhiều nông sản chủ lực của Hải Dương đã xuất khẩu đi các nước Mỹ, Úc, Canada, Pháp, Singapore, Malaysia… Đây chính là những điều kiện thuận lợi thúc đẩy chuyển đổi cơ cấu cây trồng tại Hải Dương.

Từ năm 2021-2025, tỉnh Hải Dương sẽ tiếp tục thực hiện chuyển đổi khoảng 4.500 ha từ đất trồng lúa kém hiệu quả sang các loại cây trồng khác, tập trung chuyển đổi sang các cây trồng chủ lực có thị trường tiêu thụ, hiệu quả kinh tế cao. Cụ thể, mở rộng diện tích sản xuất cây rau, cà chua và một số loại cây ăn quả chủ lực như cam, ổi, vải, nhãn, chuối, thanh long, táo, hồng xiêm, mít, bưởi... Kết hợp giữa quy hoạch diện tích với kỹ thuật thâm canh, mở rộng thị trường tiêu thụ.

Để thực hiện được mục tiêu này, Hải Dương đã xây dựng kế hoạch dài hạn hỗ trợ nông dân khi thực hiện chuyển đổi, tạo cơ chế thông thoáng, điều kiện để doanh nghiệp, HTX, tổ hợp tác, cá nhân và các nguồn vốn hợp pháp khác tham gia thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Bên cạnh đó, tỉnh sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất nông nghiệp, khuyến khích các doanh nghiệp khoa học công nghệ sản xuất các sản phẩm có lợi thế của tỉnh để tiêu thụ sản phẩm trong và ngoài nước, đặc biệt quan tâm ưu đãi các doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp theo chuỗi giá trị liên kết với nông dân từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm.

Nguyễn Tuyền

Trung tâm Khuyến nông Hải Dương