Sinh ra và lớn lên tại Khánh Hòa – vùng đất nổi tiếng với xoài Cam Lâm, tuy nhiên anh Điền lại mang theo khát vọng lập nghiệp lâu dài tại quê vợ - xã Triệu Ái (trước đây), nay là xã Ái Tử tỉnh Quảng Trị, nơi mà anh nhận thấy điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu có nhiều điểm tương đồng với quê hương mình. Năm 2020, anh mạnh dạn đầu tư gần 900 triệu đồng mua 2,8 ha đất trồng cây keo tràm của người dân địa phương và đầu tư thêm gần 500 triệu đồng để san ủi mặt bằng, lắp đặt hệ thống tưới tự động và đào hố trồng hơn 1.200 cây xoài Tứ Quý. Đây là giống xoài đặc biệt có khả năng ra hoa và kết trái quanh năm, không phụ thuộc mùa vụ, giúp người trồng chủ động điều chỉnh thời điểm thu hoạch để đạt hiệu quả kinh tế cao nhất.
Quy trình trồng xoài được anh áp dụng bài bản từ khâu chọn giống, đào hố, bón phân đến chăm sóc từng giai đoạn phát triển. Cây giống phải cao từ 60 đến 80 cm, thân khỏe, không sâu bệnh. Giai đoạn kiến thiết từ năm thứ nhất đến năm thứ ba tập trung tạo tán cân đối, tỉa cành định hình, bón phân đầy đủ và tưới nước hợp lý. Từ năm thứ tư trở đi, anh chú trọng quản lý ra hoa, đậu quả, điều tiết năng suất và bổ sung phân kali, can-xi để nâng cao chất lượng trái. Đặc biệt, để tránh trùng mùa thu hoạch với vùng Cam Lâm, anh xử lý ra hoa vào tháng 3 để thu hoạch vào tháng 8. Mỗi cây chỉ giữ lại khoảng 150 trái để đảm bảo kích thước và chất lượng. Khi quả đạt kích cỡ bằng ngón tay cái, anh dùng túi chuyên dụng hoặc giấy báo để bao quả, giúp bảo vệ khỏi côn trùng và tạo màu sắc đẹp, đồng đều.
Sau ba năm chăm sóc, năm 2024, vườn xoài của anh đã cho lứa quả bói đầu tiên với sản lượng hơn 10 tấn, mang lại thu nhập gần 200 triệu đồng. Hiện tại, anh đang chuẩn bị thu hoạch lứa thứ hai, dự kiến đạt từ 60 đến 70 tấn. Nhờ hợp đồng bao tiêu với doanh nghiệp, toàn bộ sản phẩm được thu mua với giá từ 19.000 đến 20.000 đồng/kg, giúp anh thu lãi khoảng 1 tỉ đồng sau khi trừ chi phí. Theo anh Điền, xoài Tứ Quý không chỉ dễ trồng, ít sâu bệnh mà còn thích nghi tốt với nhiều loại đất. Quả xoài to, trung bình từ 0,4 đến 0,6 kg, nếu chăm sóc tốt có thể đạt đến 0,8 kg/quả. Thịt quả chiếm đến 80% trọng lượng, hạt nhỏ, ít xơ, vị ngọt thanh và hương thơm đặc trưng khiến giống xoài này rất được thị trường ưa chuộng.
Xoài Tứ Quý được thu hoạch sau 90 đến 100 ngày kể từ khi đậu quả, khi vỏ chuyển từ xanh sang vàng nhạt ở phần cuống. Hương vị của xoài thay đổi theo từng giai đoạn phát triển: khi còn xanh, xoài có vị chua thanh, ngọt nhẹ, thịt giòn chắc; khi chín, thịt chuyển sang màu vàng cam đẹp mắt, mềm mịn nhưng vẫn giữ được độ chắc, ít xơ, ngọt đậm và tỏa hương thơm nồng đặc trưng ngay khi vừa cắt ra. Chính sự độc đáo này đã khiến xoài Tứ Quý trở thành giống cây ăn trái tiềm năng tại Quảng Trị.
    |
 |
| Anh Võ Thanh Điền bên vườn xoài Tứ Quý của mình |
Theo ông Đặng Quang Anh – Phó Trưởng phòng Kinh tế xã Ái Tử, mô hình trồng xoài Tứ Quý là mô hình đầu tiên trên địa bàn xã. Qua theo dõi có thể khẳng định giống xoài Tứ Quý rất phù hợp với thổ nhưỡng ở địa phương, cộng với đầu ra ổn định, mang lại hiệu quả kinh tế cao gấp nhiều lần so với trồng rừng sản xuất. Trước mắt đã có một số hộ lân cận đến học hỏi kinh nghiệm và trồng giống xoài Tứ Quý này trong vườn nhà. Với lợi thế hơn 7.800 ha rừng trồng toàn xã, trên cơ sở này địa phương sẽ có giải pháp khuyến khích, tạo điều kiện để các hộ dân trên địa bàn xã chuyển đổi cây trồng, tăng thu nhập. Đồng thời, hỗ trợ người trồng trong việc tìm kiếm thị trường, hình thành chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm để tránh tình trạng thương lái ép giá khi đến vụ thu hoạch. Phối hợp với cơ quan chuyên môn trong việc hướng dẫn sản xuất theo quy trình VietGAP, hữu cơ… tiến tới xây dựng xoài Tứ Quý thành sản phẩm OCOP của địa phương.
Mô hình của anh Điền không chỉ mở ra hướng phát triển nông nghiệp mới mà còn truyền cảm hứng mạnh mẽ cho người dân địa phương trong việc làm giàu từ chính mảnh đất quê hương.
Lan Anh – Trần Trang
Trung tâm Khuyến nông Quảng Trị