Trong bối cảnh nông nghiệp hiện đại, việc ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất không chỉ giúp nâng cao năng suất mà còn gia tăng giá trị sản phẩm. Đối với nấm linh chi - một loại dược liệu quý có giá trị cao trong y học, việc sản xuất theo quy trình VietGAP không chỉ đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm mà còn mở ra cơ hội lớn để tiếp cận thị trường trong và ngoài nước. Tuy nhiên, để phát triển bền vững, mô hình này cần được gắn kết với chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ, giúp người nông dân không chỉ trồng nấm hiệu quả mà còn chủ động trong đầu ra, nâng cao thu nhập và khẳng định thương hiệu.
Mô hình được triển khai trên quy mô diện tích 1.400m2 tại xã Hồng Phong, huyện An Dương, thành phố Hải Phòng. Thời gian thực hiện từ tháng 5 đến tháng 12 năm 2024. Tham gia mô hình gia đình chị Nguyễn Thị Tú được hỗ trợ vật tư thiết bị hệ thống; giống, chi phí chứng nhận VietGAP; trong quá trình triển khai được cán bộ khuyến nông hướng dẫn và chỉ đạo kỹ thuật, cách chăm sóc.
Nấm linh chi là một dược liệu quý, có chu kỳ sinh trưởng từ 3-4 tháng và chịu ảnh hưởng lớn từ môi trường. Quá trình phát triển gồm bốn giai đoạn: lan sợi nấm, hình thành quả thể, phát triển mạnh và trưởng thành. Nấm cần nhiệt độ 23-28 độ C, độ ẩm 85-90%, ánh sáng khuếch tán nhẹ và môi trường thông thoáng để phát triển tốt. Khi mép nấm chuyển sang nâu đỏ hoặc vàng đậm, bào tử bắt đầu phát tán - đây là thời điểm thu hoạch tối ưu. Sau đó, nấm được sấy khô, bảo quản hoặc chế biến thành trà, bột, cao linh chi để nâng cao giá trị sử dụng.
    |
 |
| Mô hình được triển khai trên quy mô diện tích 1.400m2 tại xã Hồng Phong, huyện An Dương, thành phố Hải Phòng |
Mô hình trồng nấm linh chi tại Hải Phòng đã mang lại hiệu quả toàn diện cả về kinh tế và kỹ thuật, góp phần thúc đẩy nền nông nghiệp hiện đại, bền vững. Việc áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật không chỉ giúp nâng cao năng suất mà còn hình thành tư duy sản xuất hàng hóa tập trung, tăng tính cạnh tranh cho nông dân. Kết quả thực tế cho thấy, với năng suất trung bình 102 kg/tấn, mô hình đạt sản lượng 7.140 kg từ 70 tấn nguyên liệu, đem lại giá trị 3,57 tỷ đồng, trong đó lãi thuần đạt 2,67 tỷ đồng. Những con số này khẳng định mô hình không chỉ có tính khả thi cao mà còn mở ra hướng phát triển kinh tế hiệu quả, góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân và khẳng định vị thế của nấm linh chi Hải Phòng trên thị trường.
Điểm mới của mô hình trồng nấm linh chi không chỉ hướng đến sản xuất dược liệu cao cấp mà còn ứng dụng công nghệ hiện đại để nâng cao hiệu quả. Điểm đột phá là cơ giới hóa trong các khâu phối trộn, đảo ủ, đóng bịch và hấp nguyên liệu, giúp tối ưu sản xuất và giảm công lao động. Đặc biệt, mô hình tích hợp chuyển đổi số, cho phép điều khiển hệ thống chiếu sáng, làm mát từ xa qua điện thoại thông minh, kết hợp năng lượng mặt trời để tiết kiệm chi phí. Ngoài ra, phương pháp quản lý dịch hại tổng hợp giúp hạn chế rủi ro, đảm bảo nấm phát triển tốt. Sản phẩm đạt chứng nhận VietGAP, có thể truy xuất nguồn gốc và được đầu tư bài bản về thương hiệu, bao bì. Quan trọng hơn, mô hình gắn kết thị trường qua chuỗi liên kết tiêu thụ, mở ra hướng phát triển bền vững cho nấm linh chi Việt Nam.
Mô hình trồng nấm linh chi tại Hải Phòng mở ra nhiều cơ hội phát triển nhờ giá trị dược liệu cao và tiềm năng thị trường rộng mở. Tuy nhiên, để mô hình này thực sự bền vững, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa người sản xuất, chính quyền và các tổ chức liên quan trong việc nâng cao kỹ thuật, mở rộng thị trường và xây dựng thương hiệu. Với những giải pháp đồng bộ, nấm linh chi Hải Phòng không chỉ trở thành sản phẩm chủ lực mà còn góp phần thúc đẩy nền nông nghiệp hiện đại, bền vững và hiệu quả.
Nguyễn Hương Giang
Trung tâm Khuyến nông Hải Phòng