Trong năm 2022-2023, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Kiên Giang đã triển khai 4 mô hình chuyển đổi từ lồng gỗ truyền thống sang nuôi biển bằng lồng vật liệu HDPE trên địa bàn các huyện: Kiên Hải, Kiên Lương và Tp. Hà Tiên với các đối tượng như: cá bóp, cá mú, cá khế vằn và cá bè vẫu, quy mô 128 m2/điểm (02 ô lồng/điểm). Qua 10 tháng theo dõi, cá phát triển tốt, tỷ lệ sống cao trên 85%, năng suất dao động 14 - 22kg/m3 (tùy theo đối tượng) và cao hơn lồng truyền thống 2-3 lần (năng suất lồng gỗ truyền 4-11kg/m3).
Song song đó, theo sự chỉ đạo của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, Trung tâm Khuyến nông triển khai dự án xây dựng mô hình nuôi cá mú trân châu thương phẩm bằng lồng HDPE thích ứng vùng biển đảo và triển khai năm 2022-2024. Năm 2022 triển khai 2 điểm tại huyện Kiên Lương, quy mô 192 m3/điểm (4 ô lồng/điểm). Kết quả qua 10 tháng theo dõi, tỷ lệ sống trung bình 89,5%, trọng lượng thu hoạch trung bình 1,2 kg/con, năng suất trung bình 16,02kg/m3 (cao hơn lồng gỗ truyền thống 4-5kg/m3), sau khi trừ các khoản chi phí và khấu hao, lợi nhuận thu được trung bình 174.454.000 đồng/điểm.
    |
 |
| Thu hoạch cá mú trân châu trong mô hình |
Năm 2023, dự án tiếp tục triển khai 3 điểm tại huyện Kiên Hải, quy mô 192 m3/điểm. Sau 4 tháng theo dõi, cá phát triển tốt, tỷ lệ sống hiện tại 97%, trọng lượng trung bình 0,65kg/con.
Nuôi cá biển bằng lồng vật liệu HDPE có những ưu điểm vượt trội so với lồng gỗ như: tuổi thọ cao; có khả năng chống lại hóa chất cao và không bị ăn mòn, gỉ sét; không bị gãy khi gặp địa hình gồ ghề hay gấp khúc; dễ dàng lắp đặt, đặc biệt sức chống chịu tốt gió, bão cao có thể lên đến cấp 10-12; dễ mở rộng diện tích nuôi phù hợp với mọi địa hình nuôi như vùng biển kín và vùng biển mở nên được nhiều cơ quan ban ngành ủng hộ, do đó việc triển khai thuận lợi và mang lại hiệu quả cao. Nhưng do chi phí lắp đặt ban đầu cao hơn lồng truyền thống 5-6 lần nên người nuôi có ít vốn thì không có đủ khả năng để tiếp cận.
Hiệu quả đạt được từ mô hình chuyển đổi từ lồng nuôi cá truyền thống bằng gỗ sang lồng vật liệu HDPE đã khắc phục dần các nhược điểm của lồng nuôi bằng gỗ truyền thống, thiếu bền vững, mô hình nuôi nhỏ lẻ, manh mún với công nghệ lạc hậu, nuôi gần bờ, sử dụng cá tạp làm thức ăn cho cá, dịch bệnh dễ lây lan trên diện rộng, tiềm ẩn nhiều rủi ro do thiên tai, nguy cơ ô nhiễm môi trường... làm ảnh hưởng đến thu nhập của người dân.
Mô hình thành công và được nhân rộng sẽ tạo tiền đề để người dân chuyển đổi ngành nghề từ khai thác thủy sản ven bờ kém hiệu quả sang lĩnh vực nuôi lồng bè trên biển, đặc biệt là thay thế dần từ lồng gỗ truyến thống sang nuôi cá bằng lồng vật liệu HDPE. Từ đó, làm giảm áp lực rất lớn đối với nguồn lợi thủy sản cũng như môi trường sống của các đối tượng thủy sản biển ngoài tự nhiên.
Thông qua mô hình, bước đầu đã định hướng cho ngư dân một hướng đi phù hợp, qua những buổi tập huấn, những cuộc hội thảo, người dân đã phần nào xác định được hướng đi mới để phát triển nghề nuôi thủy sản lồng bè, đặc biệt là nuôi bằng lồng vật liệu HDPE. Ngư dân sản xuất quanh vùng cũng đã có những tìm hiểu thêm về cách nuôi mới với hiệu quả đạt được của mô hình thì khả năng nhân rộng ở địa phương cũng rất khả quan.
Từ khi mô hình triển khai đến nay số lượng lồng vật liệu HDPE được bà con nông dân tăng lên 8 lần, như vậy hiệu quả nhân rộng của mô hình đạt 400% kế hoạch đề ra. Hiện nay đang triển khai thành công 65 lồng, tổng thể tích 3.531m3 tại huyện Kiên Lương (22 lồng), huyện Kiên Hải (24 lồng); Tp Hà Tiên (02 lồng) và Tp. Phú Quốc (17 lồng).
Nhằm tạo điều kiện cho người nuôi cá lồng bè trên biển tiếp cận công nghệ nuôi mới, mang tính ổn định và bền vững. Năm 2024, Trung tâm Khuyến nông Kiên Giang tiếp tục triển khai 11 điểm nuôi cá biển bằng lồng nhựa HDPE sử dụng thức ăn công nghiệp trong nuôi cá (tổng quy mô 1.600 m3) mà chủ trương của ngành đang khuyến khích trong nuôi biển hiện nay, bên cạnh đó, mô hình còn kết hợp sử dụng vắc-xin để phòng bệnh cho cá, nhằm hạn chế rủi ro do dịch bệnh xảy ra trên diện rộng. Ngoài ra, mô hình còn hỗ trợ người nuôi biển kết hợp trồng thêm rong sụn xung quanh lồng nuôi nhằm góp phần tăng thêm thu nhập, giảm phát thải khí thải trong nuôi biển hiện nay.
Danh Nhiệt
Trung tâm Khuyến nông Kiên Giang