Từ mô hình sản xuất nhỏ lẻ, truyền thống, người nông dân đã dần thay đổi tư duy, chuyển sang sản xuất theo hướng VietGAP, hữu cơ và ứng dụng công nghệ cao. Đây là hướng đi không chỉ nâng cao giá trị nông sản, mà còn góp phần bảo vệ môi trường và phát triển nông nghiệp bền vững.
    |
 |
Nông dân xã Mỹ Thành (huyện Phù Mỹ) hào hứng với việc trồng hành theo tiêu chuẩn VietGAP
|
Trước kia, phần lớn nông dân Bình Định canh tác theo kinh nghiệm, sử dụng nhiều phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật (BVTV), gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường và sức khỏe cộng đồng. Nhờ sự hỗ trợ của Trung tâm Khuyến nông tỉnh và các cơ quan chuyên môn, nhận thức của người dân đã được cải thiện rõ rệt thông qua các lớp tập huấn, mô hình trình diễn và hướng dẫn trực tiếp.
Trong hai năm 2024 - 2025, Trung tâm Khuyến nông đã triển khai nhiều mô hình thâm canh cây trồng đạt chuẩn VietGAP và hữu cơ. Điển hình như: mô hình bưởi và xoài VietGAP trên 12 ha tại Hoài Ân và Phù Cát; bưởi hữu cơ 4 ha tại Hoài Ân và An Lão; 3 mô hình trồng dừa hữu cơ với 6.000 cây tại Hoài Nhơn, Hoài Ân và Phù Cát. Về rau màu, các mô hình sản xuất đạt VietGAP gồm: kiệu 2 ha, hành 3 ha, ớt 8 ha tại Phù Mỹ và Phù Cát.
|
 |
| Nông dân Bình Định ứng dụng cơ giới hóa trong sản xuất lúa đạt hiệu quả |
Bên cạnh đó, hơn 40 ha lúa được áp dụng kỹ thuật thâm canh cải tiến SRI tại Hoài Ân, Vân Canh, Tây Sơn và Hoài Nhơn; 36 ha lúa hữu cơ gắn liên kết tiêu thụ tại Hoài Nhơn và Hoài Ân; 5 ha lúa cơ giới hóa tại An Nhơn. Đối với cây đậu phụng (lạc), mô hình thâm canh kết hợp tưới tiết kiệm và liên kết chuỗi có quy mô 38 ha tại Tây Sơn, Phù Cát và Vĩnh Thạnh.
Bà Đào Thị Bích Ngọc, xã Ân Hảo Tây (huyện Hoài Ân), chia sẻ: Việc sản xuất lúa chất lượng đạt chuẩn hữu cơ gắn liên kết tiêu thụ giúp người dân yên tâm sản xuất, không còn lo đầu ra bấp bênh hay bị thương lái ép giá. Nhờ chỉ sử dụng phân hữu cơ và thuốc sinh học, chi phí sản xuất giảm đáng kể, đồng thời còn cải tạo đất và bảo vệ sức khỏe người dân.
Các mô hình đã triển khai đều cho thấy hiệu quả rõ rệt. Ví dụ: cây kiệu sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP đạt năng suất 58,2–65,6 tạ/ha, lợi nhuận từ 111,38–152,6 triệu đồng/ha, cao hơn 24,4–25,8 triệu đồng/ha so với phương thức truyền thống. Cây hành đạt năng suất 87,6 tạ/ha, lợi nhuận từ 116,7–269 triệu đồng/ha. Bưởi cho năng suất 86,19 tạ/ha, cao hơn 12,3 tạ/ha so với cách trồng cũ; đậu phụng đạt 75,6 tạ/ha, lợi nhuận bình quân 55,14 triệu đồng/ha.
Ông Nguyễn Ngọc Trị, xã Mỹ Thành (huyện Phù Mỹ), cho biết: Trước đây tôi trồng hành kiểu cũ, năng suất thấp. Từ năm 2024, tôi tham gia mô hình hành VietGAP do Trung tâm Khuyến nông hỗ trợ. Việc canh tác đồng bộ giúp cây sinh trưởng tốt, năng suất cao, mẫu mã đẹp. Hiện nay, tôi và 5 hộ dân khác đã được cấp chứng nhận VietGAP và thành lập tổ sản xuất tại địa phương.
Theo Chi cục Trồng trọt và BVTV tỉnh, hiện toàn tỉnh có 287,8 ha diện tích được chứng nhận VietGAP. Trong đó: rau 125,2 ha; cây ăn quả 129,8 ha (chuối 4 ha, bưởi 50,4 ha, xoài 71 ha, cam 4 ha, mãng cầu 0,4 ha); lúa nếp 14,8 ha; lạc 10 ha; ớt 5 ha; dừa 3 ha. Diện tích đạt chuẩn hữu cơ là 136 ha, bao gồm: lúa 11,7 ha, bưởi 2,5 ha, rau 6,6 ha, dừa 115,2 ha.
Tỉnh Bình Định cũng đã hình thành nhiều vùng chuyên canh lớn như: vùng lúa giống tại Tuy Phước, Phù Cát, An Nhơn, Hoài Nhơn; vùng dừa xiêm 640 ha; vùng bưởi 318 ha; vùng xoài 430 ha. Ngoài ra, các mô hình trồng cây ăn quả kết hợp cũng được triển khai như bưởi, dừa tại Hoài Ân, xoài, mãng cầu tại Phù Mỹ…
Ông Huỳnh Việt Hùng, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh, nhận định: Sản xuất theo chuẩn VietGAP, hữu cơ không chỉ tạo ra sản phẩm an toàn mà còn giúp nông dân quản lý sản xuất hiệu quả, giảm chi phí và tăng thu nhập. Chúng tôi chú trọng xây dựng mô hình đi đôi với đào tạo, hướng dẫn kỹ thuật, giúp nông dân từng bước chuẩn hóa quy trình sản xuất. Việc này còn góp phần bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu./.
Thành Nguyên
Trung tâm Khuyến nông Bình Định