Trong qui trình kỹ thuật canh tác lúa “1 phải 5 giảm” ruộng trình diễn (TD) chọn giống xác nhận 1 OM 5451 gieo sạ với mật độ 120kg/ha, sử dụng bón phân hợp lý theo công thức cho 1 ha (90kg N + 49,5 kg P2O5 + 30kg K20); trong khi ruộng đối chứng (ĐC) gieo sạ mật độ 200kg/ha sử dụng phân DAP, Urea, và KCl.
Bà Nguyễn Thị Ánh Tuyết, người trực tiếp sản xuất cho biết: “Áp dụng qui trình kỹ thuật canh tác lúa “1 phải 5 giảm” trong suốt vụ, hạn chế được sâu bệnh, nhờ chọn giống xác nhận 1, gieo sạ mật độ hợp lý, bón phân cân đối; thực tế cho thấy sâu bệnh giảm hẳn so với ruộng đối chứng bị sâu cuốn lá, bệnh cháy lá và bệnh đạo ôn phát triển rất mạnh, có ruộng đã phải phun thuốc BVTV sáu đến bảy lần. Trong khi đó ruộng trình diễn chỉ có phun ngừa thuốc trừ bệnh 2 đến 3 lần trước và sau khi trỗ, nên việc dùng bảo vệ thực vật và phân bón ít tốn kém chi phí hơn ruộng đối chứng”.
Theo đánh giá, chỉ tiêu nông học trên ruộng đối chứng số bông/m2 nhiều hơn ruộng trình diễn 7 bông/m2, tuy nhiên số hạt chắc/bông ít hơn ruộng trình diễn 5 hạt/bông và số hạt lép ruộng đối chứng nhiều hơn ruộng trình diễn 6 hạt/bông. Điều nầy cho thấy ruộng đối chứng sạ dầy quản lý dịch hại không tốt, bón phân không họp lý, số bông nhiều nhưng bông lúa nhỏ, số hạt chắc ít, hạt lép nhiều. Ruộng trình diễn áp dụng đúng quy trình kỹ thuật canh tác, thực hiện phương pháp canh tác 4 đúng, bón phân cân đối, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) hợp lý nên tiết kiệm được phân thuốc, kết quả bông lúa to, dài, hạt chắc nhiều. Do đó năng suất thu hoạch thực tế ruộng trình diễn trên lệch hơn ruộng đối chứng là 0,3 tấn/ha. So sánh năng suất không trên lệch bao nhiêu, tuy nhiên quan trọng là ruộng trình diễn tiết kiệm được chi phí sản xuất 2.104.000 đồng/ha.
Tổng chi ruộng đối chứng khoảng 15.323.000 đồng/ha, trong khi đó ruộng trình diễn chỉ có 13.219.000 đồng/ha. Khi thu hoạch năng suất ruộng trình diễn 6,0 tấn/ha, còn ruộng đối chứng 5,7 tấn/ha. Tổng thu ruộng trình diễn 33.480.000 đồng/ha, ruộng đối chứng 32.240.000 đồng/ha.
Mô hình 1 phải 5 giảm đã mang lại hiệu quả thiết thực, chi phí thấp, lợi nhuận cao. Trong điều kiện giá vật tư không ổn định như hiện nay, đặc biệt là giá phân bón ,thuốc BVTV và xăng dầu, việc áp dụng 1 phải 5 giảm là cần thiết, giúp nông dân tiết kiệm giảm chi phí, tăng lợi nhuận, nâng cao chất lượng và giá trị của hạt gạo. Nhờ thế, thu nhập của nông dân từ đó cũng tăng theo, góp phần cải thiện cuộc sống. Về hiệu quả xã hội, nông dân nắm vững được quy trình kỹ thuật canh tác lúa 1 phải 5 giảm; việc giảm lượng thuốc bảo vệ thực vật và phân bón góp phần làm giảm độc tố trong sản phẩm giúp hạn chế những ảnh hưởng không tốt đến con người và môi trường sinh thái.
Trọng Thân
Trung tâm KNKN Kiên Giang