Sức lan tỏa của Dự án “Xây dựng mô hình phòng chống dịch bệnh cho gia súc, gia cầm quy mô xã”

Hiện nay, dịch bệnh trên đàn gia súc, gia cầm nuôi có xu hướng diễn biến ngày càng phức tạp, một số địa phương vẫn xảy ra dịch bệnh cúm gia cầm, bệnh lợn tai xanh, bệnh lở mồm long móng và một số bệnh truyền lây khác, gây thiệt hại lớn cho các hộ chăn nuôi và làm ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng. Trong khi đó, lực lư­ợng thú y tại các địa phương còn mỏng, lại không hoạt động thư­ờng xuyên nên chưa kịp thời phòng và trị bệnh cho gia súc, gia cầm. Vì vậy, việc xây dựng mạng lưới thú y cộng đồng cho các xã, thôn là việc hết sức cần thiết để nâng cao ý thức của người dân trong công tác phòng chống dịch bệnh, dưới sự chỉ đạo sát sao, giám sát dịch bệnh chặt chẽ của các cơ quan chức năng và sự tham gia tích cực, nhiệt tình, có hiệu quả của toàn xã hội.

Để giúp các địa phương tăng cường kiểm soát dịch bệnh, tăng năng suất, chất lượng sản phẩm chăn nuôi, từ năm 2012 – 2014, Trung tâm khuyến nông Quốc gia đã phối hợp với các địa phương triển khai Dự án “Xây dựng mô hình phòng chống dịch bệnh cho gia súc, gia cầm quy mô xã”. Dự án đã hỗ trợ công tác quản lý dịch bệnh ở cấp xã thông qua mạng lưới thú y cộng đồng để trang bị kiến thức về chăn nuôi an toàn sinh học, đồng thời làm thay đổi nhận thức cho người chăn nuôi trong công tác phòng chống dịch bệnh gia súc, gia cầm; phát triển chăn nuôi theo hướng an toàn, hiệu quả và bền vững.

Trong 3 năm thực hiện, Dự án đã triển khai tại 7 tỉnh, Bắc Ninh, Bắc Giang, Thái Bình, Hải Dương, Vĩnh Phúc, Thanh Hóa và Thừa Thiên Huế, xây dựng và triển khai hoạt động tốt 42 mạng lưới thú y cộng đồng với 42 tủ thuốc thú y tại 42 điểm trình diễn, kết quả đã có sức lan tỏa lớn trong công tác phòng chống dịch bệnh cho gia súc, gia cầm. Ngoài ra, Dự án đã xây dựng mô hình phòng chống dịch bệnh cho gia súc, gia cầm quy mô xã tại 14 điểm trình diễn/7 mô hình/năm, quy mô 2.800 hộ/năm, với 199.000 con gia súc, gia cầm/năm; Đào tạo kiến thức cho 1.120 người/năm; Tổ chức tham quan cho 280 người/năm; Xây dựng tài liệu hướng dẫn biện pháp phòng trừ tổng hợp quy mô xã; Xây dựng chương trình thông tin tuyên truyền và hỗ trợ truyền thông cấp xã một cách đồng bộ và cho kết quả tốt.

Công tác xây dựng mô hình đã được triển khai đồng bộ, đáp ứng được các yêu cầu của Dự án, việc chọn hộ tham gia Dự án đã được công khai, minh bạch. Để hiệu quả cao, các đơn vị đã tập trung vào chỉ đạo các giải pháp về kỹ thuật, lựa chọn cán bộ chỉ đạo có trình độ chuyên môn về chăn nuôi - thú y, có nhiều năm kinh nghiệm về công tác phòng chống dịch bệnh, bên cạnh đó, mạng lưới thú y cộng đồng được xây dựng đã tuyên truyền cho các hộ chăn nuôi về chăn nuôi An toàn sinh học và phòng trừ dịch bệnh.

Việc xây dựng tủ thuốc thú y cộng đồng đã giúp người dân chủ động hơn trong công tác điều trị bệnh. Kết quả là hạn chế được các bệnh phát sinh ở đàn vật nuôi, phòng chống dịch bệnh hiệu quả.

Trong 3 năm triển khai Dự án, các hoạt động xây dựng mô hình, đào tạo tập huấn và thông tin tuyên truyền, đã giúp các hộ tham gia mô hình đã tiếp thu các tiến bộ kỹ thuật, thay đổi nhận thức và áp dụng tốt những kiến thức về các biện pháp an toàn sinh học trong chăn nuôi như: vệ sinh chuồng trại, dụng cụ chăn nuôi, bảo quản thức ăn,  phun tiêu độc khử trùng, chăm sóc nuôi dưỡng tốt, đặc biệt tỉ lệ tiêm phòng đạt trên 95%... nên trong thời gian qua, đàn gia súc gia cầm nói chung, không có dịch bệnh xảy ra  và đã hình thành được tập quán chăn nuôi an toàn cho các hộ tại các xã triển khai Dự án. Qua triển khai Dự án, công tác phòng, chống dịch bệnh cho gia súc, gia cầm, nhận thức của Chính quyền địa phương, cán bộ khuyến nông cơ sở, cán bộ chăn nuôi, thú y xã và người dân được nâng lên khá rõ rệt, không chỉ tại điểm trong mô hình mà Dự án cũng có tác động tốt đến các xã lân cận.

Ngay từ khi triển khai các nội dung Dự án, công tác thông tin tuyên truyền luôn được quan tâm, thiết kế gần 200 pano, khẩu hiệu, băng rôn, biên soạn 01 tài liệu dùng cho cán bộ tham gia Dự án và 01 tài liệu dùng cho nông dân tham gia Dự án. Đã phát hành 8.400 tờ rơi cho nông dân và giới thiệu hơn 80 bài viết về biện pháp vệ sinh, phòng bệnh trong chăn nuôi phát thanh trên hệ thống loa truyền thanh xã đã giúp các hộ chăn nuôi tại địa phương nâng cao ý thức vệ sinh phòng bệnh cho đàn gia súc, gia cầm.

Với chủ trương xây dựng mô hình khuyến nông tại các xã đăng ký xây dựng nông thôn mới, tại các xã xây dựng mô hình,  không những định hướng được cho chăn nuôi lợn an toàn trong nông hộ mà còn góp phần tăng thu nhập cho người chăn nuôi, ổn định đàn vật nuôi trên địa bàn xã và tạo được kết quả đồng bộ trong công tác xây dựng nông thôn mới ở địa phương.

Thực hiện theo Quyết định 66/2002/QĐ- BNN ngày 11/7/2002 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT về việc ban hành Quy định xây dựng vùng, cơ sở an toàn dịch bệnh động vật và Hướng dẫn của Cục Thú y tại văn bản số  689/TY-DT ngày 21/10/2002 Hướng dẫn thực hiện Quy định vùng, cơ sở an toàn dịch bệnh động vật, đến nay tại mỗi xã triển khai Dự án đều có 1 - 3  cơ sở chăn nuôi được công nhận cơ sở an toàn dịch bệnh.

Thành công của Dự án đó là nhiều người dân đã bước đầu làm quen và áp dụng chăn nuôi an toàn sinh học có kiểm soát dịch bệnh, ghi chép Sổ tay chăn nuôi, Tiêm phòng đầy đủ và tuân thủ quy trình thông báo dịch bệnh từ cấp thôn, xã, huyện, tỉnh để giảm tác hại do các bệnh gây ra. Từ đó đã làm thay đổi nhận thức của người chăn nuôi nói riêng và cộng đồng nói chung trong việc chủ động phòng chống dịch bệnh cho gia súc, gia cầm, giữ gìn vệ sinh môi trường và đảm bảo an toàn thực phẩm. 

TS. Hạ Thúy Hạnh

PGĐ.Trung tâm Khuyến nông Quốc gia

(Theo Thông tin Khuyến nông Việt Nam số Xuân Ất Mùi