Tham dự Hội nghị còn có 500 đại biểu đại diện các Cục, Vụ, Viện, Trường thuộc Bộ, Trung tâm Khuyến nông các tỉnh, thành trên cả nước; các tổ khuyến nông cộng đồng, hợp tác xã, doanh nghiệp.

Dấu ấn năm 2022

Năm 2022 hoạt động khuyến nông tiếp tục nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát của lãnh đạo Bộ; sự ủng hộ, giúp đỡ của các Tổng cục, Cục, Vụ chức năng thuộc Bộ; sự chỉ đạo, đôn đốc của các cấp Đảng, chính quyền, của hệ thống khuyến nông trong cả nước và các tổ chức, các đơn vị liên quan. Hệ thống tổ chức khuyến nông tiếp tục được hoàn thiện, củng cố, năng lực được nâng cao, đáp ứng yêu cầu và hoạt động ngày càng hiệu quả. Tính đến 31/12/2022, hệ thống khuyến nông từ Trung ương đến cấp xã có khoảng 12.209 người.

leftcenterrightdel
 Giám đốc TTKNQG Lê Quốc Thanh phát biểu tại hội nghị

Với hoạt động triển khai dự án, năm 2022, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia được Bộ giao quản lý 162 dự án Khuyến nông Trung ương trong các lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp, khuyến ngư,… Các dự án triển khai đảm bảo tiến độ và mùa vụ sản xuất, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, công nghệ mới vào sản xuất. Kết quả thực hiện đạt 98,9% kế hoạch. Xây dựng 466 mô hình trình diễn, quy mô trên 4.000 ha cây trồng các loại; 20.320 con gia súc, gia cầm; 138 ha và 8.473m3 mặt nước nuôi trồng thuỷ sản; lắp đặt hệ thống hầm bảo quản, nhật ký điện tử cho 24 tàu khai thác hải sản xa bờ; ứng dụng cơ giới hoá trong sản xuất lúa với quy mô trên 400 ha; trên 12.500 hộ tham gia xây dựng mô hình, trên 28.800 lượt người được tập huấn kỹ thuật, 25.000 lượt người tham gia các hội nghị sơ kết, tổng kết, tham quan nhân rộng mô hình. Các dự án khuyến lâm và cơ giới hoá không đạt yêu cầu về qui mô là do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 không triển khai được, khi có thể thực hiện thì đã quá thời vụ.

Các dự án khuyến nông trung ương được triển khai theo hướng ưu tiên “phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới, nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại và nông dân văn minh”, tập trung một số đối tượng cây con chủ lực, vùng trọng điểm và sản xuất hàng hóa nhằm thực hiện mục tiêu phát triển của ngành, theo hướng tích hợp đa giá trị trong sản phẩm nông nghiệp; tri thức hóa nông dân, chuyên nghiệp hóa nông nghiệp và người nông dân chuyên nghiệp góp phần thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xóa đói giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới. Đồng thời góp phần triển khai đề án xây dựng vùng nguyên liệu cũng như đào tạo, quảng bá hình thức, cách thức làm nông nghiệp cho người dân thực hiện chuyển đổi nhận thức từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp. Mô hình khuyến nông gắn với xây dựng các mô hình tổ khuyến nông cộng đồng. Các mô hình trình diễn đã khẳng định và chứng minh được tính hiệu quả, ưu việt khi áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, gắn với quy chuẩn, tiêu chuẩn đánh giá chất lượng sản phẩm. Đặc biệt cấp mã số vùng trồng cho một số loài cây như: chanh leo, bơ, sầu riêng góp phần nâng cao giá trị cho vùng nguyên liệu.

Các dự án ngoài tác động tích cực đến môi trường, xã hội còn mang lại hiệu quả kinh tế cao, hiệu quả kinh tế cao hầu hết đều trên 10% so với sản xuất đại trà, qui mô dự án được nhân rộng từ 20% trở lên. Các dự án đã dần khắc phục sự dàn trải, manh mún mà gắn với cây, con chủ lực.

Với nhiệm vụ thường xuyên: Thông tin tuyên truyền đã bám sát các chủ trương của Đảng, Nhà nước cũng như của Bộ Nông nghiệp và PTNT và của ngành, phục vụ cho Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới và đào tạo nghề cho lao động nông thôn, nông nghiệp hữu cơ, xây dựng vùng nguyên liệu, chuyển đổi số, khuyến nông cộng đồng, cơ giới hoá ... Kết quả đã giúp hàng triệu hộ nông dân nắm bắt các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn, tiếp cận được các tiến bộ khoa học công nghệ mới, thông tin về thị trường, giá cả học hỏi kinh nghiệm và các điển hình sản xuất kinh doanh giỏi để tiếp tục nhân rộng; đã nắm bắt được “hơi thở” của thực tiễn sản xuất, đã “đánh thức” các mô hình bị lãng quên, tạo nên sự lan tỏa rộng khắp cả nước. Truyền thông đã sáng tạo, linh hoạt áp dụng đa dạng hình thức truyền thông như qua các ấn phẩm khuyến nông, trang web và tổ chức các sự kiện khuyến nông, phương tiện thông tin đại chúng với nhiều loại hình như: báo viết, báo nói, báo hình, báo điện tử; phong phú về thể loại: từ tin nhanh, phóng sự phản ánh, phóng sự truyền thanh, video clip, tọa đàm, chuyên san, chuyên trang.

Công tác đào tạo huấn luyện đã góp phần nâng cao nhận thức, kỹ năng cán bộ làm công tác khuyến nông để thực hiện các hoạt động khuyến nông có hiệu quả. Thông qua chương trình đào tạo huấn luyện khuyến nông đã làm chuyển biến nhận thức của cán bộ khuyến nông, hợp tác xã, nông dân từ tư duy sản xuất sang tư duy phát triển kinh tế nông nghiệp. Tổ chức sản xuất an toàn theo nhu cầu thị trường trong nước và tiêu chuẩn nhu cầu của thị trường xuất khẩu quốc tế. Thông qua đó đã tạo được nguồn lao động chất lượng cao, cải biến cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn theo hướng sản xuất hàng hóa vùng nguyên liệu quy mô lớn.

Dấu ấn năm 2022 là triển khai Đề án khuyến nông cộng đồng, tại 13 tỉnh thuộc 5 vùng nguyên liệu tham gia đã thành lập được 26 tổ với sự tham gia của 168 thành viên; ngoài ra các tỉnh đã thành lập các tổ phục vụ đề án vùng nguyên liệu. Đến nay, ngoài 13 tỉnh tham gia Đề án thí điểm đã có thêm nhiều tỉnh thành lập các tổ khuyến nông cộng đồng.

leftcenterrightdel
Thứ trưởng Trần Thanh Nam cùng các đại biểu tham quan gian hàng trưng bày sản phẩm nông nghiệp bên lề hội nghị 

Định hướng những năm tới...

Tại Hội nghị, các đại biểu đánh giá cao vai trò của hệ thống khuyến nông, đặc biệt nhấn mạnh vai trò đầu tàu của Khuyến nông Quốc gia. Thứ trưởng Trần Thanh Nam cũng khẳng định khuyến nông rất cần thiết, nhất là cho cơ sở trong thời gian qua cũng như hiện tại và tương lai khi đất nước ta vẫn còn làm nông nghiệp. Hãy gắn kết Khuyến nông Quốc gia và khuyến nông các tỉnh chặt chẽ hơn nữa để cùng xây dựng định hướng, thực hiện có hiệu quả hoạt động khuyến nông.

Thứ trưởng cũng định hướng hoạt động khuyến nông năm 2023 và Chiến lược phát triển khuyến nông đến năm 2030, định hướng đến năm 2050 như sau:

1. Xác định lực lượng khuyến nông cơ sở, khuyến nông cộng đồng là lực lượng chủ lực của ngành nông nghiệp, nông thôn ở cơ sở. Bởi lực lượng này nắm sát tình hình sản xuất nông nghiệp và đồng hành, định hướng và trực tiếp chuyển giao khoa học kỹ thuật cho nông dân. Bên cạnh đó, lực lượng này còn hỗ trợ cho công tác quản lý nhà nước, định hướng cơ chế chính sách để nông dân hiểu.

Với khuyến nông cộng đồng, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cần thực hiện 5 định hướng, gồm: Chuyển giao khoa học công nghệ (công nghệ thông tin, công nghệ số cho nông dân, cung cấp tri thức cho nông dân); Tổ chức tư vấn lại sản xuất; Tư vấn dịch vụ thương mại nông sản cho nông dân; Tư vấn công tác quản lý, sản xuất nông nghiệp; Tư vấn về các chính sách góp phần vào phát triển kinh tế xã hội của địa phương, phải quan tâm đến chức năng nhiệm vụ của khuyến nông cơ sở, xác định rõ vai trò của khuyến nông cơ sở trong chiến lược khuyến nông.

2. Khuyến nông đẩy mạnh xã hội hóa, hướng doanh nghiệp, hợp tác xã làm khuyến nông. Trong đó, khuyến nông nhà nước phải giữ vai trò chủ đạo trong công tác khuyến nông, hướng dẫn kỹ thuật nghiệp vụ cho nông dân, cũng như các cơ chế, chính sách cho nhà nước. Đặc biệt ở những vùng khó khăn, khuyến nông nhà nước phải làm.

Đối với thực hiện dự án, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia nên tập trung phối hợp với các doanh nghiệp triển khai ở tầm vĩ mô, xây dựng vùng nguyên liệu lớn theo định hướng của Bộ NN-PTNT cũng như xây dựng các mô hình mang tính chất liên kết với các tỉnh. Các tỉnh triển khai xây dựng các mô hình ở quy mô nhỏ để khai thác lợi thế, đặc sản địa phương.

3. Khuyến nông phải định hướng cho sản xuất nông nghiệp theo từng ngành, gắn với lợi thế từng địa phương. Vai trò khuyến nông sẽ chuyển dần theo xu hướng xây dựng hỗ trợ xây dựng mô hình khuyến nông sang chuyển tải tri thức và nguồn nhân lực khuyến nông.

 4. Phát triển khuyến nông theo hướng đô thị. Hiện nay đô thị hóa phát triển nhanh nhưng vẫn còn nông nghiệp trong đô thị thì nhu cầu khuyến nông đô thị là rất lớn.

5. Khuyến nông xây dựng nông thôn, khuyến nông nông thôn. Xu hướng phát triển du lịch nông thôn. Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phối hợp với Văn phòng Nông thôn mới Trung ương lựa chọn một số địa phương để xây dựng mô hình điểm tổ khuyến nông cộng đồng xây dựng nông thôn mới, nếu hoàn chỉnh sẽ nhân rộng.

6. Xây dựng khuyến nông điện tử, trở thành xa lộ khuyến nông điện tử, xây dựng cơ sở dữ liệu điện tử khuyến nông quốc gia về tổ chức, đào tạo, mô hình... khuyến khích các tỉnh cùng tham gia chia sẻ thông tin, dữ liệu. Năm 2024 sẽ ra mắt cơ sở dữ liệu khuyến nông điện tử.

7. Xây dựng đội ngũ cán bộ khuyến nông góp phần hình thành đội ngũ nông dân chuyên nghiệp và chuyển hóa nông dân.

8.  Quan tâm đào tạo, nâng cao năng lực cho cán bộ khuyến nông đi vào chiều sâu về trình độ, kinh nghiệm thực tiễn. Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phải quan tâm, tổ chức các lớp đào tạo cho lực lượng khuyến nông cơ sở cũng như các địa phương cần quan tâm đưa vào kế hoạch đào tạo thường xuyên. Có thể tổ chức thí điểm 1-2 lớp trung cấp khuyến nông, tiến tới sẽ có trường chuyên đào tạo khuyến nông để nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ khuyến nông.

9. Cơ chế chính sách, xây dựng chính sách hỗ trợ cán bộ khuyến nông cơ sở để đảm bảo họ trụ vững ở cơ sở, có thu nhập ổn định, sống được bằng nghề khuyến nông. Xây dựng chính sách phải tôn vinh những người làm khuyến nông cơ sở, tạo cho họ niềm tin, niềm tự hào để họ tự tin làm công tác khuyến nông.

10. Đẩy mạnh công tác hợp tác khuyến nông và giao lưu quốc tế trong chiến lược phát triển khuyến nông.

11. Khuyến nông gắn với thị trường nông sản, phải xây dựng và làm chủ vùng nguyên liệu đạt chuẩn để cạnh tranh thị trường.

Phát huy thành tích, kết quả đã đạt được, xác định được nhiệm vụ năm 2023, lãnh đạo các địa phương quan tâm hơn nữa đến công tác khuyến nông, hệ thống khuyến nông cả nước sẽ chủ động, tích cực và phối hợp chặt chẽ để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ được giao, góp phần phát triển ngành nông nghiệp và nông thôn.

leftcenterrightdel
 Khuyến nông gắn với thị trường nông sản là một trong những định hướng của hoạt động khuyến nông

Đỗ Tuấn - Thu Hằng