Việt Nam đã trở thành nước cung cấp tôm đứng thứ tư thế giới sau Ecuador, Ấn Độ và Indonessia với với giá trị xuất khẩu chiếm 13-14% tổng giá trị xuất khẩu tôm của toàn thế giới. Hằng năm, ngành tôm đóng góp khoảng 40 - 45% tổng giá trị xuất khẩu thủy sản, tương đương 3,5 đến hơn 4 tỷ USD.
Tuy nhiên, biến đổi khí hậu đã và đang gây ra những thách thức to lớn cho ngành nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là nuôi tôm nước lợ. Những thay đổi bất thường về nhiệt độ, lượng mưa và mực nước biển không chỉ ảnh hưởng đến môi trường sống của tôm mà còn làm tăng nguy cơ bùng phát dịch bệnh. Trước tình hình này, việc áp dụng các giải pháp công nghệ tiên tiến nhằm tăng năng suất và hạn chế dịch bệnh trở thành một nhu cầu cấp thiết.
Nhằm nâng cao năng lực nghề nuôi tôm nước lợ cho người dân vùng ĐBSCL thông qua việc ứng dụng các kỹ thuật, công nghệ, tổ chức sản xuất góp phần phát triển nuôi tôm bền vững, trong 2 ngày 27-28/6/2024, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phối hợp với Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Cà Mau tổ chức Diễn đàn KN@NN chủ đề “Phát triển nuôi tôm bền vững, giảm phát thải, thích ứng với biến đổi khí hậu vùng ĐBSCL”. Ông Lê Quốc Thanh – Giám đốc TTKNQG, ông Châu Công Bằng – PGĐ Sở NN và PTNT tỉnh Cà Mau đồng chủ trì diễn đàn.
Tham dự diễn đàn có trên 300 đại biểu là đại diện gồm các cơ quan quản lý, các chuyên gia nuôi trồng thủy sản đến từ các đơn vị nghiên cứu và chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực thủy sản, cán bộ khuyến nông, các hợp tác xã và nông dân nuôi tôm 5 tỉnh vùng ĐBSCL: Cà Mau, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Kiên Giang và Trà Vinh.
Theo số liệu báo cáo của Cục Thủy sản, 6 tháng đầu năm 2024, diện tích thả nuôi tôm nước lợ của cả nước ước đạt khoảng 665,5 nghìn ha, bằng 101,5% cùng kỳ năm 2023; riêng khu vực ĐBSCL đạt 643,3 nghìn ha, chiếm 96,7% diện tích thả nuôi của cả nước. Sản lượng thu hoạch tôm nước lợ cả nước đạt khoảng 432,0 nghìn tấn (đạt 99,4% so với cùng kỳ năm 2023), trong đó, sản lượng tôm sú đạt 130,3 nghìn tấn và tôm thẻ chân trắng đạt 301,7 nghìn tấn. Những địa phương có diện tích và sản lượng tôm nước lợ lớn nhất của cả nước lần lượt là Cà Mau (278.297 ha, 113.140 tấn), Bạc Liêu (136.975 ha, 90.567,6 tấn), Sóc Trăng (29.958 ha, 54.755 tấn) và Kiên Giang (132.863 ha, 40.382 tấn). Kim ngạch xuất khẩu tôm 6 tháng đầu năm 2024 ước đạt 1,65 tỷ USD, tăng 7% so với cùng kỳ năm 2023.
Đại diện Cục Thủy sản nhận định, từ nay đến cuối năm 2024, thời tiết tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của tôm nuôi, nguy cơ phát sinh bệnh tiềm ẩn, khó dự đoán và tiếp tục là giai đoạn khó khăn của ngành nuôi trồng thủy sản nói chung, ngành tôm nói riêng. Mặt khác giá nguyên liệu, vật tư đầu vào phục vụ sản xuất có thể tiếp tục tăng cao.
Tại diễn đàn, nhiều giải pháp công nghệ đã được giới thiệu như: Nuôi tôm thẻ chân trắng công nghệ cao trong bể tuần hoàn lọc sinh học hiện đại trong nhà kín; nuôi tôm thẻ chân trắng công nghệ cao trong hệ thống biofloc; giải pháp tối ưu hóa dinh dưỡng trong nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh theo quy trình Grofarm; ứng dụng chế phẩm sinh học và phát triển nuôi tôm nước lợ; công nghệ nuôi tôm hai giai đoạn; công nghệ điện hóa – siêu âm tích hợp vi bọt khí điện từ trường trong xử lý ô nhiễm nước nuôi tôm; các giải pháp về thức ăn và công nghệ nuôi giảm phát thải…
Nhằm phát triển bền vững nghề nuôi tôm tại ĐBSCL, cần thay đổi tư duy sản xuất nuôi trồng thủy sản sang tư duy kinh tế thủy sản áp dụng vào phát triển và sản xuất ngành hàng tôm. Tập trung nâng cao năng lực quản lý và sản xuất theo hướng hiện đại, ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ số trong quản lý, sản xuất giống, vật tư thủy sản, phòng trừ dịch bệnh. Đối với các tỉnh ven biển vùng ĐBSCL, ưu tiên phát triển nuôi tôm sú sinh thái ở rừng ngập mặn, nuôi hữu cơ, nuôi tôm - lúa. Áp dụng khoa học công nghệ để nâng cao năng suất tôm nuôi tại các vùng nuôi quảng canh cải tiến. Tận dụng, biến nguy thành cơ đối với những tác động của BĐKH trong phát triển ngành hàng tôm, đặc biệt là mở rộng nuôi tôm sinh thái, nuôi tôm tại những vùng nhiễm mặn không sản xuất được lúa và hoa màu.
Theo ông Lê Quốc Thanh – Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, ngành tôm đã có bước phát triển vượt bậc, đã khẳng định được vị trí trên thị trường quốc tế. Tuy nhiên, ngành tôm hiện đang đối mặt với nhiều thách thức. Để giữ vững vị thế của ngành tôm nước ta, đề nghị các đơn vị chuyển giao công nghệ cần phối hợp tốt hơn nữa với hệ thống khuyến nông để cùng nhau xây dựng những mô hình hiệu quả hơn, tạo thành các điểm mô hình điển hình để người dân tham quan học hỏi và nhận rộng vào sản xuất.
Đối với người nuôi tôm, phải tuân thủ quy trình nuôi, các tiêu chuẩn chất lượng cũng như các quy định của thị trường xuất khẩu để vượt qua các rào cản thị trường quốc tế. Người nuôi tôm và doanh nghiệp cần tiến hành liên kết chuỗi chặt chẽ hơn nữa từ khâu lập kế hoạch sản xuất đến khâu đầu tư, kiểm soát quy trình công nghệ đến sản phẩm cuối cùng.
Ông Thanh cũng đề nghị các cơ quan truyền thông tiếp tục lan tỏa thông tin từ diễn đàn này để nhiều người nuôi tôm trong cả nước biết đến các giải pháp công nghệ nuôi tôm bền vững, giảm phát thải.
Một số hình ảnh của Diễn đàn:
Đỗ Tuấn - Ánh Nguyệt