Là địa phương đi trước, đón đầu trong thực hiện các mô hình sản xuất lúa chất lượng cao tại Hà Tĩnh, vụ Xuân năm 2022, huyện Cẩm Xuyên đã triển khai mô hình sản xuất lúa hữu cơ với quy mô 1,4 ha, sử dụng giống lúa chất lượng cao ST25 tại thôn Đông Trung, xã Cẩm Bình. Sau 4 tháng triển khai thực hiện, mô hình cho năng suất hơn 4,5 tấn/ha, dù so với các loại lúa thường, năng suất không cao bằng nhưng giá bán thấp nhất được 10.000 đồng/kg lúa tươi tại chân ruộng, cao gấp 1,3 lần so với sản xuất lúa truyền thống. Từ thành công của mô hình, huyện Cẩm Xuyên đã xây dựng dự án sản xuất 300 ha lúa hữu cơ và để thực hiện thành công dự án, năm 2023, mô hình lúa hữu cơ tiếp tục được thực hiện tại thôn Đông Trung, đồng thời mở rộng thêm 15 ha tại thôn Bình Quang, xã Cẩm Bình thực hiện ở cả 2 vụ Xuân và Hè thu.

Mô hình sử dụng giống lúa chất lượng cao là ST25, Bắc Thịnh, áp dụng hoàn toàn quy trình sản xuất hữu cơ theo Tiêu chuẩn TCVN 11041-2:2017 về trồng trọt hữu cơ, áp dụng phương pháp mạ khay máy cấy, bón phân bón dùng cho sản xuất hữu cơ, không phun thuốc bảo vệ thực vật trên đồng ruộng. Để mô hình sản xuất lúa hữu cơ đạt kết quả cao nhất, UBND huyện Cẩm Xuyên đã chỉ đạo các phòng, đơn vị liên quan thường xuyên bám sát cơ sở, hướng dẫn nông dân thực hiện tốt kế hoạch sản xuất và các giải pháp kỹ thuật, đầu tư thâm canh, bón phân cân đối hợp lý, quản lý sâu bệnh đúng kỹ thuật, kịp thời để giảm chi phí sản xuất, giảm ngày công lao động, tăng năng suất cây trồng.

leftcenterrightdel
Năm 2024, huyện Cẩm Xuyên có kế hoạch xây dựng 8 vùng sản xuất lúa hữu cơ

Nhằm tiếp tục duy trì diện tích sản xuất lúa hữu cơ đã triển khai và mở rộng ra các địa phương khác trong toàn huyện, ủy ban nhân dân huyện đã ban hành Kế hoạch số 1021/KH-UBND ngày 24/3/2024, kèm theo cơ chế chính sách hỗ trợ từ ngân sách huyện 50% chi phí mạ khay máy cấy, 50% chi phí phân hữu cơ vi sinh để xây dựng 8 vùng sản xuất lúa hữu cơ trên địa bàn 8 xã, trong đó vùng sản xuất tại xã Cẩm Bình đã bước vào vụ sản xuất thứ 4, 7 vùng còn lại thuộc địa bàn các xã Yên Hòa, Cẩm Quang, Cẩm Thành, Nam Phúc Thăng, Cẩm Vịnh, Thị trấn Cẩm Xuyên, Cẩm Lạc bước vào sản xuất vụ đầu tiên. Đồng thời ký hợp đồng với Công ty CP Hòa Lạc IEC và Công ty Chi Lương liên kết tiêu thụ sản phẩm lúa cho nông dân.

Với chính sách hỗ trợ kịp thời, sự chỉ đạo sâu sát của uỷ ban nhân dân huyện, sự vào cuộc của các ban ngành liên quan, đến nay tổng diện tích sản xuất lúa hữu cơ trên địa bàn huyện đạt gần 100 ha, trong đó xã Yên Hòa 24 ha, Cẩm Quang 12 ha, Cẩm Thành 12,7 ha, Nam Phúc Thăng 15,4 ha, Cẩm Vịnh 4 ha, Thị trấn Cẩm Xuyên 10 ha, Cẩm Lạc 4 ha, Cẩm Bình 15,6 ha. Vụ Xuân 2024, năng suất lúa bình quân tại các điểm triển khai mô hình đạt 6,0 tấn/ha đối với giống ST25, 6,4 tấn/ha đối với giống Bắc Thịnh, công ty thu mua lúa tươi tại ruộng với giá 9.000 - 10.000 đồng/kg, sau khi trừ các chi phí cho lợi nhuận 21,8 triệu đồng/ha, cao hơn sản xuất thông thường gần 8 triệu đồng/ha. Lợi nhuận cao hơn do việc sản xuất các giống có chất lượng cao, giá bán cao hơn, giảm được các chi phí về phun thuốc bảo vệ thực vật trên đồng ruộng và phân bón. So với vụ sản xuất thứ 3 (năm 2023), chuyển qua sản xuất vụ thứ 4 đã giảm 23% chi phí phân bón, việc giảm phân bón dựa trên cơ sở quá trình cải tạo đất ở những vụ sản xuất trước, việc giảm lượng phân bón không làm ảnh hưởng đến năng suất lúa.

Để người nông dân gắn bó theo đuổi nền nông nghiệp hữu cơ và tiếp tục mở rộng diện tích nhằm đạt mục tiêu 300 ha lúa hữu cơ, thời gian tới uỷ ban nhân dân huyện Cẩm Xuyên tiếp tục duy trì các vùng sản xuất hữu cơ hiện có, hướng đến mục tiêu sản xuất ổn định, lâu dài, hiệu quả hơn. Hoàn thiện quy trình sản xuất để áp dụng trên diện rộng trên cơ sở kết quả sản xuất thời gian qua và tiêu chuẩn về sản xuất nông nghiệp hữu cơ. Tập trung hỗ trợ Doanh nghiệp tham gia liên kết để đảm bảo các điều kiện cung cấp dịch vụ đầu vào sản xuất và thu mua sản phẩm cho người dân. Tạo ra một mối liên kết chặt chẽ, bền vững; doanh nghiệp đặt hàng sản xuất, xây dựng và chuyển giao quy trình kỹ thuật, người dân thực hiện theo đặt hàng của doanh nghiệp, Nhà nước chỉ đóng vai trò quản lý, định hướng. Hỗ trợ cấp chứng nhận hữu cơ vào năm 2025 tiến tới xây dựng thương hiệu gạo Cẩm Xuyên để thúc đẩy phát triển sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, giới thiệu sản phẩm đến người tiêu dùng trên cả nước

Việc thực hiện mô hình sản xuất lúa hữu cơ, hướng tới mở rộng diện tích không chỉ góp phần tạo ra sản phẩm hữu cơ có lợi cho sức khỏe con người mà còn nâng cao nhận thức, thay đổi phương thức canh tác của người dân trong hoạt động sản xuất nông nghiệp bền vững, giảm công lao động, nâng cao giá trị cây trồng, bảo vệ môi trường, hệ sinh thái đồng ruộng, phù hợp với thích ứng biến đổi khí hậu hiện nay. Đồng thời, từng bước nâng cao năng suất, chất lượng, xây dựng thương hiệu gạo hữu cơ, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng.

Đặng Thị Thuận

Trung tâm Khuyến nông Hà Tĩnh