Sau 9 năm gắn bó với nghề trồng hoa lay ơn ở Đà Lạt (Lâm Đồng), nhận thấy loại hoa này có thể phù hợp trồng ở vụ đông ngoài miền Bắc, năm 2012 anh Phạm Đình Giang khu phố Công Hà, phường Hà Mãn đã mạnh dạn thuê đất ổn định của các hộ dân để trồng hoa lay ơn.
Những năm đầu anh chỉ thuê thuê vài sào, sau đó diện tích được mở rộng dần và đến nay là 1,4 ha, trong đó anh sử dụng 1/3 để trồng hoa lay ơn làm giống, còn lại gần 1 ha trồng để phục vụ bán trong dịp Tết. Ngoài trồng hoa, anh Giang còn trồng thêm một vụ lúa hoặc trồng ngô.
Anh Giang cho cho biết, trước Tết nguyên đán 3 tháng, gia đình anh bắt đầu triển khai trồng hoa lay ơn. Giống hoa được anh sử dụng trồng là lay ơn đỏ, lay ơn vàng của Đà Lạt và hoa lay ơn đỏ của Hà Lan. Từ kinh nghiệm trồng hoa lay ơn nhiều năm, đến nay anh Giang đã tự làm được giống vừa cung cấp cho nhà mình vừa bán cho các cơ sở trồng khác. Thành công từ những vụ hoa Tết đã mang lại thu nhập cho gia đình anh Giang hàng trăm triệu đồng mỗi năm.
Anh Giang chia sẻ, lay ơn là loài hoa sống ở điều kiện khí hậu mát mẻ nên nhiệt độ lý tưởng để cây hoa phát triển tốt là khoảng 15 – 27 độ C. Hoa lay ơn không chịu được nắng nóng vì nếu nhiệt độ quá cao sẽ ảnh hưởng đến chất lượng của cây khiến chúng sinh trưởng chậm, kháng bệnh kém, ra ít hoa và cho hoa nhỏ. Hoa lay ơn rất ưa ánh sáng, thời gian chiếu sáng phải từ 12 - 14 giờ/ngày, nếu thiếu ánh sáng, cây hoa sinh trưởng yếu, dễ nhiễm bệnh, như vụ hoa Tết 2023 do ít nắng, cộng thêm rét đậm, rét hại nên cây sinh trưởng phát triển chậm, hoa không được đẹp dẫn đến sản lượng không đạt.
Theo anh Giang, đất thịt nhẹ ở địa phương rất thích hợp với hoa lay ơn bởi loại đất này giúp cây bám chắc, cành hoa dài và cho nụ mập. Cũng giống nhiều loài hoa khác, hoa lay ơn tuy ưa ẩm nhưng không chịu được ngập úng. Độ ẩm thích hợp đối với hoa lay ơn là từ 70 - 75%. Ngoài ra, anh Giang cũng lưu ý người trồng hoa còn phải chú ý tới phân bón lót, bón thúc và sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo định kỳ để có được cành hoa đẹp, đạt tiêu chuẩn.
Để trồng 1,4 ha hoa lay ơn, anh Giang đã đầu tư máy làm đất, lắp đặt hệ thống tưới nước tự động, kho lạnh bảo quản giống. Có sự hỗ trợ của máy móc nên giảm nhân công trực tiếp, đồng thời cũng nâng cao hiệu quả lao động và vẫn giữ được năng suất sản lượng cây trồng. Hiện nay ngoài 2 vợ chồng anh Giang phải thuê thêm 3-5 lao động thời vụ, thời điểm thu hoạch có thể phải thuê từ 15-20 lao động.
Do trồng với số lượng lớn nên vườn hoa lay ơn của anh Giang cơ bản được các hộ kinh doanh đến tận vườn để mua buôn. Anh Giang cho biết, thời gian thu hoạch sẽ diễn ra trước Tết nguyên đán khoảng 15-20 ngày, hoa lay ơn sau khi thu hoạch được anh Giang đưa về kho lạnh để bảo quản. Thời gian trước Tết nguyên đán khoảng 5-7 ngày thì bắt đầu giao cho các cơ sở đến thu mua.
Khi được hỏi về những thuận lợi khó khăn của người trồng hoa, anh Giang bộc bạch: thuận lợi thì chưa thấy nhưng khó khăn thì nhiều. Những năm gần đây giá nguyên liệu đầu vào, nhân công tăng cao cộng với diễn biến thời tiết không mấy thuận lợi thì người trồng hoa rất vất vả. Tuy nhiên cả năm chỉ trông vào vụ hoa Tết nên gia đình đã phải cố gắng khắc phục khó khăn mong muốn là kịp có hoa bán trong dịp Tết.
Anh Giang cho biết, một sào có thể trồng được khoảng 6.000 gốc hoa lay ơn. Đối với giống hoa lay ơn của Đà Lạt thì sản lượng thu hoạch đạt khoảng trên 70%, còn đối với hoa lay ơn nhập giống của Hà Lan thì sản lượng thu hoạch có thể đạt khoảng trên 90%. Tuy nhiên việc canh tác giống hoa lay ơn nhập rất tốn kém, giá giống đã là 3.500 đồng/cây do vậy để trồng một sào hoa lay ơn nhập giống Hà Lan bao gồm cả giống, phân bón, thuốc BVTV và các chi phí khác cũng lên đến 25 triệu đồng/sào. Còn đối với giống hoa lay ơn Đà Lạt anh Giang tự làm được giống nên chi phí chỉ bằng một nửa so với hoa lay ơn nhập. Đổi lại hoa nhập sẽ đẹp và được giá bán hơn.
Hiện nay anh đang bán buôn cho các cơ sở kinh doanh loại hoa lay ơn nhập là 8.000 đồng/bông, còn đối với hoa lay ơn Đà Lạt được bán buôn với giá 6.000 đồng/bông. Như vụ hoa Tết năm nay anh Giang phấn khởi cho biết do thời tiết thuận lợi, hoa đạt sản lượng cao, giá bán hiện tại gia đình anh có thể thu lãi trên 400 triệu đồng vụ hoa Tết này.
Anh Giang cũng bày tỏ, do có sự hỗ trợ của mạng xã hội như zalo, facebook, TikTok... để giới thiệu, quảng bá hoa, các hội nhóm của người trồng hoa được lập ra để tương tác và hỗ trợ nhau tiêu thu sản phẩm, do vậy nhiều người biết đến đã liên hệ để mua hoa lay ơn với số lượng lớn ngay tại vườn. Anh Giang cũng mong muốn thị xã Thuận Thành nên bố trí 1-2 địa điểm bán hoa Tết tập trung để người dân có thể vừa đến mua hoa vừa đến thưởng ngoạn thăm quan các loại hoa và cây cảnh chơi Tết tạo ra được không khí tươi vui phấn khởi trong dịp Tết đến xuân về.
Ông Man Văn Huân - Phó chủ tịch UBND phường Hà Mãn cho biết, hiện nay phường Hà Mãn có 150 ha đất canh tác, trong đó có 137,8 ha đất cây hàng năm, 12,2 ha là đất trồng hoa, cây cảnh và cây ăn quả, trên địa bàn phường có 10 hộ trồng hoa chủ yếu gồm đào, quất, hoa trà, hoa lay ơn, hoa cúc,… Thời điểm giáp Tết nguyên đán các hộ trồng hoa đều tập trung cao cho chăm sóc để kịp thời có hoa bán trong dịp Tết. Ngoài các hộ có vườn trên địa bàn phường Hà Mãn, trong dịp Tết nguyên đán cũng có rất nhiều hộ kinh doanh nhập hoa từ các tỉnh, thành lân cận như Hà Nội, Hưng Yên, Nam Định về để bán.
Mô hình trồng hoa lay ơn của anh Phạm Đình Giang khu phố Công Hà, phường Hà Mãn là hộ tiêu biểu và tích cực trong tích tụ ruộng đất để chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp và mang lại thu nhập cao cho người nông dân. Thời gian tới UBND phường Hà Mãn sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền đến người dân trên địa bàn nhằm khuyến khích tích tụ, tập trung đất đai, phát triển nông nghiệp theo hướng chuyên canh hàng hoá, quy mô lớn, nhằm ứng dụng cơ giới hóa và áp dụng khoa học - công nghệ tiên tiến vào sản xuất để nâng cao năng suất sản lượng cây trồng, đồng thời xây dựng chuỗi liên kết giữa sản xuất với bảo quản, chế biến và tiêu thụ nông sản nhằm đẩy mạnh thực hiện chủ trương cơ cấu lại ngành nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới theo định hướng hiệu quả và bền vững./.
Nguyễn Lam
Trung tâm DVNN thị xã Thuận Thành, Bắc Ninh