Vụ Hè Thu 2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cà Mau, Viện Nghiên cứu lúa gạo quốc tế (IRRI) và các đơn vị, doanh nghiệp có liên quan thí điểm mô hình thực hiện Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trường xanh vùng ĐBSCL quy mô 110 ha tại 02 HTX: HTX Dịch vụ Nông nghiệp Hồng Phát (ấp Tường Thắng B, xã Vĩnh Thanh 50 ha) và HTX Dịch vụ nông nghiệp Kinh Dớn (ấp Kinh Dớn, xã Đá Bạc 60 ha).

    Đây là 02 mô hình thí điểm được triển khai đầu tiên trên địa bàn tỉnh Cà Mau với sự hỗ trợ cung cấp các thiết bị công nghệ, vật tư đầu vào của 2 doanh nghiệp gồm: Công ty cổ phần phân bón Bình Điền và Công ty TNHH MTV Tư Sang. Qua hơn 3 tháng thực hiện, 02 mô hình thí điểm đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận.

    Mô hình sử dụng giống OM 18 (HTX Hồng Phát) và ST 24 (HTX Kinh Dớn), áp dụng quản lý nước ướt khô xen kẽ, sử dụng bón phân chuyên biệt, sạ hàng bằng máy kết hợp vùi phân, áp dụng phương pháp IPM trong quản lý dịch hại, tạo điều kiện để cây lúa khỏe, ít sâu bệnh và đổ ngã. Đồng thời, áp dụng toàn bộ máy móc cơ giới trong quá trình sản xuất, thu hoạch lúa và thu gom rơm ra khỏi đồng để trồng nấm và làm phân bón hữu cơ...

    Đánh giá sơ bộ, cả 02 mô hình đã giảm được từ 42 - 84 kg lúa giống/ha, giảm lượng đạm nguyên chất 17,3 kg, tương đương 38 kg urê/ha (20%), giảm số lần phun thuốc bảo vệ thực vật 03 lần/vụ. Năng suất lúa ước tính khoảng 6,5 - 7 tấn/ha, tăng ít nhất khoảng 300 kg/ha so với đối chứng ngoài mô hình. Đặc biệt, nông dân vừa có thêm thu nhập từ việc bán rơm vừa giảm được phát thải khí nhà kính khoảng 02 tấn CO2/ha. Lợi nhuận tăng thêm khoảng 5 triệu đồng/ha so với ngoài mô hình.

    Ông Phạm Tấn Lưu, Chủ tịch Hội đồng Quản trị HTX DVNN Kinh Dớn phấn khởi cho biết, ông đã thu hoạch hơn 17 tấn lúa, tăng khoảng 2 tấn so với mọi năm trên diện tích gần 3 ha đất. Đây là kết quả vượt ngoài sự mong đợi của ông. Sau khi thu hoạch, ông chủ động phun nấm trichoderma để xử lý rơm rạ thành phân bón, giúp tăng cường hệ vi sinh vật có ích trong đất, giảm phân bón hóa học trong vụ tiếp theo. Năm nay, từ liên kết của HTX, giá lúa bán được 8.400 đồng/kg, cao hơn giá thị trường 200 đồng cũng giúp thu nhập của gia đình ông và các thành viên trong HTX tăng thêm. Ông Lưu đề xuất ngành chức năng, địa phương nhân rộng mô hình để không chỉ tăng năng suất, giảm chi phí, mà còn góp phần bảo vệ môi trường để mọi người cùng hưởng lợi.

    Để thực hiện thành công mô hình thí điểm này, Chi cục Trồng trọt và BVTV đã phối hợp địa phương tổ chức 05 lớp tập huấn kỹ thuật gắn với từng giai đoạn sinh trưởng của cây lúa cho các thành viên HTX về quy trình canh tác, phương thức sử dụng phân bón theo nguyên tắc quản lý dinh dưỡng cho vùng chuyên biệt và quản lý dịch hại theo nguyên tắc 4 đúng.

    Chia sẻ về quá trình thực hiện mô hình, ông Nguyễn Hồng Phúc – Chủ nhiệm HTX DVNN Hồng Phát cho biết: “Ngay từ đầu, HTX xác định nếu không thay đổi tư duy sản xuất thì nông dân khó có thể theo kịp yêu cầu thị trường. Chúng tôi rất phấn khởi khi được chọn thực hiện mô hình điểm trong Đề án 1 triệu ha. Từng công đoạn đều được lên kế hoạch rõ ràng: từ chọn giống, thời điểm xuống giống, kỹ thuật sạ hàng, đến quản lý dinh dưỡng và phòng trừ sâu bệnh hợp lý. Bà con trong HTX ban đầu còn e dè, nhưng thấy hiệu quả rõ ràng nên rất đồng tình”.

    Ông Phúc cũng nhấn mạnh thêm, hiệu ứng hàng biên và việc sử dụng máy sạ hàng giúp ruộng thông thoáng, dễ quản lý sâu bệnh, giảm công lao động. Quan trọng hơn là nông dân thấy được lợi ích thực tế từ mô hình này, từ đó thay đổi cách nghĩ, cách làm.

leftcenterrightdel
 Nông dân tham qua ruộng lúa của mô hình thí điểm tại HTX Hồng Phát

    Dù là một HTX còn rất non trẻ của tỉnh Cà Mau, chỉ mới thành lập được 02 năm nhưng các thành viên của HTX Dịch vụ nông nghiệp Hồng Phát rất đam mê và mạnh dạn trong việc áp dụng các tiến bộ kỹ thuật được chuyển giao. Cuối vụ, Chi cục Trồng trọt và BVTV đã khen thưởng những nông dân điển hình trong việc góp phần thành công của mô hình thí điểm, tạo động lực phấn đấu cho toàn bộ thành viên HTX để thực hiện đề án trong những năm tiếp theo.

    Từ kết quả mô hình mang lại đã khẳng định hiệu quả của quy trình canh tác lúa chất lượng cao và phát thải thấp vùng Đồng bằng sông Cửu Long nói chung, tỉnh Cà Mau nói riêng. Quan trọng hơn, các mô hình thí điểm này đã giúp nông giúp nông dân từng bước thay đổi tư duy và phương thức sản xuất, góp phần tăng thêm thu nhập trên cùng đơn vị diện tích.

Dung Ngọc

Trung tâm Khuyến nông Cà Mau