Cuối năm 2021, Trung tâm dịch vụ nông nghiệp khu vực Si Ma Cai, tỉnh Lào Cai được giao thực hiện mô hình trồng 14 ha cây giống quýt Mường Khương. Sau khi chọn điểm, chọn hộ và vận động người dân tham gia, Trung tâm đã tiến hành cấp phát giống cho 31 hộ dân, đồng thời hướng dẫn người dân áp dụng khoa học kỹ thuật vào trồng, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh hại trên cây quýt.
Năm 2023, cây quýt đã cho quả bói. Năm 2024, mỗi cây quýt đã cho thu hoạch đạt từ 15 đến 20 kg quả. Đến nay cây sinh trưởng phát triển tốt, ít sâu bệnh hại, cây cho năng suất sản lượng cao, mẫu mã đẹp.
Qua kiểm tra mô hình tại hộ ông Giàng Seo Sình, thôn Cán Cấu, xã Si Ma Cai thấy, 40 cây quýt được hỗ trợ cho năng suất cao, sản lượng ước tính trung bình từ 30 đến 40 kg quả mỗi cây. Mẫu mã quả đẹp, chất lượng ngon ngọt, quýt được bán với giá 30.000 đồng/kg tại vườn. Nếu mang ra chợ có thể bán được từ 35.000 đến 40.000 đồng/kg.
Ông Giàng Seo Sình chia sẻ: “Cây quýt hợp với khí hậu, chất đất nơi đây. Nhờ có cán bộ khuyến nông hướng dẫn kỹ thuật, gia đình chúng tôi đã mạnh dạn áp dụng dụng khoa học kỹ thuật vào trồng quýt, do vậy cây quýt nhà tôi phát triển tốt, ít sâu bệnh và cho thu hoạch quả cao, giá bán ổn định. Gia đình có thêm thu nhập để nuôi dạy con cái”.
Các hộ ông Hoàng Seo Chô trồng 200 cây và hộ ông Giàng Seo Cấu trồng 200 cây, đến nay mỗi cây ước tính cũng đã cho thu hoạch từ 15 đến 20 kg quả. Với giá bán trung bình 30.000 đồng/kg mang về cho gia đình các ông từ 90 đến 120 triệu đồng/năm.
Trao đổi với chúng tôi, ông Hoàng Seo Chô nói: “Trước đây, gia đình chúng tôi trồng ngô, trồng sắn, lại sản xuất theo tập quán cũ, năng suất thấp, thu nhập bấp bênh. Từ khi tham gia mô hình trồng quýt do Trung tâm dịch vụ nông nghiệp triển khai, gia đình tôi được tham gia các lớp tập huấn kỹ thuật, tôi đã thay đổi cách làm. Nhờ áp dụng nguyên tắc 4 đúng trong sản xuất kết hợp sử dụng phân bón hữu cơ, thuốc bảo vệ thực vật sinh học và áp dụng biện pháp sinh học diệt ruồi vàng nên vườn quýt ít sâu bệnh, mẫu mã quả đẹp, bán được giá. Thu nhập của gia đình tôi tăng lên rõ rệt”.
Với đặc điểm của cây quýt từ năm thứ 4 trở đi sẽ cho sản lượng cao, mỗi cây có thể cho thu hoạch đạt từ 40 đến 60 kg quả. Sản lượng sẽ cao hơn nữa tùy vào điều kiện thời tiết, khí hậu và mức độ chăm sóc của từng hộ gia đình. Bởi vậy cây quýt sẽ trở thành nguồn thu nhập không nhỏ đối với người dân nơi đây.
Thành công của mô hình đã tạo ra sự lan tỏa to lớn tới người đồng bào dân tộc thiểu số vùng biên giới trong việc chuyển đổi các diện tích đất trồng ngô, trồng sắn kém hiệu quả, sang trồng cây ăn quả theo hướng hàng hóa. Đặc biệt việc thay đổi tư duy sản xuất, nông dân ở Si Ma Cai từng bước phát huy giá trị gia tăng trên từng đơn vị diện tích canh tác, tạo ra sản phẩm mang tính hàng hoá, ngày một đáp ứng nhu cầu thị trường hiện nay, giúp đồng bào dân tộc thiểu số tại Si Ma Cai ổn định sinh kế, nâng cao thu nhập và vươn lên thoát nghèo bền vững.
Ngọc Thuỷ - Lưu Hoà
Trung tâm Khuyến nông và Dịch vụ NN Lào Cai