Mô hình có quy mô 40 ha, thực hiện tại xã Châu Tiến (xã Châu Thắng cũ) và xã Quỳ Châu (xã Châu Hạnh cũ). Giống keo lai Tam Bội là giống cây trồng lâm nghiệp mới, là sản phẩm của đề tài “Nghiên cứu chọn tạo giống keo Tam Bội sinh trưởng nhanh phục vụ trồng rừng gỗ lớn” do Viện Nghiên cứu Giống và Công nghệ sinh học Lâm nghiệp - Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam thực hiện từ năm 2014 đến 2019. Giống thích hợp nhiệt độ bình quân hàng năm từ 19 đến dưới 30 độ C. Lượng mưa bình quân từ 1.400 đến dưới 2.900 mm/năm. Trồng được trên nhiều loại đất, tầng canh tác dày từ 50 cm, độ pH từ 4,5 - 6,5. Khả năng chống chịu bệnh tốt; chất lượng gỗ tốt, thân tròn đều, cành nhánh nhỏ và góc phân cành lớn, năng suất bình quân đạt 28,6 - 31,9 m3/ha/năm. Rừng trồng thâm canh keo lai Tam Bội cung cấp gỗ lớn có chu kỳ kinh doanh từ 10 -15 năm.
    |
 |
| Kiểm tra sinh trưởng của cây keo lai Tam Bội |
Mô hình được trồng từ ngày 05/10 – 10/10/2023 với mật độ trồng 1.600 cây/ha, khoảng cách hố 3m x 2m. Hố trồng được đào trước khi trồng 25 ngày, bố trí so le theo hình nanh sấu, kích thước hố 40 x 40 x 40 cm. Sau khi đào, hố được lấp kết hợp bón lót phân NPK với lượng bón 0,2 kg/hố, phân được trộn đều với phần đất ở 1/3 phía dưới hố trồng. Bón lót và lấp hố trước khi trồng rừng từ 5 đến 10 ngày.
Sau khi trồng 01 tháng thì tiến hành chăm sóc lần 1, phát dọn dây leo, cây bụi và cỏ dại; xới đất, vun gốc xung quanh hố với đường kính từ 60-80cm, sâu từ 4-5cm; tỉa cành chỉ để lại 1 thân chính; trồng dặm.
Năm thứ 2 và năm thứ 3 chăm sóc lần 01 vào tháng 3 kết hợp bón thúc 0,2 kg phân NPK (5:10:3)/cây; chăm sóc lần 02 vào tháng 10. Phát dọn dây leo, cây bụi và cỏ dại, tỉa cành và tỉa thân; xới đất, vun gốc xung quanh hố.
Khi có nhiều cây tán giao thì tỉa thưa lần 1, mật độ để lại từ 900 đến 1.000 cây/ha. Tỉa thưa lần 2 khi rừng vào tuổi 7 đến tuổi 8, mật độ để lại từ 600 đến 700 cây/ha. Bỏ những cây có chất lượng kém, cây bị sâu bệnh hại, bị cụt ngọn, đảm bảo cây giữ lại phân bố đều trong rừng.
Đến thời điểm hiện nay được 20 tháng sau trồng, tỷ lệ sống đạt trên 90%, chiều cao vút ngọn bình quân 6-7 m, đường kính D1,3 bình quân đạt 5-8cm, đường kính tán 2,8-3m.
Về sâu bệnh, có xuất hiện bệnh héo xanh do nấm Ceratocystis manginecans gây ra nhưng tỷ lệ không đáng kể, nhất là việc trồng rừng gỗ lớn đang cần phải tia thưa từ mật độ 1.600 cây/ha xuống 600-700 cây/ha. Bước đầu, có thể đánh giá cây keo lai Tam Bội sinh trưởng nhanh, rất tiềm năng cho năng suất cao hơn các giống keo đang trồng trên địa bàn của tỉnh Nghệ An, phù hợp cho trồng rừng gỗ lớn làm nguyên liệu.
Để nhân rộng mô hình trồng thâm canh rừng gỗ lớn giống keo lai Tam Bội cũng như để phát triển rừng gỗ lớn và chứng chỉ quản lý rừng bền vững, đặc biệt là FSC, cần tăng cường tuyên truyền, tập huấn cho người dân, doanh nghiệp về lợi ích của rừng gỗ lớn và chứng chỉ quản lý rừng bền vững (FSC); Tổng kết và chuyển giao các tiến bộ khoa học kỹ thuật về thâm canh rừng gỗ lớn, mô hình có hiệu quả, đưa vào sử dụng những giống mới có năng suất cao, chất lượng gỗ tốt, có sức chống chịu sâu bệnh hại, thích ứng với các điều kiện bất lợi của thời tiết cho công tác trồng rừng; Nhân rộng và phát triển các mô hình liên kết sản xuất với mục tiêu gắn kết chặt chẽ sản xuất với thị trường, từng bước hình thành vùng sản xuất nguyên liệu gỗ rừng trồng tập trung có quy mô diện tích lớn để tạo điều kiện thuận tiện cho hoạt động đầu tư cơ sở hạ tầng, chế biến, thực hiện quản lý rừng bền vững, đánh giá cấp chứng chỉ rừng FSC; Khuyến khích thị trường trong tỉnh, quảng bá sản phẩm, mở rộng trọng tâm liên kết với các vùng động lực trong nước, phát triển các Hợp tác xã sản xuất và tham gia chuỗi liên kết sản xuất với các cơ sở chế biến...
|
 |
| Tập huấn cho các hộ trồng rừng gỗ lớn tại hiện trường |
Việc phát triển vùng nguyên liệu rừng gỗ lớn tại Nghệ An gắn liền với chứng chỉ quản lý rừng bền vững là một hướng đi đúng đắn, góp phần bảo vệ tài nguyên rừng, bảo vệ môi trường và nâng cao giá trị kinh tế.
Tuy nhiên, để thực hiện thành công mục tiêu này, cần có sự kết hợp giữa các giải pháp về khoa học kỹ thuật, chính sách hỗ trợ, công tác tuyên truyền, và việc xây dựng hệ thống quản lý hiệu quả. Nếu được triển khai đồng bộ, việc phát triển rừng gỗ lớn theo hướng bền vững sẽ mang lại lợi ích lâu dài cho cả cộng đồng và nền kinh tế./.
Nguyễn Hồng Giang
Trung tâm Khuyến nông Nghệ An