Theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết
Cán bộ khuyến nông cơ sở thường xuyên hướng dẫn bà con cập nhật thông tin dự báo khí tượng, nhất là khi nhiệt độ ban đêm giảm dưới 10°C bởi đây là điều kiện thuận lợi để sương muối xuất hiện. Việc nắm bắt sớm diễn biến thời tiết giúp bà con chủ động chuẩn bị vật tư, triển khai các biện pháp phòng chống kịp thời, hạn chế tối đa thiệt hại. Áp dụng các biện pháp kỹ thuật phòng, chống sương muối như sau:
- Che phủ, tủ gốc giữ ấm rễ: Đối với những vườn cà phê non, rễ còn yếu hoặc các diện tích tái canh, bà con cần tủ gốc bằng rơm rạ, cỏ khô, lá cây hoặc phân chuồng hoai mục để giữ ấm và duy trì độ ẩm. Che phủ tạm bằng lưới đen, nilon, bạt hoặc các vật liệu sẵn có nhằm hạn chế hơi lạnh tác động trực tiếp lên tán cây. Biện pháp này giúp ổn định nhiệt độ đất, bảo vệ bộ rễ, giảm hiện tượng cháy lá khi sương muối xuất hiện dày đặc.
    |
 |
| Cán bộ khuyến nông cùng bà con căng bạt bảo vệ diện tích cà phê |
- Tưới nước phá sương vào sáng sớm: Tại những khu vực chủ động được nguồn nước, bà con có thể tưới nước dạng phun mưa ngay vào sáng sớm khi sương muối vừa xuất hiện. Việc tưới nước giúp rửa trôi lớp sương muối bám trên lá, làm tăng nhiệt độ bề mặt tán cây, giảm cháy lá và mức độ tổn thương mô thực vật.
- Hun khói giữ nhiệt cho vườn cà phê: Biện pháp hun khói truyền thống vẫn mang lại hiệu quả tốt, đặc biệt trong những đêm nhiệt độ giảm sâu. Bà con nên thu gom rơm rạ, cỏ khô, lá cây, phân chuồng đã ủ… trộn ẩm nhẹ để tạo khói nhiều nhưng cháy chậm. Đặt các đống hun ở đầu hướng gió, đốt vào lúc 3- 4 giờ sáng và duy trì đến khi mặt trời lên. Lớp khói mỏng bao phủ sẽ làm giảm bức xạ nhiệt, giữ ấm vườn cây, hạn chế tối đa tác động của sương muối.
|
 |
| Nông dân phường Chiềng Cơi, tỉnh Sơn La hun khói giữ nhiệt cho vườn cà phê |
Trồng cây che bóng - giải pháp bền vững
Bên cạnh các biện pháp cấp thời, khuyến nông Sơn La khuyến cáo bà con tăng cường trồng cây che bóng như muồng, keo dậu, cây ăn quả… giúp điều hòa tiểu khí hậu trong vườn cà phê; giảm sốc nhiệt, hạn chế gió lạnh trực tiếp; bảo vệ tán cây tránh tiếp xúc với sương muối. Đây là giải pháp căn cơ, mang lại hiệu quả lâu dài, đồng thời cải thiện độ phì đất và tăng năng suất. Bà con cần tỉa cành tạo tán hợp lý, giữ độ che phủ vừa phải. Bón phân cân đối, ưu tiên phân hữu cơ kết hợp kali, trung - vi lượng để tăng sức chống chịu cho cây trong điều kiện bất lợi. Vệ sinh vườn, thu gom cỏ dại nhằm hạn chế sâu bệnh phát sinh sau khi bị sương muối.
|
 |
| Trồng xen mắc ca làm cây che bóng trong vườn cà phê tại xã Chiềng Mai, tỉnh Sơn La |
Lưu ý quan trọng
Trong mọi trường hợp, bà con không rung, lắc hoặc cạo sương muối trên lá, vì lá cà phê lúc này rất giòn, dễ gãy, làm tăng mức độ tổn thương.
Trong thời gian tới hệ thống Khuyến nông sẽ tiếp tục phối hợp với các xã, phường kiểm tra, hướng dẫn bà con thực hiện các biện pháp phòng chống sương muối đúng quy trình; kịp thời thông tin khi có diễn biến thời tiết bất thường. Người dân cần chủ động liên hệ cán bộ khuyến nông cơ sở khi xuất hiện sương muối hoặc thiệt hại để được tư vấn, hỗ trợ.
Nguyễn Huyền Trang
Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp tỉnh Sơn La