Hệ sinh thái Khuyến nông mới: Kết nối sản xuất – thị trường

Hội nghị do Thứ trưởng Trần Thanh Nam và Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng Nguyễn Ngọc Phúc đồng chủ trì, thu hút sự tham gia của các nhà quản lý, khoa học, doanh nghiệp và đại diện các địa phương.

Thứ trưởng Trần Thanh Nam và Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng Nguyễn Ngọc Phúc chủ trì hội nghị

Kiện toàn hệ thống

Phát biểu khai mạc, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Ngọc Phúc nhấn mạnh vai trò cầu nối quan trọng của hệ thống khuyến nông trong việc đưa tiến bộ kỹ thuật, công nghệ mới đến với nông dân, đóng góp vào thành tựu nông nghiệp nổi bật của tỉnh Lâm Đồng. Tỉnh đang tích cực triển khai kiện toàn hệ thống theo mô hình mới, cam kết áp dụng đồng bộ các giải pháp để lực lượng khuyến nông hoạt động chuyên nghiệp và gần dân hơn.

Báo cáo về tình hình sắp xếp, ông Nguyễn Thành Lệ, Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, cho biết hệ thống khuyến nông cả nước đang được tổ chức lại theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với bối cảnh sắp xếp chính quyền địa phương 2 cấp. Mô hình mới giúp cán bộ khuyến nông bám sát đồng ruộng, đồng hành cùng nông dân trong phòng chống dịch bệnh, ứng phó thiên tai và phát triển sinh kế bền vững.

Thứ trưởng Trần Thanh Nam đánh giá cao vai trò của khuyến nông trong phát triển nông nghiệp, nâng cao đời sống nông dân và xây dựng nông thôn mới. Tuy nhiên, Thứ trưởng chỉ ra rằng hiện mới chỉ có 12/34 tỉnh/thành phố hoàn thành việc sắp xếp khuyến nông cấp xã. Thứ trưởng đề nghị các địa phương cần khẩn trương hoàn thành kiện toàn theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm. Đặc biệt, Thứ trưởng lưu ý về khuyến nông cấp xã – lực lượng có nhiệm vụ rất nặng nề, cần: Bố trí cán bộ đúng chuyên ngành, phù hợp với quy mô sản xuất và điều kiện địa phương; Ban hành quy chế phối hợp đảm bảo hoạt động xuyên suốt và phát huy hiệu quả; Thiết lập cơ chế đãi ngộ để hỗ trợ và động viên cán bộ ở địa bàn.

Mô hình hệ thống mới giúp cán bộ khuyến nông bám sát đồng ruộng, đồng hành cùng nông dân

Phát triển khuyến nông, kết nối sản xuất – thị trường – môi trường

Ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia, khẳng định khuyến nông ngày nay không chỉ đơn thuần là hỗ trợ kỹ thuật mà còn mang sứ mệnh phục vụ quản lý nhà nước và thúc đẩy tư duy kinh tế trong sản xuất nông nghiệp. Khuyến nông phải trở thành một hệ sinh thái kết nối sản xuất – thị trường – môi trường, hỗ trợ nông dân tham gia tổ hợp tác, hợp tác xã, ổn định sinh kế. Việc nắm bắt thông tin, ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số và khoa học công nghệ là yêu cầu tất yếu để xây dựng lực lượng khuyến nông hiện đại, thông minh, đáp ứng nhiệm vụ trong giai đoạn mới. Chiến lược phát triển khuyến nông quốc gia đề ra các mục tiêu cụ thể, đó là:

Đào tạo nguồn nhân lực: 100% cán bộ khuyến nông Nhà nước được chuẩn hóa chức danh nghề nghiệp, được đào tạo, bồi dưỡng kiến thức về kinh tế, thị trường, chuyển đổi số. 100% cán bộ HTX, doanh nghiệp, tổ chức chính trị - xã hội tham gia tổ khuyến nông cộng đồng được đào tạo về phương pháp khuyến nông, kỹ thuật mới, kiến thức kinh tế, thị trường, chuyển đổi số.

Đào tạo nông dân chuyên nghiệp: 100% nông dân tham gia chuỗi liên kết ở các vùng nguyên liệu được đào tạo về quy trình, kỹ thuật, tiêu chuẩn chất lượng, tổ chức sản xuất và liên kết thị trường.

Chuyển giao công nghệ: Mô hình, dự án khuyến nông chuyển giao đồng bộ giải pháp kỹ thuật, công nghệ tiên tiến, tổ chức sản xuất và liên kết chuỗi giá trị. 100% sản phẩm mô hình đạt tiêu chuẩn chất lượng, an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường. Hiệu quả kinh tế tăng trên 15%, chi phí đầu vào giảm trên 10%.

Khuyến nông số: Trên 50% lớp tập huấn khuyến nông được triển khai trên nền tảng khuyến nông số. 100% tài liệu kỹ thuật khuyến nông được số hóa, phổ biến trên hệ thống khuyến nông số. 100% sản phẩm mô hình, dự án khuyến nông được giới thiệu, quảng bá trên sàn thương mại điện tử hoặc môi trường số.

Khuyến nông gắn với giảm nghèo: Trên 70% xã vùng khó khăn, đặc biệt khó khăn xây dựng được mô hình khuyến nông giảm nghèo, tạo sinh kế ổn định, bền vững.

Mô hình, dự án khuyến nông chuyển giao đồng bộ giải pháp kỹ thuật

Tại hội nghị, các nhà quản lý, nhà khoa học, doanh nghiệp và đại diện các địa phương đã trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm và thống nhất định hướng hành động vì một hệ thống khuyến nông chuyên nghiệp, mở, sáng tạo và hiệu quả. Tuy nhiên, thực tế còn nhiều khó khăn, bất cập như việc liên kết sản xuất, cơ chế chính sách hỗ trợ và sự tham gia của các doanh nghiệp chưa đồng bộ, gây khó khăn cho việc triển khai các mô hình hiệu quả. Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ khuyến nông cần được nâng cao chuyên môn, trang bị kiến thức về thị trường, công nghệ và quản lý sản xuất để đáp ứng yêu cầu của nông nghiệp hiện đại. Các doanh nghiệp bày tỏ kỳ vọng hệ thống khuyến nông chuyên nghiệp sẽ trở thành cầu nối quan trọng, đồng hành cùng họ trong liên kết chuỗi giá trị, hỗ trợ nông dân tiếp cận thị trường, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

Lắng nghe ý kiến của các đại biểu, Thứ trưởng Trần Thanh Nam định hướng hoạt động thời gian tới:

Hệ thống khuyến nông phải phát triển theo hướng chuyên nghiệp (về chuyên môn, về tổ chức, về cuộc sống), đổi mới hoạt động theo hướng tư duy kinh tế nông nghiệp, lấy nông dân làm trung tâm. Cụ thể là:

- Mở rộng nội dung hoạt động từ chuyển giao kỹ thuật sang cung cấp thông tin, hướng dẫn tổ chức sản xuất, liên kết chuỗi giá trị và phát triển khuyến nông điện tử/khuyến nông số;

- Đa ngành: Khuyến nông không chỉ giới hạn trong lĩnh vực nông nghiệp mà còn bao hàm nông thôn mới, môi trường, giảm nghèo, theo dõi tình hình dịch bệnh, thiên tai... Cần có kế hoạch đào tạo để cán bộ khuyến nông có khả năng làm được nhiều nghề. Để thực hiện được việc đó, khuyến nông cấp xã phải củng cố, định hướng và nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ khuyến nông cộng đồng, cộng tác viên, khuyến nông hợp tác xã, coi đây là "cánh tay nối dài" ở cơ sở;

- Đẩy mạnh khuyến nông gắn với xây dựng, phát triển vùng nguyên liệu, liên kết chuỗi giá trị, sản xuất theo tiêu chuẩn, đảm bảo an toàn thực phẩm, đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu;

- Cần xác định rõ ràng ranh giới giữa doanh nghiệp và cán bộ khuyến nông, đồng thời tạo ra cách làm đột phá để cán bộ khuyến nông có thể "sống được bằng nghề".

Với mục tiêu và định hướng rõ ràng, khuyến nông sẵn sàng chuyển mình, đóng vai trò động lực then chốt để kiến tạo nông nghiệp bền vững và nâng cao đời sống người nông dân.