Trong bối cảnh chuyển đổi số đang trở thành xu thế tất yếu và trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng cần thiết trong mọi lĩnh vực đời sống, nông nghiệp Việt Nam đứng trước cơ hội bứt phá mạnh mẽ nhờ ứng dụng công nghệ mới. Việc đưa AI vào công tác khuyến nông không chỉ giúp nâng cao hiệu quả sản xuất, quản lý và tiêu thụ nông sản, mà còn mở ra hướng tiếp cận tri thức nhanh chóng, chính xác cho hàng triệu nông dân trên khắp cả nước. Từ dự báo thời tiết, nhận diện sâu bệnh, tối ưu quy trình canh tác đến cá nhân hóa tư vấn kỹ thuật, AI đang từng bước thay đổi cách làm nông nghiệp và cách khuyến nông tiếp cận người dân.
Chiều ngày 8 tháng 8 năm 2025, tại phường Trường Vinh, Nghệ An, Trung tâm Khuyến nông quốc gia phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Nghệ An tổ chức tọa đàm chuyên đề “Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong công tác khuyến nông”. Sự kiện có sự tham dự của lãnh đạo các cơ quan trung ương, địa phương, các chuyên gia công nghệ, đại diện doanh nghiệp, hợp tác xã cùng nhiều cơ quan thông tấn báo chí.
Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0 tác động sâu rộng tới mọi lĩnh vực, trí tuệ nhân tạo đang trở thành công cụ đột phá, giúp nâng cao năng suất, chất lượng và tính bền vững của sản xuất nông nghiệp. Với công tác khuyến nông, AI mở ra cơ hội đổi mới toàn diện từ phương thức truyền tải thông tin, tư vấn kỹ thuật đến hỗ trợ nông dân ra quyết định nhanh và chính xác hơn, qua đó tăng khả năng thích ứng trước biến đổi khí hậu và biến động thị trường.
Phát biểu khai mạc, ông Hoàng Văn Hồng – Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia nhấn mạnh rằng AI không chỉ là câu chuyện về công nghệ mà còn là giải pháp thực tiễn nhằm nâng cao năng suất, chất lượng nông sản và thu nhập cho nông dân. Ông khẳng định Trung tâm Khuyến nông quốc gia sẽ đồng hành cùng các địa phương để đưa công nghệ này vào thực tiễn một cách hiệu quả và bền vững.
Tọa đàm ghi nhận nhiều ý kiến chuyên môn từ các chuyên gia. Ông Đỗ Minh Phương – Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm định, Cục Chuyển đổi số (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã giới thiệu khái quát sự hình thành và phát triển của trí tuệ nhân tạo, đồng thời phân tích khả năng phân tích dữ liệu, dự báo và ra quyết định thông minh mà công nghệ này mang lại. Ông Phương khẳng định AI đang tạo nên những khác biệt rõ rệt cho sản xuất nông nghiệp, từ tối ưu hóa quy trình canh tác, quản lý chuỗi cung ứng đến nâng cao hiệu quả khuyến nông thông qua đào tạo trực tuyến và giám sát sản xuất chính xác.
Đại diện Công ty The Weather Plus - đơn vị phối hợp xây dựng ứng dụng Khuyến nông Xanh, ông Thái Hà, Trưởng phòng Sản phẩm đã giới thiệu về ứng dụng và kế hoạch tích hợp AI trong thời gian tới. Theo ông, AI sẽ giúp ứng dụng không chỉ cung cấp thông tin thời tiết và khuyến cáo kỹ thuật mà còn phân tích dữ liệu theo thời gian thực để đưa ra khuyến nghị canh tác phù hợp cho từng vùng sinh thái và nhóm sản xuất cụ thể.
Ở góc độ truyền thông và hỗ trợ kỹ thuật, ông Đỗ Phan Tuấn – Trưởng phòng Thông tin và Truyền thông, Trung tâm Khuyến nông quốc gia trình bày định hướng ứng dụng AI theo hướng cá nhân hóa, nhằm cung cấp nội dung và giải pháp sát thực cho từng loại cây trồng, vật nuôi và từng hộ nông dân. Ông cũng chia sẻ cách khai thác hiệu quả các công cụ AI như ChatGPT để tăng khả năng tìm kiếm, tư vấn và hỗ trợ kỹ thuật, giúp cán bộ khuyến nông nâng cao hiệu quả công việc.
Các tham luận đã làm rõ tiềm năng ứng dụng AI trong nông nghiệp, từ hệ thống giám sát sức khỏe vật nuôi bằng chip và camera AI, cảm biến môi trường tự động, hệ thống tưới tiêu thông minh, drone phun thuốc, bản đồ số hóa vùng trồng, phần mềm dự báo thời tiết đến các công cụ dự báo năng suất cây trồng bằng dữ liệu vệ tinh. Đặc biệt, sự kết hợp giữa AI và công nghệ blockchain hứa hẹn tạo ra hệ thống truy xuất nguồn gốc minh bạch, góp phần nâng cao giá trị và thương hiệu nông sản. Bên cạnh đó, AI còn hỗ trợ sáng tạo nội dung truyền thông khuyến nông số, giúp lan tỏa nhanh hơn các tiến bộ kỹ thuật tới nông dân thông qua hệ thống từ trung ương đến cơ sở.
Nghệ An với diện tích nông nghiệp gần 1,5 triệu ha, được đánh giá có tiềm năng lớn trong việc ứng dụng AI, nhất là trong giám sát dịch bệnh, dự báo năng suất và quản lý vùng sản xuất. Tuy nhiên, theo ông Tạ Quang Sáng – Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Nghệ An, quá trình triển khai vẫn gặp nhiều thách thức như hạ tầng công nghệ chưa đồng bộ, chi phí đầu tư cao, dữ liệu nông nghiệp phân tán và nguồn nhân lực công nghệ còn hạn chế.
Các đại biểu thống nhất rằng ứng dụng AI trong khuyến nông là xu thế tất yếu để hiện đại hóa ngành nông nghiệp. Để phát huy hiệu quả, cần đồng bộ các giải pháp từ đầu tư hạ tầng số, xây dựng cơ sở dữ liệu tập trung, đào tạo nhân lực công nghệ, đến triển khai thí điểm ở các địa phương và tăng cường liên kết giữa nhà quản lý, nhà khoa học, doanh nghiệp và nông dân.
    |
 |
| Ông Hoàng Văn Hồng – Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia, ông Tạ Quang Sáng – Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Nghệ An chủ trì tọa đàm |
Kết thúc tọa đàm, đại diện Trung tâm Khuyến nông quốc gia khẳng định sẽ tiếp tục đóng vai trò nòng cốt trong thúc đẩy chuyển đổi số nông nghiệp, đưa AI trở thành công cụ thiết thực trong sản xuất, tiêu thụ và quản lý, hướng tới nền nông nghiệp thông minh, bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu. Việc ứng dụng AI cũng đồng nghĩa với thay đổi cách làm và phương pháp tiếp cận của cán bộ khuyến nông, biến trí tuệ nhân tạo thành “người đồng hành” giúp nông dân tiếp cận tiến bộ kỹ thuật nhanh hơn, sâu hơn và chuyên nghiệp hơn.
Bảo Toàn
Trung tâm Khuyến nông quốc gia