Trước tình hình đó, Trung tâm Khuyến nông đã chỉ đạo đội ngũ cán bộ khuyến nông tăng cường hướng dẫn nông dân thực hiện các biện pháp khắc phục, nhằm hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do sương muối gây ra trên cây cà phê.
Ông Nguyễn Quốc Tuấn, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh cho biết: Ngay sau đợt sương muối đầu tiên vào cuối tháng 12/013, Trung tâm đã thành lập đoàn công tác trực tiếp tới các địa bàn có diện tích cà phê bị thiệt hại tại thành phố, Mai Sơn và Thuận Châu; đồng thời có công văn chỉ đạo các Trạm Khuyến nông đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn nông dân kỹ thuật phòng chống rét cho cây cà phê và các phương án nhằm hạn chế tối đa thiệt hại cho bà con. Đội ngũ cán bộ khuyến nông cũng đã tổ chức tập huấn cho lãnh đạo các bản về kỹ thuật cưa đốn và tỉa cành cà phê bị ảnh hưởng do sương muối, cùng các biện pháp phòng, chống rét cho cây cà phê; sau đó cán bộ khuyến nông đến từng bản phối hợp với Trưởng bản để triển khai tuyên truyền, hướng dẫn nhân dân thực hiện. Đối với bà con vùng tái định cư thủy điện Sơn La, do mới trồng cà phê, chưa có nhiều kinh nghiệm, cán bộ khuyến nông thường xuyên có mặt tại từng bản hướng dẫn bà con cách đốn chặt hợp lý và chăm bón kịp thời.
Ông Dương Gia Định – Phó Giám đốc TTKN Sơn La cùng cán bộ khuyến nông hướng dẫn nhân dân
xã Chiềng Ban, huyện Mai Sơn biện pháp khắc phục cà phê bị thiệt hại do sương muối.
Theo thống kê chưa đầy đủ, đến nay, toàn tỉnh có trên 2.000 ha cà phê bị thiệt hại do sương muối tập trung ở các xã Chiềng Mung, Chiềng Ban (Mai Sơn); Hua La (Thành phố) và Phổng Lăng, Phổng Lái (Thuận Châu)... Tuy nhiên, thời tiết vẫn diễn biến rất phức tạp: buổi tối và sáng sớm rét đậm, rét hại kèm theo sương muối, ban ngày trời nắng to, gió mạnh, ẩm độ không khí thấp, chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm cao, khiến cây cà phê dễ chết cháy chỉ sau 1 đến 2 ngày, đêm. Để phòng chống rét và sương muối, giảm thiểu thiệt hại, Trung tâm Khuyến nông tỉnh khuyến cáo bà con cần chủ động các biện pháp che phủ, tủ gốc giữ ấm, giữ ẩm,… cho cây cà phê.
Gia đình ông Hoàng Văn Chất, ở bản Củ 2, xã Chiềng Ban (Mai Sơn), 4,7 ha cà phê của gia đình ông sau hai đợt sương muối hoành hành đã chuyển thành màu nâu sậm, lá cháy xém, thân cành khô khốc. Ông Chất cho biết: “Cán bộ khuyến nông đã đến hướng dẫn cưa đốn, bôi vôi, tủ gốc rồi, nhưng vì thời tiết diễn biến rất phức tạp sương muối và khô hạn, giáp Tết không thể thuê được nhân công để cưa đốn nên đành chờ qua Tết, đến tiết lập xuân mới thực hiện”.
Tại một số bản lân cận, phần lớn diện tích cà phê bị ảnh hưởng đều chưa được đốn chặt; một số diện tích đã đốn chặt, mặc dù Trạm khuyến nông huyện Mai Sơn đã tăng cường cán bộ đến các bản vận động, tuyên truyền, hướng dẫn nhưng một số hộ chưa tuân thủ đúng kỹ thuật cưa đốn, không che phủ, tủ gốc giữ ấm, giữ ẩm... cây sẽ khó có thể phục hồi.
Xã Chiềng Ban có khoảng 1.000 ha trồng cà phê, theo báo cáo có khoảng 650 ha cà phê bị thiệt hại. Đây là lần thứ hai cây cà phê bị sương muối làm thiệt hại nặng (lần thứ nhất vào năm 1999) nên bà con cũng đã có kinh nghiệm, tuy nhiên, vẫn sẽ có những diện tích không thể phục hồi, phải đầu tư trồng dặm để đảm bảo mật độ, tăng cường phân bón, chăm sóc và để cây cà phê phục hồi cũng mất 2-3 năm cà phê mới lại cho thu nhập. Không riêng gì Chiềng Ban, nhiều hộ trồng cà phê ở xã Hua La (Thành phố) và Phổng Lái, Phổng Lăng (Thuận Châu) cũng đang điêu đứng, bởi cà phê chưa kịp thu hết, đã mất nguồn thu quả vụ này, lại thêm tiền công thuê người cưa đốn, tủ gốc tránh sương muối, chăm bón...
Chưa thể thống kê đầy đủ con số thiệt hại do giá rét, sương muối gây ra trên cây cà phê, song việc làm trước mắt là cùng với việc tăng cường hướng dẫn người dân các biện pháp phòng, chống thiệt hại do sương muối, thì các ngành chức năng và các địa phương cần có giải pháp hỗ trợ nông dân giống cây ngắn ngày trồng xen trong những diện tích cà phê bị cưa đốn, giúp nông dân giảm bớt khó khăn, ổn định cuộc sống trong 1-2 năm tiếp theo./.