Gắn bó với nghề nuôi cá từ nhỏ, anh Nguyễn Xuân Văn, khu phố Nghi An, Phường Trạm Lộ chia sẻ, nhận thấy hiệu quả kinh tế mang lại từ nuôi cá cao hơn rất nhiều so với cấy lúa, sẵn có kiến thức và kinh nghiệm trong nuôi trồng thủy sản, năm 2007 anh Văn đã mạnh dạn thuê 2,6 ha đất công ích của địa phương để nuôi cá nước ngọt, trong quá trình thực hiện anh Văn đã thỏa thuận với các gia đình liền kề chuyển đổi 0,4 ha đất ổn định về gần khu vực thuê đất để xây dựng mô hình nuôi cá. Với tổng diện tích 3 ha anh Văn đã cho cải tạo và đắp bờ khoanh vùng thành 4 ao, trong đó có 2 ao lớn và 2 ao nhỏ, diện tích các ao chiếm 2 ha còn lại là bờ bao và vườn để anh sử dụng vào trồng cây ăn quả và chăn nuôi.

 

Hệ thống ao được anh Văn bố trí dạng ao nổi có độ sâu từ 1,5 đến 2 mét, dưới đáy có các ống thoát nước và bơm nước, ống thoát nước được bịt bằng các tấm lưới sắt để tránh khi xả nước cá chui ra ngoài. Do ao nổi nên việc điều tiết nước và thu hoạch ao cũng khá thuận lợi. Anh Văn cho biết, mỗi lần thu hoạch sẽ kéo dài khoảng 1 tuần, công việc hàng ngày tại các ao nuôi cá do 2 vợ chồng anh Văn trực tiếp thực hiện, thời điểm thu hoạch thì anh thuê thêm từ 20-25 lao động.

 

Sau nhiều năm kinh nghiệm từ nuôi cá nước ngọt, anh Văn chia sẻ, hiện nay anh đang tập trung vào nuôi 3 loại cá là: rô phi, trắm cỏ và chép, trong đó tập trung chủ yếu là rô phi. Anh đã áp dụng kỹ thuật nuôi ghép các loại cá nước ngọt trong ao theo tỷ lệ: 70% rô phi, 25% trắm cỏ và chép, còn lại 5% cá khác. Cá nuôi ghép trong ao phải là những loài có đặc tính ăn khác nhau và sống tầng nước khác nhau để không cạnh tranh và tận dụng thức ăn thừa của nhau, đồng thời hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình sinh trưởng, phát triển. Về trọng lượng của từng loại cá giống, anh Văn cho biết, để thu hoạch đồng thời cả 3 loại cá cùng nuôi thì khi thả cá giống vào ao nuôi phải đạt trọng lượng như sau: cá rô phi đạt 300 con/kg; cá trắm cỏ là 2 con/kg, cá chép đạt 10 con/kg. Nếu sau 7 tháng nuôi tiến hành thu hoạch sẽ cho trọng lượng bình quân như sau: cá rô phi 1 kg/con, cá trắm cỏ đạt 2,5 kg/con, cá chép đạt 1,5 kg/con. Bình quân trong 3 năm gần đây gia đình anh thu sản lượng mỗi năm khoảng 50 tấn cá rô phi, 20 tấn cá trắm cỏ và cá chép. Cứ sau 7 tháng nuôi sẽ thu hoạch 1 lần, thậm chí một năm có thể thu 2 lần.

leftcenterrightdel
 Anh Nguyễn Xuân Văn (người ngoài cùng bên trái) chia sẻ về kinh nghiệm nuôi cá

Theo anh Văn, một trong các yếu tố quan trọng để nuôi cá đạt hiệu quả chính là phòng bệnh, phải áp dụng tốt các biện pháp kỹ thuật từ khâu chọn giống đến chuẩn bị ao nuôi. Trước mỗi vụ nuôi phải tiến hành tẩy vôi để diệt cá tạp và mầm bệnh bằng cách rải đều từ 8 – 10 kg vôi bột cho 100m2 đáy ao, tiếp đó bón lót để gây mầu, đồng thời phát quang cỏ, cây bụi xung quanh ao nuôi. Sau khi rải phân thì phơi ao dưới ánh nắng khoảng 3 ngày rồi mới có thể bơm nước vào. Nguồn nước bơm vào ao nuôi cá có thể dùng nước của các ao, hồ, mương gần đó nhưng phải đảm bảo độ sạch và không bị ô nhiễm, lượng nước bơm vào nên thấp hơn so với bờ ao khoảng 50cm. Nếu làm tốt khâu chuẩn bị ao nuôi sẽ tạo ra nhiều nguồn thức ăn tự nhiên cho cá, tạo môi trường thuận lợi cho cá hoạt động, sinh trưởng tốt, tránh được địch hại và nâng cao được tỷ lệ sống trong quá trình nuôi thả. Hiện nay, các ao để nuôi cá được anh Văn cho lắp đặt hệ thống máy sục khí chuyên dụng máy quạt nước và máy cho cá ăn. Quá trình nuôi anh Văn thường xuyên kiểm tra nguồn nước để đảm bảo xử lý phù hợp cho ao nuôi.

 

Để sản xuất an toàn và hiệu quả, anh sử dụng thức ăn tại những địa chỉ tin cậy, được chứng nhận đủ tiêu chuẩn theo quy định; Lựa con giống khỏe mạnh, bơi lội linh hoạt, không dị tật, không mang mầm bệnh; Cho cá ăn đúng giờ, đúng định lượng thức ăn, không để dư thừa gây ô nhiễm môi trường nước; Định kỳ hàng tháng kiểm tra mẫu nước ao để phân tích nhằm có biện pháp điều chỉnh xử lý cho phù hợp. Ngoài ra, anh còn dùng các chế phẩm vi sinh xử lý môi trường nuôi, làm sạch nguồn nước và chuyển hóa các chất thải, thức ăn thừa thành phù du có lợi cho cá. Bên cạnh đó, anh Văn còn bổ sung các loại vitamin trộn lẫn với thức ăn để tăng sức đề kháng cho cá. Việc cho ăn đầy đủ, môi trường nước đảm bảo và sử dụng hệ thống tạo ôxy giúp cá trong ao khỏe mạnh, lớn nhanh, ít bệnh hơn.

 

Anh Văn chia sẻ, anh sử dụng các loại cám cá công nghiệp dạng viên nổi, mỗi ngày cho cá ăn lượng thức ăn vào khoảng 7% tổng trọng lượng cá trong ao và cho ăn vào 2 buổi sáng và chiều tối. Tuy nhiên cá càng lớn lượng thức ăn càng nhiều dẫn đến có thể bị ô nhiễm nguồn nước do lượng thức ăn dư thừa cho nên khi nuôi cá cần phải chú ý theo dõi cá ăn. Nếu sau khoảng 2 tiếng thấy thức ăn vẫn còn thừa thì phải giảm lượng thức ăn, vớt hết lượng thức ăn thừa để tránh ô nhiễm ao.

 

Khi được hỏi về hiệu quả từ mô hình nuôi cá nước ngọt, anh Văn chia sẻ, với giá bán hiện nay cho các cơ sở kinh doanh (cá rô phi là 35.000 đồng/kg; cá trắm cỏ là 55.000 đồng/kg; cá chép là 45.000 đồng/kg), sau khi trừ các chi phí đầu tư thì mỗi kg cá anh Văn thu lãi khoảng 7.000 -10.000 đồng/kg. Năm 2023, anh thu lãi từ nuôi thả cá là trên 500 triệu đồng. Ngoài ra anh Văn còn có nguồn thu thêm từ chăn nuôi gà, ngan, trồng bưởi da xanh là trên 100 triệu đồng.

 

Bên cạnh những thuận lợi anh Văn cũng chia sẻ về những khó khăn đã gặp phải khi thực hiện mô hình nuôi cá như có những thời điểm giá thức ăn chăn nuôi cá tăng cao, trong khi giá bán các loại cá thương phẩm lại giảm, nhiều cơ sở chăn nuôi báo lỗ, nhất là thời điểm xảy ra đại dịch COVID19.

 

Anh Văn nói: “Mình sống bằng nghề nuôi cá làm sao mà bỏ cuộc được. Với phương án giảm sản lượng nuôi xuống 50% và chọn thời điểm thích hợp để thu hoạch, có lúc mặc dù ao chưa đến thời điểm thu hoạch song thấy cá được giá, trọng lượng cá có thể đáp ứng 70-80% là cho thu hoạch. Thời gian khó khăn qua đi mình lại duy trì sản xuất trở lại”.

 

Ông Dương Văn Cường - Phó giám đốc Trung tâm DVNN thị xã Thuận Thành cho biết, anh Văn là người rất chịu khó học hỏi, tích cực tham gia các chương trình tập huấn kỹ thuật trong nuôi trồng thủy sản do tỉnh Bắc Ninh và thị xã Thuận Thành tổ chức. Sau nhiều năm nuôi cá, anh Văn đã rút ra nhiều kinh nghiệm và áp dụng hiệu quả những giải pháp kỹ thuật trong nuôi cá nước ngọt mang lại hiệu quả cao, đặc biệt là công tác phòng bệnh. Ở những thời điểm khó khăn khi mà giá thức ăn chăn nuôi tăng, giá đầu ra của sản phẩm giảm anh Văn vẫn duy trì được ổn định mô hình nuôi cá với phương án giảm sản lượng và chọn thời điểm thu hoạch phù hợp. Đây chính là yếu tố linh hoạt trong sản xuất và kinh doanh để thích ứng trong mỗi giai đoạn nhất là những lúc khó khăn.

 

Năm 2022, Trung tâm Khuyến nông và Phát triển nông nghiệp công nghệ cao tỉnh Bắc Ninh đã triển khai thực hiện mô hình sử dụng men vi sinh trong chăn nuôi cá rô phi đơn tính trên diện tích 5000 m2 tại khu ao nuôi của gia đình anh Văn. Từ kết quả đánh giá sau khi thực hiện mô hình cho thấy đã mang lại hiệu quả rất tích cực, việc ứng dụng thảo dược, men vi sinh vào trong thức ăn cho cá được xem là hướng đi mới trong công cuộc giảm sự tiêu thụ thuốc kháng sinh trong nuôi trồng thuỷ sản, giúp cá lớn nhanh, tăng sức đề kháng không mắc bệnh, nguồn nước trong ao nuôi hạn chế bị ô nhiễm. Hiệu quả từ mô hình đã giúp anh Văn tiếp tục áp dụng các giải pháp kỹ thuật trong nuôi cá để tăng cường phòng bệnh và giảm chi phí đầu tư đồng thời tăng năng suất, sản lượng.

 

Với cách làm để xây dựng mô hình nuôi cá nước ngọt của gia đình anh Nguyễn Xuân Văn, khu phố Nghi An, phường Trạm Lộ, thị xã Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh đã mang lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần cải thiện môi trường cũng như phát triển nuôi trồng thủy sản theo hướng bền vững, từ đó nâng cao sản lượng, chất lượng sản phẩm, tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập, đồng thời giúp nông dân làm chủ được quy trình kỹ thuật trong quá trình sản xuất. Đây là mô hình rất phù hợp với định hướng phát triển nông nghiệp theo hướng chuyên canh hàng hoá, nhằm ứng dụng đồng bộ hiệu quả các yếu tố khoa học kỹ thuật - công nghệ cao vào sản xuất, gắn kết chặt chẽ giữa sản xuất và tiêu thụ nông sản, mô hình cần tiếp tục được khuyến khích và nhân rộng để nâng cao hiệu quả sản xuất, giúp người nông dân làm giàu chính đáng./.

 

Nguyễn Lam

Trung tâm DVNN thị xã Thuận Thành, Bắc Ninh