Hành trình khởi nghiệp và đam mê nông nghiệp
Đến xã Đắk Wil, tỉnh Lâm Đồng, hỏi thăm anh Lê Anh Sơn – Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất – Thương mại – Dịch vụ Bình Minh (HTX Bình Minh) ai cũng biết bởi anh là một trong những tấm gương điển hình nông dân sản xuất kinh doanh giỏi trên địa bàn.
Anh Sơn sinh ra và lớn lên tại một vùng quê nghèo miền núi Hà Tĩnh, nơi đất đai cằn cỗi, khí hậu khắc nghiệt, người nông dân quanh năm oằn mình trước nắng hạn và mưa lũ. Chính hoàn cảnh ấy khiến anh sớm thấm thía sự vất vả của nghề nông và hiểu rằng để làm giàu không hề dễ dàng. Nhưng cũng từ vùng đất ấy đã nuôi dưỡng trong anh niềm đam mê với nông nghiệp, tạo nền tảng cho những bước đi táo bạo sau này.
Lớn lên, anh rời quê vào Lâm Đồng học tập và lập nghiệp. Anh chọn vùng đất biên giới Đắk Wil còn nhiều khó khăn để khởi nghiệp, anh Sơn xem đây là cơ hội để thử sức, phát triển kinh tế và làm giàu chính đáng. Ngay khi đặt chân đến vùng đất mới, anh nhận thấy tiềm năng của cây hồ tiêu. Không chỉ là cây trồng mang lại thu nhập, với anh hồ tiêu còn là “người bạn đồng hành”, là cơ hội để anh hiện thực hóa ước mơ làm nông nghiệp bền vững.
Anh Sơn chia sẻ: “Sản xuất nông nghiệp phải chấp nhận rủi ro, bởi giá cả luôn biến động theo thị trường. Nhưng nếu làm hồ tiêu bền vững, tuân thủ quy trình và đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng, chúng ta sẽ nâng cao giá trị cạnh tranh. Còn nếu sản xuất theo cảm tính, chạy theo thị trường, thì khó bền và khó thành công.” Chính tư duy này đã thôi thúc anh thay đổi thói quen canh tác của người dân địa phương: giảm lạm dụng phân bón hóa học, hạn chế thuốc bảo vệ thực vật, hướng tới sản phẩm an toàn, chất lượng cao. Anh bắt đầu bằng việc làm mô hình mẫu tại rẫy của mình, trực tiếp chứng minh hiệu quả. Đồng thời, anh chủ động liên kết với doanh nghiệp để đảm bảo đầu ra ổn định, giúp sản phẩm bán được giá cao hơn.
Thành lập hợp tác xã và phát triển liên kết
Nhận thấy muốn phát triển hồ tiêu bền vững không thể làm riêng lẻ, năm 2017 anh Sơn đứng ra thành lập HTX Bình Minh. Mục tiêu là tập hợp các hộ sản xuất, hình thành vùng nguyên liệu lớn, đáp ứng yêu cầu của các đơn vị thu mua và thị trường.
Ngay sau khi thành lập, anh vận động và liên kết với khoảng 300 hộ sản xuất hồ tiêu tại các xã trong huyện và ngoài huyện, tạo ra sản lượng khoảng 500 tấn/năm. Nhờ cách làm bài bản, HTX Bình Minh nhanh chóng trở thành đơn vị đi đầu trong việc dẫn dắt sản xuất hồ tiêu theo chuỗi liên kết giá trị tại địa phương và các vùng lân cận.
Anh Sơn nhấn mạnh: “Để chuỗi liên kết bền vững, trước hết phải có vùng nguyên liệu đảm bảo về chất lượng và số lượng. Chỉ khi đó mới đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp và thị trường quốc tế.”
Nhờ sự đồng lòng của các nông hộ, HTX đã mở rộng vùng nguyên liệu ra nhiều xã, hình thành 27 nhóm nông hộ. Đến nay, số hộ liên kết đã tăng lên 972 hộ, diện tích liên kết trên 1.400 ha, với sản lượng hơn 3.000 tấn/năm. Đặc biệt, HTX cam kết bao tiêu 100% sản phẩm cho các thành viên với giá cao hơn thị trường từ 500 đồng/kg đến 2.300 đồng/kg.
Hướng tới nông nghiệp bền vững
Không dừng lại ở việc liên kết sản xuất, anh Sơn còn truyền cảm hứng cho nhiều nông dân chuyển từ sản xuất truyền thống sang làm nông nghiệp hữu cơ, thân thiện môi trường. Đến nay, có 493 nông dân liên kết với HTX tham gia chương trình sản xuất hồ tiêu theo tiêu chuẩn bền vững, với tổng diện tích 714,6 ha, sản lượng hơn 1.500 tấn/vụ.
Đặc biệt, diện tích 484 ha hồ tiêu của 250 nông hộ HTX, với sản lượng 680 tấn/vụ, đã được cấp chứng nhận Rainforest Alliance – một trong những tiêu chuẩn uy tín toàn cầu về nông nghiệp bền vững. Đây là bước tiến quan trọng, giúp nông dân tiếp cận kỹ thuật tiên tiến, nâng cao chất lượng sản phẩm và tạo lợi thế khi thâm nhập những thị trường khó tính.
Theo chân anh Sơn thăm những vườn tiêu xanh mướt, nghe anh chia sẻ về kỹ thuật, về đam mê, mới thấy rõ tâm huyết của người đàn ông này với nghề. Với anh, làm nông nghiệp không đơn thuần là “trồng cây gì, nuôi con gì”, mà là sự chinh phục thử thách để tạo ra giá trị cao nhất.
Anh tâm sự: “Những ngày đầu lập nghiệp rất khó khăn, đất ở đây nhiều sỏi đá, nguồn nước hạn chế, không thuận lợi như vùng đất đỏ bazan khác. Nhưng không vì thế mà tôi nản chí. Làm nông nghiệp với tôi không chỉ là công việc, mà là niềm đam mê. Nhờ chú trọng liên kết sản xuất, kinh doanh và tiêu thụ theo chuỗi giá trị, chúng tôi tạo được sản phẩm đặc trưng, nâng cao thu nhập cho nông dân, góp phần phát triển kinh tế – xã hội địa phương.”
Kết nối thị trường và hợp tác quốc tế
Để đảm bảo đầu ra ổn định và giá trị cao cho người dân, anh Sơn và HTX Bình Minh đã liên kết với nhiều đơn vị uy tín như Công ty TNHH Chế biến gia vị Nedspice Việt Nam, Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam. Không chỉ vậy, HTX còn hợp tác với các tổ chức quốc tế như IDH, Sáng kiến Thương mại Bền vững và công ty 5 CHO để triển khai các dự án phát triển hồ tiêu bền vững.
Thông qua các dự án này, nông dân được đào tạo về kỹ thuật sản xuất bền vững, tiếp cận các tiêu chuẩn quốc tế như Rainforest Alliance, GlobalGAP. Đồng thời, dự án còn hỗ trợ cải thiện điều kiện canh tác, tăng năng suất, chất lượng hồ tiêu, giảm thiểu rủi ro từ biến đổi khí hậu và dịch hại. Các lớp tập huấn, chương trình hỗ trợ kỹ thuật, kết nối thị trường đã trở thành động lực lớn giúp nông dân yên tâm gắn bó với cây hồ tiêu lâu dài.
Với nhiệt huyết, đam mê và tầm nhìn chiến lược, anh Lê Anh Sơn cùng HTX Bình Minh đã xây dựng thành công vùng nguyên liệu hồ tiêu sạch, ổn định, giúp hàng trăm nông hộ nâng cao thu nhập, yên tâm gắn bó với nghề. Không chỉ tiêu thụ sản phẩm ổn định với giá cao hơn thị trường, HTX còn tạo việc làm và thu nhập bền vững cho lao động địa phương, góp phần quan trọng vào xây dựng nông thôn mới. Anh Sơn là hình mẫu của những người nông dân mới – dám nghĩ, dám làm, biết tổ chức liên kết và áp dụng khoa học kỹ thuật để phát triển nông nghiệp bền vững. Câu chuyện của anh không chỉ là điển hình của Đắk Wil mà còn mang ý nghĩa lan tỏa đối với tiến trình hiện đại hóa nông nghiệp cả nước, góp phần nâng cao vị thế hồ tiêu và nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.
“Tôi tin rằng, khi người nông dân thay đổi tư duy, áp dụng kỹ thuật, liên kết chặt chẽ, thì nông nghiệp Việt Nam sẽ không chỉ đủ sống, mà còn làm giàu và hội nhập quốc tế.” – anh Sơn khẳng định.
Nguyễn Thị Thắm
Trung tâm Khuyến nông tỉnh Lâm Đồng